Ενός κακού Brexit μύρια έπονται

Το «όχι» του βρετανικού Κοινοβουλίου στην έξοδο της χώρας από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία γίνεται δεκτό με ικανοποίηση και από την επιχειρηματική κοινότητα στην Κύπρο. Το άτακτο Brexit είναι χαοτικό και για την ΕΕ, αλλά πολύ περισσότερο για τους Άγγλους. Παρά ταύτα τίποτε ακόμη δεν έχει κλειδώσει οριστικά ώστε να διαλύεται η ομίχλη της αβεβαιότητας και να ξεκαθαρίζει το σκηνικό των συνθηκών της μεγάλης εξόδου της χώρας από την ΕΕ. Η λογική λέγει ότι ένα Brexit χωρίς συμφωνία αφήνει μόνο χαμένους και αυτό το δεδομένο ρίχνει βάρος στο ζύγι, που θέλει μια συμφωνημένη έξοδο. Για την ώρα πλανάται ακόμη ο μεγαλύτερος εχθρός της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η αβεβαιότητα.
Σε εγρήγορση

Η Δημοκρατία, με συντονιστή το Υπουργείο Εξωτερικών, επιχειρεί να προετοιμαστεί για το χειρότερο. Στόχος ευθύς εξαρχής ήταν και είναι η ετοιμασία νομοσχεδίων απ' όλα τα υπουργεία, που επηρεάζονται. «Ετοιμάζονται νομοσχέδια, και σε περίπτωση μη συμφωνημένης εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ θα ανοίξουμε τη Βουλή να περάσουν και να τεθούν αμέσως σε εφαρμογή. Αρκετά βρίσκονται ήδη στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο», σημειώνουν έγκυρες πηγές στη «Σ», η οποία καταγράφει τις ανησυχίες του επιχειρηματικού κόσμου.

Την περασμένη Τετάρτη η Επιτροπή Παιδείας της Βουλής ολοκλήρωσε την ετοιμασία των τροποποιήσεων, που επιβάλλεται να γίνουν προκειμένου να καταστούν νόμιμες οι συμφωνίες μεταξύ κυπριακών και βρετανικών πανεπιστημίων, καθώς θα καταστούν έκνομες στην περίπτωση Brexit. Πρόκειται για δύο τροποποιήσεις στην κείμενη νομοθεσία, του Φορέα Διασφάλισης της Ποιότητας Τριτοβάθμιων Ιδρυμάτων και στη νομοθεσία της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο.
Καθυστερήσεις μεν αλλά...

Μπορεί ο επιχειρηματικός κόσμος, αλλά και οι επαγγελματίες στον βαρύνουσας σημασίας τομέα της παροχής υπηρεσιών, να μη θέλουν να σκέφτονται τα προβλήματα, τα οποία δυνατόν να προκύψουν σε περίπτωση άτακτου Brexit, αλλά δεν έχουν άλλη επιλογή. Ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου, Κυριάκος Ιορδάνου, τονίζει στη «Σ» ότι τυχόν άτακτο Brexit «σημαίνει πως ό,τι υπάρχει σήμερα στη δική μας νομοθεσία και παραπέμπει στο Ηνωμένο Βασίλειο, είτε αυτό είναι εμπόριο είτε είναι εκπαίδευση είτε είναι πτυχία, φάρμακα και άλλα, φεύγουν από τη νομοθεσία. Άρα πρέπει να γίνει μια σειρά ενεργειών από το Κράτος. Ξεκίνησαν τα Υπουργεία, είναι το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο έχει και ρόλο συντονιστή. Η άμμος στην κλεψύδρα του χρόνου αδειάζει. Έγιναν κάποιες συναντήσεις με συγκεκριμένα τμήματα υπουργείων, στις οποίες συμμετείχε και ο ΣΕΛΚ. Νιώθω ότι ακόμα δεν είμαστε σε έναν επαρκή βαθμό ετοιμότητας. Μπορεί, βέβαια, να μην είναι έτοιμη καμία χώρα της ΕΕ, όμως θα έλεγα ότι χρειάζεται περισσότερος συντονισμός ευρύτερα».

Την πορεία της προετοιμασίας σχολιάζει και ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της ΟΕΒ, Κώστας Χριστοφίδης, ο οποίος λέγει χαρακτηριστικά πως «η Κυβέρνηση και το κάθε υπουργείο από μόνο του άρχισαν να προετοιμάζονται. Μπορώ να πω με κάπως αργούς ρυθμούς, αλλά οι προετοιμασίες γίνονται. Έχουν γίνει κάποιες ενημερώσεις στις επιχειρήσεις για το τι θα αλλάξει από τις 30 Μαρτίου όσον αφορά το εμπόριο και τις συναλλαγές με το Ηνωμένο Βασίλειο».

Οι επαφές του ΚΕΒΕ με το Υπουργείο Εξωτερικών είναι συχνές, λέγει στη «Σ» ο Γενικός Γραμματέας του Επιμελητηρίου, Μάριος Τσιακκής, προκειμένου να υπάρξει η καλύτερη δυνατή διαχείριση των προβλημάτων, που θα προκύψουν σε περίπτωση άτακτου Brexit. «Συμμετέχει το ΚΕΒΕ μαζί με όλα τα Υπουργεία και τις υπηρεσίες, που εμπλέκονται στο όλο θέμα. Υπάρχει συνεχής ανατροφοδότηση. Μέτρα συγκεκριμένα, μπορεί να πει κάποιος ότι δεν έχουν αποφασιστεί, διότι δεν ξέρουμε ακόμη ποια θα είναι η κατάσταση», σημειώνει ο κ. Τσιακκής.
Η γραμμή των Βρυξελλών

Οι Βρυξέλλες και δη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να έχουν δώσει συγκεκριμένες κατευθυντήριες προς τα κράτη μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του ΣΕΛΚ, «ο κάθε τομέας πρέπει να προετοιμαστεί από μόνος του για να δει με ποιον τρόπο θα διαχειριστεί τις δικές του προκλήσεις. Αυτό ήταν και το μήνυμα, που μας έδωσε η αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την περασμένη εβδομάδα. Θα έλεγα ότι δεν είναι απλώς μια ενέργεια από μια υπηρεσία ή ένα υπουργείο, αλλά θα πρέπει να γίνει κάτι συλλογικό σε συνεννόηση πάντα και με το Υπουργικό Συμβούλιο και με τη Βουλή, διότι θα χρειαστεί να γίνουν τροποποιήσεις νόμων και νέοι κανονισμοί».
Αξιολόγηση και προτάσεις
Το Υπουργείο Εξωτερικών είχε καλέσει προ μερικών μηνών άπαντες να μελετήσουν τα δεδομένα για τον τομέα τους και αναλόγως να επικοινωνήσουν με τα αρμόδια Υπουργεία. Είχε δώσει, τότε, και κατάλογο με ονόματα και τηλέφωνα λειτουργών ανά Υπουργείο. Ο αναπληρωτής πρόεδρος της ΟΕΒ εκτιμά ότι «έχουμε δρόμο μπροστά μας, καθώς δεν έχει ξεκαθαρίσει, ακόμη, πλήρως το σκηνικό εάν θα υπάρχει συμφωνία και τι συμφωνία θα υπάρχει με την ΕΕ. Η προετοιμασία με συντονιστή το Υπουργείο Εξωτερικών έχει αρχίσει εδώ και κάποιους μήνες και ο χρόνος πιέζει. Έχουμε αποστείλει στο Υπουργείο Εξωτερικών συγκεκριμένες εισηγήσεις και κάποιες ανησυχίες, τις οποίες θα πρέπει να γνωρίζει και ξέρουμε ότι τα έχει θέσει και στις Βρυξέλλες. Τα ίδια, περίπου, προβλήματα με την Κύπρο αντιμετωπίζουν και οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ», σημειώνει ο κ. Χριστοφίδης.

Ο ΣΕΛΚ, σημειώνει ο κ. Ιορδάνου, δεν έχει πέσει από τα σύννεφα παρακολουθώντας την πορεία των πραγμάτων, εξ ου και βρίσκεται σε επαφή με τα Υπουργεία Εξωτερικών, Εργασίας και Οικονομικών. «Εδώ και μερικούς μήνες έχουμε αξιολογήσει την κατάσταση καθώς είχαμε προβλέψει, αν θέλετε, την πιθανότητα ενός άτακτου Brexit. Έχουμε δει το θέμα δεόντως και έχουμε υποδείξει με επιστολή μας προς το Υπουργικό Συμβούλιο και σε άλλους, ποιες νομοθεσίες επηρεάζονται. Έχουμε καταθέσει ταυτόχρονα και προτάσεις για να διορθωθεί», σημειώνει.
Μπαράζ προβλημάτων στο εμπόριο θα φέρει ένα άτακτο Brexit
Στο κόκκινο η ανησυχία των φορέων
Ειδικά στην περίπτωση της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίς συμφωνία, η ανησυχία χτυπά κόκκινο. Σ’ αυτό το σενάριο τα περισσότερα προβλήματα αναμένεται να προκύψουν στη διακίνηση των εμπορευμάτων καθώς σε περίπτωση συμφωνημένου Brexit θα υπάρχει μια ομαλή διαδικασία, η οποία εκτιμάται ότι θα καθιστά καλύτερη τη διαχείριση του θέματος.

«Σε ένα άτακτο Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο αποκτά πλέον την ιδιότητα της τρίτης χώρας», αναφέρει στη «Σ» ο Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής, λέγοντας ότι «αυτό συνεπάγεται τελωνειακές υποχρεώσεις στην εισαγωγή και εξαγωγή προϊόντων, άρα καθυστερήσεις στα λιμάνια για εκτελωνισμό προϊόντων, διασαφηνίσεις, χαρτιά, ενδεχομένως καταβολή δασμών κατά την εισαγωγή προϊόντων. Σημαίνει ότι είναι μια άλλη, εντελώς διαφορετική, διαδικασία σε σύγκριση με αυτό που συμβαίνει στις χώρες μέλη της ΕΕ. Φυσικά το ίδιο καθεστώς ισχύει και για εισαγωγές από τρίτες χώρες, άρα λίγο-πολύ οι επιχειρήσεις είναι εξοικειωμένες με τις διαδικασίες και τις διατυπώσεις όταν εισάγεις από τρίτη χώρα, απλώς θα πρέπει να προστεθεί σ’ αυτές της χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο».

Ο Γ.Γ. του ΚΕΒΕ αναμένει προβλήματα και στο θέμα των προτύπων. «Ποια πρότυπα θα εφαρμόζονται στις εξαγωγές προϊόντων προς το Ηνωμένο Βασίλειο εάν υπάρξει άτακτο Brexit; Η Αγγλία, όπως ξέρουμε, έχει τα βρετανικά πρότυπα, τα οποία είμαι βέβαιος ότι θα θέλει να εφαρμόσει. Η Κύπρος και οι υπόλοιπες χώρες εφαρμόζουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα, κάτι το οποίο εφαρμόζει και η Αγγλία σήμερα. Άρα κάποια κυπριακή επιχείρηση, που εξάγει προϊόντα στην Αγγλία, θα πρέπει να παράγει κάποια προϊόντα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τις χώρες της ΕΕ και κάποια προϊόντα με αγγλικά πρότυπα για να ικανοποιούν τις ανάγκες της αγοράς της Αγγλίας. Αυτό φυσικά δεν έχει ακόμη αποφασιστεί, αλλά θεωρώ ότι ενδεχομένως θα τεθεί επί τάπητος», σημειώνει ο κ. Τσιακκής.

Ο αναπληρωτής πρόεδρος της ΟΕΒ, Κώστας Χριστοφίδης, προσθέτει ότι υπάρχουν κι άλλα ζητήματα, όπως είναι, για παράδειγμα, «η επίλυση εμπορικών διαφορών και ποιο δικαστήριο θα δικάζει αυτά τα θέματα. Είναι το θέμα των απαιτήσεων ασφαλιστικών συμβολαίων και πώς θα γίνονται στο μέλλον. Υπάρχουν Βρετανοί, οι οποίοι έχουν συμβόλαια στην Κύπρο. Είναι το θέμα των Βρετανών, που διατηρούν στην Κύπρο εξοχικές κατοικίες και υπό ποιο καθεστώς θα λειτουργούν όλα αυτά. Υπάρχουν πολλά θέματα. Κάποια μπορεί να μην είναι στην πρώτη γραμμή και να χρήζουν άμεσης επίλυσης, αλλά είναι σημαντικά, σοβαρά και θα πρέπει να τα δούμε στην πορεία. Το ευτύχημα είναι ότι υπάρχει συντονισμός, υπάρχει το σύστημα, το οποίο θα λειτουργήσει σιγά-σιγά και ανάλογα με τις εξελίξεις. Δεν έχουμε ξεκάθαρη εικόνα, αλλά θεωρώ ότι τα σημαντικά θέματα θα επιλυθούν σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής και όχι σε εθνικό επίπεδο».
Μπερδέματα και για αναγνώριση τίτλων σπουδών

Εγείρονται όμως και θέματα αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων. Υπάρχει o Νόμος για την αμοιβαία αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων, από τον οποίο σε περίπτωση άτακτου Brexit θα αφαιρεθεί ένα παράρτημα της νομοθεσίας. «Πρόκειται συγκεκριμένα για το παράρτημα 1, που παραπέμπει σε 38, περίπου, επαγγελματικούς τίτλους από την Αγγλία. Αυτό σημαίνει ότι για να υπάρξει μελλοντικά οποιαδήποτε αναγνώριση θα χρειαστεί να γίνει νέα νομοθετική πράξη, με την οποία να εξετάζονται, να αξιολογούνται και να αναγνωρίζονται τα προσόντα, τα οποία αποκτώνται από την Αγγλία», σημειώνει ο Γενικός Διευθυντής του ΣΕΛΚ. Σημειώνεται ότι επηρεάζονται και άλλα επαγγέλματα πέραν των λογιστών.

«Το έχει υπόψη του το Υπουργείο Εργασίας, το οποίο είναι υπεύθυνο», λέγει ο κ. Ιορδάνου. Προσθέτει ότι το θέμα αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης με το Υπουργείο. «Μας έχουν ζητήσει και συνδρομή για πιθανή λύση του προβλήματος μέσω της υποβολής, που έχουμε ετοιμάσει, τροποποίησης της νομοθεσίας, την οποία θα προωθήσουμε στο Υπουργείο για να τη μελετήσει. Είναι πάρα πολύ σοβαρό θέμα. Αν σκεφτείτε ότι έχουμε περίπου 11 χιλιάδες φοιτητές στην Αγγλία συν πολλούς άλλους, οι οποίοι ακολουθούν επαγγελματικές σπουδές, αυτό θα δημιουργήσει σίγουρα μιαν αναστάτωση».