Κρατικός προϋπολογισμός 2021, ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο

Η ανθρωπότητα έχει περισσότερο πλούτο από ποτέ – και όμως οι 8 πλουσιότεροι άνθρωποι έχουν πλούτο ίσο με εκείνο των 3,7 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που αποτελούν το φτωχότερο μισό της ανθρωπότητας. Πρέπει να δαμάσουμε την ανισότητα.

Η Υγεία μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη για ένα νέο συμβόλαιο συνεργασίας, ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Ας εμπνευστούμε από τους όρκους του Ιπποκράτη και του αντίστοιχου Κινέζου ιατρού του 7ου αιώνα Sun Simiao, που μας λέει, «ισχυροί ή ταπεινοί, πλούσιοι ή φτωχοί, ηλικιωμένοι ή νέοι, εχθροί ή φίλοι, Κινέζοι ή βάρβαροι, όλοι είναι φίλοι, συγγενείς δικοί μου, και ο σκοπός μου είναι να προστατεύω τη ζωή τους».

Ο κρατικός προϋπολογισμός 2021 πρέπει να στοχεύει πρώτον, στην ισορροπία μεταξύ οικονομικής αποτελεσματικότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης και, δεύτερον, στη διατήρηση των παρεμβάσεων και των καινοτομιών ως μόνιμων χαρακτηριστικών ενός ανανεωμένου κοινωνικού συμβολαίου.

Χρειάζονται καινοτομίες που μπορούν να: α) Αντιμετωπίσουν τα άμεσα προβλήματα αλλά και τις νέες προκλήσεις που φέρνει η πανδημία, β) μεγιστοποιήσουν την αποδοτικότητα των δημοσίων και των ιδιωτικών επενδύσεων και γ) αποτελέσουν τη βάση για ένα νέο ρόλο τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα.

Μετά από πολύχρονη έρευνα έχω δημιουργήσει ένα νέο εργαλείο, το οποίο μπορεί να:

1. Μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο –επιστημονικό, κοινωνικό και οικονομικό– της καινοτομίας και το όφελος των αναπτυξιακών και κοινωνικών δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού.
2. Βοηθήσει τους Οργανισμούς να καινοτομήσουν κάτω από συνθήκες τεράστιας αβεβαιότητας.
3. Ενισχύσει την κοινωνική καινοτομία και την κοινωνική επιχειρηματικότητα – δύο σημαντικά πεδία που πρέπει να αναβαθμιστούν και επεκταθούν στην μετά Covid-19 εποχή.

Ζούμε σε έναν μη γραμμικό κόσμο, που χαρακτηρίζεται από ρευστότητα, αβεβαιότητα, μεταβλητότητα, πολυπλοκότητα, αλληλεξαρτήσεις, ασυμμετρίες, εκρηκτικές κρίσεις, καταστροφικά ρίσκα και έντονο ανταγωνισμό. Ενόσω οι ασύμμετροι κίνδυνοι αντιμετωπίζονται με γραμμικά μοντέλα και στατικά εργαλεία, ο καταστροφικός φαύλος κύκλος «από κρίση σε κρίση» θα συνεχιστεί, πλήττοντας περισσότερο τις ευάλωτες ομάδες και τη νεολαία και συμπιέζοντας περαιτέρω τη μεσαία τάξη.

Το τυφλό σημείο της καινοτομίας δεν μπορεί να διακρίνει ότι τα πιθανά οφέλη που μπορούν να επιφέρουν οι θετικές ασυμμετρίες (convexity bias) είναι περισσότερα από τη ζημιά. Ο παράγοντας χρόνος, η μεταβλητότητα, η αταξία, η τυχαιότητα και η αβεβαιότητα αυξάνουν το όφελος –παρά τη ζημιά– που προκύπτει μέσα από την αξιοποίηση των θετικών ασυμμετριών. Αυτό το στοιχείο διαφεύγει του γραμμικού τρόπου σκέψης. Οι άνθρωποι έχουν την τάση να μισούν την αβεβαιότητα – όμως η αβεβαιότητα αποτελεί την πρώτη ύλη της καινοτομίας.

Χρειάζονται ασύμμετρες στρατηγικές καινοτομίας, διεπιστημονικά εργαλεία, ολιστικές και διαθεματικές προσεγγίσεις και πολυ-τομεακές παρεμβάσεις για αντιμετώπιση των πολλαπλών προκλήσεων και των πολυκρίσεων, όπως είναι η πανδημία Covid-19.

Το νέο, δυναμικό Μοντέλο Καινοτομίας που έχω αναπτύξει –παρουσιάζεται αναλυτικά σε ένα πρακτικό Οδηγό 250 σελίδων– μπορεί να:

1. Βοηθήσει τις Δημόσιες Υπηρεσίες, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τις Επιχειρήσεις να ανακαλύψουν και να αξιοποιήσουν τις θετικές ασυμμετρίες (ευκαιρίες) και να αποφύγουν τις αρνητικές ασυμμετρίες (κινδύνους).
2. Εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, κλίμακες και μεγέθη.
3. Επιταχύνει τη διαδρομή από την ιδέα στην παγκόσμια αγορά, να δημιουργήσει νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, νέα επιχειρηματικά μοντέλα, νέες ευκαιρίες και νέες θέσεις εργασίας.
4. Ενισχύσει τη διεπιστημονική δημιουργικότητα και την ικανότητα καινοτομίας των στελεχών του Δημόσιου και του Ιδιωτικού Τομέα, των Ακαδημαϊκών και Ερευνητικών Ιδρυμάτων και των Ενόπλων Δυνάμεων.
5. Βοηθήσει τους Οργανισμούς να καινοτομήσουν πολύ πιο αποτελεσματικά.
6. Ενισχύσει την ανθεκτικότητα του νέου αυτοδιοικητικού μοντέλου.
7. Μετατρέψει τον κρατικό προϋπολογισμό 2021 σε εργαλείο δίκαιης ανάπτυξης.

*Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας