Κύπρος 2030: Επανεκκίνηση και οικονομικός σχεδιασμός για το μέλλον

Η πανδημία εξαπλώθηκε σε κάθε γωνιά του πλανήτη, με τις οικονομικές ζημιές να υπολογίζονται σε τρισεκατομμύρια ευρώ. Η ανεργία εκτοξεύθηκε, οι περισσότερες χώρες είναι σε ύφεση, η τουριστική βιομηχανία είναι «στο περίμενε», το λιανικό εμπόριο και η εστίαση είναι «στο άνοιξε-κλείσε» και όλοι μαζί στην αβεβαιότητα.

Τα αρνητικά της πανδημίας είναι λίγο πολύ γνωστά. Τι πρέπει όμως να κρατήσουμε ως μάθημα για το μέλλον; Πόσο ευάλωτη είναι η κυπριακή οικονομία από εξωγενείς παράγοντες και πόσο εξαρτώμενη είναι από τον τουρισμό; Προς τα πού πρέπει να κατευθυνθεί ο σχεδιασμός για επαναπροσδιορισμό της πορείας της κυπριακής οικονομίας και ποιες οι κύριες συνιστώσες του;

Η πανδημία απέδειξε πως οι πρόσκαιροι οικονομικοί σχεδιασμοί, που βάζουν σε δεύτερη μοίρα την πραγματική ανάπτυξη του τόπου, είναι ένα τεράστιο επαναλαμβανόμενο λάθος. Η οικοδόμηση ενός νέου, βιώσιμου οικονομικού μοντέλου, που να στοχεύει στην πραγματική ανάπτυξη, πρέπει να είναι ο φάρος για το μέλλον. Η πολιτική ηγεσία μαζί με τον ιδιωτικό τομέα πρέπει από κοινού να οραματιστούν την Κύπρο του 2030. Πρέπει να τεθούν οι σωστές βάσεις για πραγματική ανάπτυξη, που θα έχουν ως επίκεντρο την τεχνολογία αλλά και τη νεολαία του τόπου. Η πολιτική βούληση και η σωστή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών προς υλοποίηση αυτής της στρατηγικής είναι καταλυτικής σημασίας.

Ο σχεδιασμός Κύπρος - 2030 θα μπορούσε να περιλαμβάνει τους πιο κάτω ενδεικτικούς πυλώνες:

- Σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός της νεολαίας

- Επένδυση σε τεχνολογία, έρευνα και καινοτομία

- Επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

- Προσέλκυση ποιοτικών επενδυτών με φυσική παρουσία

Η εκπαιδευτική και επαγγελματική στρατηγική απουσιάζει από τους πολιτικούς σχεδιασμούς του κράτους, με αποτέλεσμα ναι μεν να έχουμε πληθώρα μορφωμένων νέων, αλλά πολλές φορές να εργοδοτούνται σε εντελώς διαφορετικούς τομείς από τις σπουδές τους. Πάσχουμε στον τομέα του επαγγελματικού προσανατολισμού, με αποτέλεσμα μετέπειτα να παρατηρείται έξαρση της ανεργίας και της μετανάστευσης των νέων για εξεύρεση εργασίας στο εξωτερικό. Ως πολιτεία, θα πρέπει να βρούμε και να αναπτύξουμε εκείνους τους μηχανισμούς που θα καθοδηγούν τους νέους σε επαγγέλματα που θα τους δίνεται η ευκαιρία από τη μια να αποκατασταθούν επαγγελματικά, αλλά επίσης από την άλλη να ικανοποιούν τις ανάγκες της ίδιας της κοινωνίας, αποτελώντας παράλληλα ένα κομμάτι ενός ευρύτερου οικονομικού μοντέλου με μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Η πανδημία ανέδειξε τον σημαντικότατο ρόλο της έρευνας, της καινοτομίας και της τεχνολογίας στην εξεύρεση λύσεων. Η τηλεργασία, η τηλεκπαίδευση, οι πωλήσεις μέσω διαδικτύου, οι πλατφόρμες παραγγελίας είναι μερικά από τα παραδείγματα. Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία αποτελούν επένδυση για το μέλλον της χώρας μας. Οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη πρέπει να αυξηθούν αλλά πιο σημαντικό είναι να μετουσιωθούν σε θεμέλιο λίθο ανάπτυξης, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και προστιθέμενης αξίας. Είναι πολύ σημαντικό να δοθεί έμφαση στην προώθηση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, καθώς και πρόσβασης σε αυτήν τη χρηματοδότηση από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις νεοφυείς.

Επίσης, η υιοθέτηση πρακτικών που κατευθύνονται προς την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι προτεραιότητα για ολόκληρο τον πλανήτη. Η πολιτεία οφείλει να εγκύψει με προσοχή πάνω στα ζητήματα του περιβάλλοντος και να εκμεταλλευτεί τόσο σε ιδιωτικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο τα μεγάλα οφέλη που παρουσιάζουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: του ήλιου, του νερού και του ανέμου στο κομμάτι της αναπλήρωσης των ενεργειακών αποθεμάτων που μειώνονται σε παγκόσμια κλίμακα. Η Κύπρος, έχοντας ηλιοφάνεια σχεδόν όλον το χρόνο, έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Η επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μακροπρόθεσμα θα μειώσει το κόστος παραγωγής των προϊόντων και των υπηρεσιών, βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας.

Προσέλκυση ποιοτικών επενδυτών

Ο τέταρτος πυλώνας ανάπτυξης πρέπει να είναι ο επαναπροσδιορισμός της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού, με έμφαση στην προσέλκυση ποιοτικών επενδυτών με φυσική παρουσία στο νησί. Με αυτόν τον τρόπο θα αυξήσουμε μακροπρόθεσμα το μέγεθος της πραγματικής οικονομίας και θα διασφαλίσουμε ποιοτική εργασία για τους νέους μας σε σταθερή βάση.

Ο στρατηγικός συλλογικός σχεδιασμός, η χάραξη πολιτικής βασισμένης στους πιο πάνω πυλώνες, η συνεννόηση και η ευθυγράμμιση όλων των εμπλεκομένων, πολιτικής ηγεσίας και ιδιωτικού τομέα, θα είναι καταλυτική στο κτίσιμο και την επιτυχία του νέου οικονομικού μας μοντέλου. Πρέπει να υπάρχει το όραμα αλλά και η πολιτική βούληση προς την υλοποίησή του χωρίς παρεμβάσεις. Όραμα όλων μας πρέπει να είναι η Κύπρος και η ευημερία του λαού της.

* Principal, KPMG Limited