Επιχείρηση ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας

Σειρά συστάσεων για ανάληψη πολιτικών δράσεων προς ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας σ’ ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις καταθέτει στην Κυβέρνηση το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας. Την περασμένη Παρασκευή παραδόθηκε στον Υπουργό Οικονομικών και ακολούθως παρουσιάστηκε η πρώτη έκθεση ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας, η οποία εκτείνεται σε 179 σελίδες. Το Συμβούλιο καταγράφει έξι συστάσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας.

Επιχειρηματικότητα και δυναμική ανάπτυξης

Το Συμβούλιο συστήνει την περαιτέρω ενθάρρυνση και διευκόλυνση των επενδύσεων σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και καινοτομίας. Ταυτόχρονα θεωρεί ότι οι μελλοντικές πολιτικές θα πρέπει να στραφούν και προς την κατεύθυνση της διασφάλισης συνεχούς παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιδόσεων και των δράσεων της επιχειρηματικότητας. Οι αδυναμίες συνοψίζονται στον πολύ μικρό αριθμό μεγάλων επιχειρήσεων στην Κύπρο και στον επίσης μικρό αριθμό νέων επιχειρήσεων γρήγορης ανάπτυξης. Επιπλέον τα επίπεδα επιχειρηματικότητας και καινοτομίας είναι χαμηλά στις επιχειρήσεις, ενώ είναι σχετικά υψηλό το κόστος των διασυνοριακών συναλλαγών και του διοικητικού φόρτου τελωνειακών διαδικασιών. Το Συμβούλιο εντοπίζει αδυναμίες γενικότερα στην έναρξη και στην άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, οι οποίες σχετίζονται με την εκτέλεση συμβάσεων, την καταχώριση ιδιοκτησίας, την έκδοση αδειών οικοδομής και την αποδοτικότητα δικαστικού συστήματος.

Στα δυνατά σημεία της επιχειρηματικότητας και της δυναμικής των επιχειρήσεων του τόπου βρίσκεται η ανταγωνιστική αγορά προϊόντων, η ισορροπία μεταξύ εργασιακών δικαιωμάτων και ευελιξίας στην αγορά εργασίας, η ισχυρή δικαστική ανεξαρτησία, το κράτος δικαίου και η πολιτική σταθερότητα. Το Συμβούλιο αναφέρεται σε υψηλές επιδόσεις όσον αφορά την επίλυση της αφερεγγυότητας, την πληρωμή φόρων και την προστασία των δικαιωμάτων των επενδυτών και στους χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές των εταιρειών. Στα θετικά κατατάσσει τις υψηλές επιχειρηματικές προσδοκίες και την προσαρμοστικότητα των επιχειρήσεων μετά την οικονομική κρίση.

Επιχειρηματικές συνέργειες

Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας προκρίνει την υποστήριξη της ένταξης των κυπριακών επιχειρήσεων στα δίκτυα προμηθευτών μεγάλων διεθνών εταιρειών, την ενίσχυση της σύνδεσης και της συνεργασίας μεταξύ της επιχειρηματικής κοινότητας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας. Θεωρεί σημαντική επίσης την ενίσχυση του συντονισμού και την αξιοποίηση των συνεργειών των δράσεων, που προωθούν τις διασυνδέσεις των επιχειρήσεων. Οι συστάσεις του προκύπτουν καθώς εντοπίζει αδυναμίες στη συνέργεια μεταξύ επιχειρήσεων, αλλά και μεταξύ επιχειρήσεων και ακαδημαϊκής κοινότητας. Επιπλέον στις αδυναμίες φιγουράρουν οι χαμηλές επιδόσεις στην ανάπτυξη επιχειρηματικών συμπλεγμάτων και τα χαμηλά επίπεδα συμμετοχής στην αλυσίδας αξίας. Αντίθετα, στα δυνατά σημεία, το Συμβούλιο κατατάσσει τις ισχυρές και δυναμικές επαγγελματικές υπηρεσίες, αλλά και τις ισχυρές ναυτιλιακές υπηρεσίες και τον τουρισμό.

Υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών

Το Συμβούλιο θεωρεί αναγκαία την παροχή κινήτρων για την ψηφιοποίηση σε βασικούς τομείς της οικονομίας. Πρόσθετα επιθυμεί να δει μελλοντικές πολιτικές να στρέφονται προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της εκπαίδευσης, της κατάρτισης στις ψηφιακές δεξιότητες και γενικότερα στην ενθάρρυνση της αύξησης των παραγωγικών επενδύσεων.

Στις αδυναμίες ξεχωρίζουν τα χαμηλά επίπεδα ψηφιακών δεξιοτήτων και ο ψηφιακός αναλφαβητισμός, η περιορισμένη υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών, αλλά και οι μειωμένες ταχύτητες σύνδεσης σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος χρήσης του διαδικτύου.

Πρόσβαση στη χρηματοδότηση

Έχοντας, πρόσφατα, προτείνει τη δημιουργία ταμείου επιχειρηματικών κεφαλαίων με τη συνδρομή του Κράτους, το Συμβούλιο θεωρεί αναγκαία, για τις επιχειρήσεις, την ενίσχυση της διαθεσιμότητας και της πρόσβασης σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, πέραν του δανεισμού από τις τράπεζες. Στις αδυναμίες είναι και τα υψηλά επιτόκια δανεισμού για τις επιχειρήσεις. Στην αντίπερα όχθη στα δυνατά σημεία το Συμβούλιο κατατάσσει τη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα μετά την κρίση, το χαμηλό κόστος δανεισμού των νοικοκυριών σε σύγκριση με άλλες χώρες και την ύπαρξη αρκετών τραπεζικών προϊόντων για υποστήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Ανθρώπινο κεφάλαιο

Το κεφάλαιο άνθρωπος δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο εξ ου και το Συμβούλιο θεωρεί αναγκαία όχι απλώς την παρακολούθηση, αλλά και την πρόβλεψη των μελλοντικών απαιτήσεων δεξιοτήτων. Προς αυτήν την κατεύθυνση προκρίνει την ευθυγράμμιση του εκπαιδευτικού συστήματος με τις μελλοντικές απαιτήσεις δεξιοτήτων με αύξηση του αριθμού των αποφοίτων στους κλάδους επιστήμης και τεχνολογίας. Συστήνει επιπλέον την ενίσχυση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (σε όλα τα επίπεδα) σε ψηφιακές και επιχειρηματικές δεξιότητες. Εντοπίζεται αδυναμία του υφιστάμενου εκπαιδευτικού συστήματος να ανταποκριθεί στις μελλοντικές ανάγκες σε δυναμικούς και αναδυόμενους τομείς. Στα ατού της χώρας κατατάσσονται το καλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό, τα υψηλά ποσοστά αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, το οποίο γνωρίζει ξένη γλώσσα.

Συνδεσιμότητα

Η διαμόρφωση ενιαίας στρατηγικής συνδεσιμότητας και η αξιολόγηση παροχής περαιτέρω κινήτρων για διεθνείς συνδέσεις εντάσσεται στις συστάσεις του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας. Καθόλου τυχαία καθώς εντοπίζει σειρά αδυναμιών όπως οι περιορισμένες αεροπορικές και θαλάσσιες συνδέσεις με το εξωτερικό, οι χαμηλές επιδόσεις εφοδιαστικών υπηρεσιών και το υψηλό κόστος ψηφιακής συνδεσιμότητας. Αυτά συμβαίνουν ενώ υπάρχουν καλές υποδομές, αεροδρομίων, λιμενικές και οδικές.

Η «ακτινογραφία»

Η έκθεση επιχειρεί μια ολοκληρωμένη επισκόπηση των επιδόσεων της κυπριακής οικονομίας σε σειρά παραμέτρων, οι οποίες επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητά της. Σε αυτήν καταγράφονται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, οι αδυναμίες αλλά και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η οικονομία του τόπου.

Δυνατά σημεία:

- Στρατηγική γεωγραφική θέση.

- Μέλος της Ε.Ε. και ισχυρές σχέσεις με χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και της Μέσης Ανατολής.

- Ισχυρή στους τομείς των επαγγελματικών υπηρεσιών, ναυτιλιακών υπηρεσιών και τουρισμό.

- Γενικά καλό επιχειρηματικό περιβάλλον.

- Καλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό και ισχυρή τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Αδυναμίες:

- Μικρή εσωτερική αγορά.

- Μικρός βιομηχανικός τομέας.

- Απουσία μεγάλων επιχειρήσεων.

- Μειωμένη επιχειρηματική δυναμική.

- Έλλειψη εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης.

- Υστέρηση στην καινοτομία και υιοθέτηση τεχνολογιών.

Ευκαιρίες:

- Αυξανόμενη κινητικότητα πολυεθνικών επιχειρήσεων.

- Ενισχυμένος ρόλος ψηφιακών υπηρεσιών και ψηφιακού εμπορίου.

- Παγκόσμιες αλυσίδες αξίας, νέες τάσεις στη βιομηχανία, αυξανόμενη ενσωμάτωση υπηρεσιών και βιομηχανίας.

Κίνδυνοι:

- Εξωτερικοί κραδασμοί σε καίριους τομείς όπως τουρισμός, επαγγελματικές, χρηματοοικονομικές και ναυτιλιακές υπηρεσίες.

- Αναβίωση μιας νέα κρίσης του ευρώ ή αντίστοιχες μακροοικονομικές διαταραχές.

- Έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία.

- Παγκόσμιοι εμπορικοί πόλεμοι και / ή ενίσχυση των μη δασμολογικών και άλλων εμποδίων για επενδύσεις.

- Κλιματική αλλαγή και ερημοποίηση.