Σε έξαρση η σεισμικότητα στο κυπριακό τόξο

Ο πρόσφατος σεισμός που ταρακούνησε το νησί ευτυχώς δεν προκάλεσε τεράστιες υλικές ζημιές, ωστόσο τα 6.1 Ρίχτερ ήταν υπεραρκετά για να δημιουργήσουν ανησυχίες για το τι μέλλει γενέσθαι. Η Ανώτερη Γεωλογική Λειτουργός, Προϊσταμένη κλάδου Σεισμολογίας και Γεωφυσικής, Δρ Συλβάνα Πηλείδου, μίλησε στη «Σημερινή» για τη σεισμική δραστηριότητα η οποία εξακολουθεί να βρίσκεται σε έξαρση αυτό το διάστημα.

Δεν θεωρήθηκε «επικίνδυνος»

Ο πρόσφατος σεισμός, αν και υψηλός σε κλίμακα, δεν προκάλεσε υλικές ζημιές και καταστροφές. Η Δρ Πηλείδου εξήγησε ότι ο σεισμός αυτός δεν ήταν μεγάλης έντασης στην ξηρά. «Παρόλο το μεγάλο του μέγεθος, ευτυχώς ο σεισμός αυτός δεν ήταν αρκετά μεγάλης έντασης στην ξηρά έτσι ώστε να προκαλέσει ζημιές/καταστροφές. Δεδομένου του μεγάλου του μεγέθους, εάν είχε επίκεντρο πιο κοντά σε κατοικημένες περιοχές και μικρότερο εστιακό βάθος θα ήταν πολύ πιο επικίνδυνος, όπως, για παράδειγμα, τον σεισμό του 1995».

Εκτός αυτού, ο προσανατολισμός του ρήγματος και η γεωμετρία κίνησής του ήταν τέτοια, που η ενέργεια απελευθερώθηκε από την εστία του σεισμού ασύμμετρα και ανομοιόμορφα με τρόπο ευτυχώς ευνοϊκό για τη θέση της Κύπρου, σύμφωνα με την Δρα Πηλείδου.

Προειδοποίηση για τσουνάμι

Τα πιστοποιημένα κέντρα προειδοποίησης για τσουνάμι στη Μεσόγειο εξέδωσαν προειδοποίηση για τσουνάμι στην περιοχή λίγο μετά την εκδήλωση του σεισμού. Ωστόσο, τρείς ώρες αργότερα ακύρωσαν αυτήν την προειδοποίηση. «Η έκδοση προειδοποίησης γίνεται από τα πιστοποιημένα κέντρα προειδοποίησης για τσουνάμι στη Μεσόγειο, όσο το δυνατόν πιο άμεσα χρονικά, για σεισμούς οι οποίοι πληρούν κάποια βασικά κριτήρια όπως είναι το μεγάλο μέγεθος και επίκεντρα στον θαλάσσιο χώρο, μετά από μια πολύ γρήγορη εκτίμηση των παραμέτρων τους».

Στη συνέχεια, όταν ληφθούν περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες για τις παραμέτρους των σεισμών και άμεσες μετρήσεις της στάθμης της θάλασσας σε διάφορα σημεία στη Μεσόγειο, οι προειδοποιήσεις ανανεώνονται ανάλογα. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως εξήγησε η Δρ Πηλείδου, οι μετρήσεις της στάθμης της θάλασσας δεν έδειξαν δημιουργία τσουνάμι και η προειδοποίηση ακυρώθηκε ακριβώς τρεις ώρες μετά την εκδήλωση του σεισμού.

Κινδυνεύουμε ακόμη από τσουνάμι;

Στην προκειμένη περίπτωση όχι, όπως δήλωσε η Προϊσταμένη του Κλάδου Σεισμολογίας και Γεωφυσικής. «Το τσουνάμι γεννιέται ταυτόχρονα με τη γένεση του σεισμού και αρχίζει η διάδοσή του άμεσα. Στην προκειμένη περίπτωση θα έφτανε στις ακτές της Κύπρου εντός μερικών μόνο λεπτών από την ώρα εκδήλωσης του σεισμού».

Όσο για τη σεισμική δραστηριότητα που εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη, οι ειδικοί έχουν καταγράψει μέχρι στιγμής αρκετούς μετασεισμούς με μικρά μεγέθη που κυμαίνονται από το 1,4 μέχρι και 3.3 στην κλίμακα Ρίχτερ, ενώ δεν αποκλείεται η πιθανότητα εκδήλωσης ενός ισχυρού μετασεισμού. «Ένας σεισμός αυτής της τάξης μεγέθους και χωρίς ιδιαίτερα μεγάλο εστιακό βάθος, συνήθως ακολουθείται από μια πλούσια (σε αριθμό και μεγέθη σεισμών) και παρατεταμένη μετασεισμική ακολουθία, η οποία μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες (όπως έγινε π.χ. στην Κύπρο στις περιπτώσεις των μεγάλων σεισμών του 1999, 1996, 1995).

Ο συγκεκριμένος σεισμός μέχρι στιγμής έχει μια φτωχή μετασεισμική ακολουθία, με σχετικά λίγους σε αριθμό μετασεισμούς και με πολύ μικρά μεγέθη, δεδομένου του μεγάλου μεγέθους του κύριου σεισμού. Ενώ δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο ισχυρού μετασεισμού, φαίνεται μέχρι στιγμής ότι η μετασεισμική δραστηριότητα έχει τα χαρακτηριστικά των μετασεισμικών ακολουθιών των σεισμών που σημειώνονται στην ίδια ζώνη (δυτικό τμήμα του Κυπριακού Σεισμικού Τόξου, από χερσόνησο Ακάμα προς κόλπο Αττάλειας), αλλά βορειο-δυτικότερα, και με μεγαλύτερα εστιακά βάθη, όπως τον σεισμό μεγέθους 5.3 βαθμών που είχαμε την περασμένη εβδομάδα».

Αδυναμία πρόβλεψης των σεισμών

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο είναι η αδυναμία έγκαιρης χρονικής πρόβλεψης των σεισμών, ώστε να μπορεί η κοινωνία να λάβει τα μέτρα της και να μπορέσουν διάφορες περιοχές να εκκενωθούν, αν χρειαστεί.

Σε έξαρση βρίσκεται η σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή, όπως εξήγησε η Δρ Πηλείδου. «Αυτό που παρατηρούμε είναι μια έξαρση της σεισμικότητας του Ελληνικού Σεισμικού Τόξου κατά τα τελευταία δύο χρόνια και τώρα μια έξαρση της σεισμικότητας του Κυπριακού Σεισμικού Τόξου».

Για πρώτη φορά ψηφιακά δεδομένα για σεισμούς

Πολύτιμα ευρήματα προσφέρει ο σεισμός στην επιστημονική κοινότητα που ερευνά τις διεργασίες της Γης. «Ένας μεγάλος σεισμός προσφέρει στη γεω-επιστημονική κοινότητα πολύτιμα δεδομένα για ερευνητικούς σκοπούς σε διάφορα επίπεδα, τόσο για την καλύτερη γνώση των διεργασιών της Γης και της δομής του εσωτερικού της όσο και για τις επιπτώσεις των σεισμών στο, δομημένο κυρίως, περιβάλλον».

Το νέο ψηφιακό δίκτυο επιταχυνσιογράφων της Κύπρου λειτούργησε πολύ πρόσφατα με 14 σταθμούς καταγραφής της εδαφικής επιτάχυνσης. Καλύπτει μόνιμα τα αστικά κέντρα και προσωρινά συγκεκριμένες περιοχές στο πλαίσιο μικροζωνικών μελετών, όπως π.χ. τώρα την περιοχή Πόλης Χρυσοχούς και έχει καταγράψει τον ισχυρό αυτό σεισμό. «Για πρώτη φορά υπάρχουν ψηφιακά δεδομένα εδαφικής επιτάχυνσης από την Κύπρο για έναν τόσο μεγάλο τοπικό σεισμό και από τόσες πολλές τοποθεσίες. Τα πολύτιμα αυτά δεδομένα έχουν διατεθεί στους αρμόδιους συνεργάτες μας για αξιολόγηση και αξιοποίηση σε θέματα σεισμικής μηχανικής, δηλαδή της επιστήμης που μελετά την απόκριση των κτηρίων στις εδαφικές δονήσεις, ένα θέμα πάρα πολύ σημαντικό σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων των σεισμών στις κατασκευές, μέσω αντισεισμικού σχεδιασμού τους. Τα δεδομένα είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης», όπως εξήγησε η Δρ Πηλείδου.