Αναλύσεις

Η προσέλκυση εταιρειών υψηλής τεχνολογίας

Είναι σημαντικό να υπάρξει μακροχρόνιος σχεδιασμός, λεπτομερής για κάθε τομέα, έτσι ώστε να υπάρξει πλήρης αξιοποίηση των παραγωγικών μονάδων του τόπου και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αυτό αφορά κάθε τομέα μιλάμε, τους παραδοσιακούς τομείς της κυπριακής οικονομίας είτε κάποιο νέο

Eίναι ξεκάθαρον ότι οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας βρίσκονται τα τελευταία χρόνια στο προσκήνιο, με τις μετοχές τους στις διεθνείς χρηματαγορές, τουλάχιστον για όσες υλοποιούν επιχειρηματικά εφαρμογές που αναπτύσσουν, να καταγράφουν σημαντικά κέρδη. Την ίδια στιγμή πολλές χώρες προωθούν τη δημιουργία εκείνων των συνθηκών για την προσέλκυση εταιρειών του τομέα για να εγκαταστήσουν γραφεία στην επικράτειά τους και ατόμων, εξειδικευμένων στον τομέα είτε σε θέματα έρευνας είτε παροχής υπηρεσιών.

Σημειώνεται ότι τα μέτρα που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες, και είναι ίσως καλύτερο να εξετάσουμε τις αποφάσεις χωρών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πρώτο στάδιο, κινούνται σε τρεις κατευθύνσεις. Στην τεχνολογική αναβάθμιση και τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο οι επιχειρήσεις του τομέα μπορούν να λειτουργήσουν αποδοτικά και με ασφάλεια, στη δυνατότητα δημιουργίας βάσης μέσω της μεταφοράς προσωπικού και των οικογενειών τους (εξετάζουν ζητήματα όπως ποιότητα ζωής, περιβάλλον, ιατρική περίθαλψη και επίπεδο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όσον αφορά τη φοίτηση των παιδιών τους) και τρίτο, το νομικό, φορολογικό και χρηματοοικονομικό περιβάλλον.

Η δημιουργία υποδομών προϋποθέτει επένδυση μέσα από ένα μακροχρόνιο πλάνο και πέραν των μεταρρυθμίσεων που αφορούν τα εσωτερικά της χώρας και τηv εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, προκύπτουν και ζητήματα συνδεσιμότητας με τον έξω κόσμο και ταχύτητας / απόδοσης του διαδικτύου (κάτι που είναι πολύ σημαντικό για παράδειγμα στην περίπτωση που θα θέλαμε ως χώρα να προσελκύσουμε εταιρείες που διαχειρίζονται κέντρα δεδομένων – data centers).

Πρέπει να σημειωθεί ότι έχουν αναπτυχθεί πρωτοβουλίες ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες για προσέλκυση τέτοιων εταιρειών, υπήρξαν κάποιες που ήδη πήραν την απόφαση να εγκατασταθούν στην Κύπρο, όμως υπάρχουν αρκετά που πρέπει να γίνουν και ειδικά σε θέματα ταχύτητας στη διεκπεραίωση των διαδικασιών, χωρίς αυτό να σημαίνει οποιαδήποτε έκπτωση στους ελέγχους.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα χωρών που κατάφεραν σε σύντομο χρονικό διάστημα να απλοποιήσουν διαδικασίες μέσα από τη χρήση της τεχνολογίας όπως η Εσθονία (π.χ. η επανέκδοση πιστοποιητικού γεννήσεων είναι θέμα λεπτών), η Πορτογαλία και η Ελλάδα, με τελευταίο παράδειγμα την ηλεκτρονική ταυτότητα ακινήτου που θα επιτρέπει σε σύντομο χρονικό διάστημα τη διεκπεραίωση μεταβιβάσεων ακινήτων.

Είναι απαραίτητο να υπάρχουν οι μηχανισμοί χρηματοδότησης αλλά και εξόδου από την επένδυση, όπως για παράδειγμα η χρηματοδότηση των διαδικασιών έρευνας και τεχνολογίας σε άλλες χώρες γίνεται είτε από επενδυτές, οι οποίοι ευελπιστούν στην εμπορική εκμετάλλευση των προϊόντων που θα αναπτυχθούν ώστε να πωλήσουν τις μετοχές τους με κέρδος (business angels), ίσως και μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης με την εισαγωγή των μετοχών της εταιρείας σε κάποιο χρηματιστήριο, είτε από υφιστάμενες εταιρείες, οι οποίες προσπαθούν να εμπλουτίσουν και να εκσυγχρονίσουν τα προϊόντα τους.

Σημαντικό, δηλαδή, ρόλο διαδραματίζει η παρουσία αναπτυγμένων μεθόδων χρηματοδότησης και χρηματαγορών. Η θέσπιση του θεσμικού πλαισίου των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων στην Κύπρο αναμένεται να βοηθήσει στην προσέλκυση τέτοιων επενδύσεων, αφού απαιτείται η εγγραφή και η εποπτεία τους από τις αρμόδιες Αρχές, παρέχοντας με αυτόν τον τρόπο επιπλέον εξασφάλιση προς τους εν δυνάμει επενδυτές.

Η Κύπρος παρέχει σημαντικά φορολογικά κίνητρα στους οργανισμούς που ασχολούνται με τον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, εφόσον παραχωρείται φορολογική έκπτωση μέχρι 50% του φορολογητέου εισοδήματος για επενδύσεις σε τέτοιους οργανισμούς.

Όσον αφορά τα έσοδα από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (intellectual property), υπάρχει ειδική πρόνοια στον νόμο, σύμφωνα με την οποία το 80% των εισοδημάτων απαλλάσσονται από την φορολογία, παρέχοντας επιπλέον κίνητρο σε οργανισμούς να χρησιμοποιήσουν την Κύπρο για εγγραφή τέτοιων δικαιωμάτων.

Επιπρόσθετα, παρέχονται συγκεκριμένα φορολογικά κίνητρα σε περίπτωση που υψηλόβαθμα στελέχη εταιρειών ή και ερευνητές αποφασίσουν να εγκατασταθούν στην Κύπρο. Παρέχεται, δηλαδή, φοροαπαλλαγή 50% από τον φόρο εισοδήματος όταν τα συνολικά ετήσια εισοδήματά τους ξεπερνούν τις 100.000 ευρώ. Κάτι που ίσως πρέπει να επανεξεταστεί ως προς τη διεύρυνσή του.

Ερευνητική δραστηριότητα

Η ερευνητική δραστηριότητα συνδέεται πολλές φορές με την τεχνολογία και την πληροφορική, κυρίως όσον αφορά λογισμικά προγράμματα. Υπάρχουν πολλοί άλλοι τομείς στους οποίους γίνονται τέτοιες δραστηριότητες. Στην περίπτωση της Κύπρου είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν τα χαρακτηριστικά στοιχεία της χώρας και ο τοπικός χαρακτήρας.

Τα τελευταία χρόνια μεγάλη είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας των κρυπτονομισμάτων και των διατραπεζικών συναλλαγών (fintech). Όσον αφορά το πρώτο, τα κρυπτονομίσματα ακόμη αποτελούν ένα πεδίο που προκαλεί «φόβο» στα τραπεζικά ιδρύματα, ενώ οι εποπτικές Αρχές βλέπουν με σκεπτικισμό οποιεσδήποτε προσπάθειες οργανισμών που έχουν πρόθεση να εμπλακούν στη συγκεκριμένη αγορά.

Όσον αφορά τις ηλεκτρονικές εφαρμογές διατραπεζικών συναλλαγών, το τελευταίο διάστημα αναπτύσσονται σημαντικά στην Κύπρο με την ανάπτυξη του «ηλεκτρονικού πορτοφολιού» και τη διεκπεραίωση όλο και περισσότερων συναλλαγών μέσω του διαδικτύου.

Είναι ξεκάθαρον ότι η χώρα δεν θα μπορούσε από τη μια μέρα στην άλλη να γίνει Silicon Valley, χρειάζονται αργά και σταθερά βήματα μέσα από ένα στρατηγικό πλάνο που δεν τελειώνει στις επόμενες βουλευτικές ή προεδρικές εκλογές. Χώρες που κατάφεραν να δημιουργήσουν το «brand» του εναλλακτικού κέντρου εγκαθίδρυσης εταιρειών τεχνολογίας και έρευνας και καινοτομίας αποκόμισαν σημαντικά οφέλη.

Επενδύσεις σε γραφεία και υποδομές, σε κατοικίες και διαμερίσματα για το προσωπικό τους, ενίσχυση της κατανάλωσης, ανάπτυξη των ερευνητικών προγραμμάτων, ενίσχυση του τομέα της εκπαίδευσης, των επαγγελματικών υπηρεσιών και των δημόσιων οικονομικών (μέσα από τις εισπράξεις φόρων και εισφορών όπως αυτές που αφορούν το ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων και του συστήματος υγείας) είναι κάποια από τα θετικά που καταγράφονται σε χώρες οι οποίες κατάφεραν να προσελκύσουν επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας και έρευνας.

Η δημιουργία μιας ευέλικτης και αποδοτικής κρατικής μηχανής ενισχύει το επιχειρηματικό περιβάλλον και την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρονται προς τους πολίτες. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που θα πρέπει να προωθηθούν τα νομοσχέδια που αφορούν τη μεταρρύθμιση του κρατικού μηχανισμού και της υιοθέτησης απλών και σύντομων διαδικασιών, με την ενίσχυση ταυτόχρονα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Οι επιχειρηματίες και γενικά οι επενδυτές, πέρα από το σταθερό φορολογικό και νομικό πλαίσιο, αξιολογούν και τις διαδικασίες που εφαρμόζονται. Σε κανέναν δεν θα άρεσε να υποστεί διοικητικό κόστος και μεγάλες καθυστερήσεις, όσον αφορά τις επενδύσεις του, λόγω των προβλημάτων που ενδεχομένως να παρουσιάζουν οι κρατικές υπηρεσίες.

Σημαντικό σε αυτήν την προσπάθεια είναι η αφομοίωση των οποιωνδήποτε αλλαγών από την κοινωνία και τους πολίτες ώστε να στηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις. Πέραν της τοπικής κοινωνίας, η δημιουργία ενός ευέλικτου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών αναμένεται να προσελκύσει ξένους επιχειρηματίες, οι οποίοι είτε θέλουν να δραστηριοποιηθούν μέσω Κύπρου ή να δημιουργήσουν την έδρα τους στη χώρα.

Είναι σημαντικό να υπάρξει μακροχρόνιος σχεδιασμός, λεπτομερής για κάθε τομέα, έτσι ώστε να υπάρξει πλήρης αξιοποίηση των παραγωγικών μονάδων του τόπου και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αυτό αφορά κάθε τομέα μιλάμε, τους παραδοσιακούς τομείς της κυπριακής οικονομίας είτε κάποιο νέο.