Μηχανισμός Αντικυθήρων

Ιστορικό βήμα κατάφεραν οι επιστήμονες, ως προς την κατανόηση όλων των δυνατοτήτων του Μηχανισμού και του τρόπου λειτουργίας για ακριβείς προβλέψεις των ουράνιων φαινομένων.

Όπως ανακοίνωσαν τα μέλη της διεπιστημονικής ερευνητικής ομάδας «UCL Antikythera Research Team», σε σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Scientific Reports», πρόκειται για τη λύση σημαντικού μέρους του αινίγματος που περιβάλλει τον αρχαίο ελληνικό αστρονομικό υπολογιστή, γνωστό ως Μηχανισμό των Αντικυθήρων.

Η διεπιστημονική ομάδα έφερε στην επιφάνεια τα νέα μυστικά του αρχαίου ελληνικού τεχνολογικού θαύματος με τη συνεισφορά, μεταξύ άλλων, του Ιδρύματος A.G. Leventis και επικεφαλής έρευνας τούς Δρα Adam Wojcik και Καθηγητή Tony Freeth του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του UCL, αλλά και τη σημαντική συμβολή του Καθηγητή Lindsay MacDonald (UCL CEGE), της Δρος Μυρτούς Γεωργακοπούλου (UCL Κατάρ και συνεργάτιδας στο Ερευνητικό Κέντρο Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία και τον Πολιτισμό του Ινστιτούτου Κύπρου) και των υποψηφίων διδακτόρων του UCL, David Higgon και Άρη Δακάναλη.

Το αρχαίο ελληνικό τεχνολογικό θαύμα

Ο μπρούντζινος Μηχανισμός των Αντικυθήρων, που συχνά περιγράφεται ως ο πρώτος αναλογικός υπολογιστής του κόσμου, ανακαλύφθηκε το 1901 από Έλληνες ψαράδες σε ναυάγιο πλοίου κοντά στα Αντικύθηρα. Ο Μηχανισμός αποτελείται από έναν πολύπλοκο συνδυασμό 30 γραναζιών και η μελέτη του από Έλληνες και ξένους επιστήμονες αυξάνει συνεχώς την κατανόηση για τις λειτουργίες του. Μέχρι σήμερα, δεν είχε καταστεί εφικτή η πλήρης κατανόηση του συστήματος των γραναζιών, καθώς μόνο το ένα τρίτο του Μηχανισμού (82 θραύσματα) εκτιμάται ότι έχει διασωθεί. Ο Μηχανισμός, ο οποίος φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα, είναι το πιο πολύπλοκο δείγμα μηχανικής που έχει βρεθεί από τον αρχαίο κόσμο. Η ηλικίας περίπου 2.000 ετών συσκευή χρησιμοποιείτο για να προβλέψει τη θέση του Ήλιου, της Σελήνης, των ηλιακών και σεληνιακών εκλείψεων, τις θέσεις των πλανητών, ακόμη και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών Αγώνων.

Κρυμμένο κείμενο

Η χρήση ακτινών-Χ από το 2005 έχει αποκαλύψει χιλιάδες χαρακτήρες κειμένου κρυμμένους μέσα στα θραύσματα. Οι επιγραφές περιλαμβάνουν μια περιγραφή του Κόσμου, με τους πλανήτες να κινούνται σε δακτυλίους. Ουσιαστικά πρόκειται για την αναπαράσταση του σύμπαντος. Δύο σημαντικές πληροφορίες, που αποκαλύπτονται στον Μηχανισμό, είναι οι αριθμοί των 462 και 442 ετών, που αντιστοιχούν στους κύκλους της Αφροδίτης και του Κρόνου αντίστοιχα. Όταν παρατηρούνται από τη Γη, οι κύκλοι των πλανητών μερικές φορές αναστρέφουν την κίνησή τους σε σχέση με τα άστρα. Οι ειδικοί πρέπει να παρακολουθούν αυτούς τους μεταβαλλόμενους κύκλους (πλανητικές περιόδους) για μεγάλα χρονικά διαστήματα, προκειμένου να μπορέσουν να προβλέψουν τις θέσεις των πλανητών στο μέλλον.

Η επίλυση αυτού του περίπλοκου τρισδιάστατου παζλ αποκαλύπτει περισσότερα απ’ όσα γνωρίζαμε για τη μεγαλοφυή αυτή δημιουργία - που συνδυάζει κύκλους από τη Βαβυλωνιακή αστρονομία, τα μαθηματικά από την Ακαδημία του Πλάτωνα και τις αρχαίες ελληνικές αστρονομικές θεωρίες. Οι ερευνητές βρίσκονται πλέον στη διαδικασία ανακατασκευής του Μηχανισμού χρησιμοποιώντας σύγχρονες μεθόδους, ώστε να ελέγξουν εάν όσα ανακαλύπτουν στο επιστημονικό άρθρο τους λειτουργούν. Εάν η υπόθεσή τους επιβεβαιωθεί, στόχος της ομάδας είναι η κατασκευή αντιγράφου του μηχανισμού χρησιμοποιώντας τεχνικές από την αρχαιότητα για να κατανοηθούν πλήρως οι λειτουργίες του.

Τι λέγει το Ινστιτούτο Κύπρου

Μιλώντας στη «Σημερινή» της Κυριακής, η επιστημονική συνεργάτις του Ινστιτούτου Κύπρου, που συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα για την εν λόγω έρευνα, Μυρτώ Γεωργακοπούλου, ανέφερε: «Η κατανόηση της δομής και της λειτουργίας του Μηχανισμού των Αντικυθήρων είναι αναμφίβολα περίπλοκη, αφού υπολογίζουμε πως έχουμε στα χέρια μας μόνο το ένα τρίτο του αντικειμένου αυτού. Δεν είναι τυχαίο πως έχει για δεκαετίες απασχολήσει πολλές διεθνείς επιστημονικές ομάδες που έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην εικόνα που έχουμε σήμερα».

Όπως είπε, η πρόταση της ομάδας όπου συμμετείχε κτίζει πάνω στις προηγούμενες μελέτες και θεωρεί πως το μοντέλο που προτείνουν είναι το πρώτο που ουσιαστικά ικανοποιεί και «παντρεύει» όλα τα έως τώρα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί για τον Μηχανισμό, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών καταλοίπων και των επιγραφών.

«Τώρα μένει να δούμε αν μπορούμε να το κατασκευάσουμε χρησιμοποιώντας τεχνικές που θα ήταν διαθέσιμες την περίοδο εκείνη», κατέληξε η επιστήμονας.