Το σενάριο «ερημωμένης ζώνης» από πυρηνικά και το τρελάδικο της Ουκρανίας

Ο σκληρός πυρήνας συμβούλων του Προέδρου Πούτιν έχει στην ατζέντα τού πολέμου στην Ουκρανία ακόμη και αυτήν τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων, μικρής δηλαδή ισχύος, με σκοπό τη δημιουργία νεκρής ζώνης (desert zone - ερημωμένη ζώνη) μεταξύ των αντίπαλων πλευρών, ειδικά εάν η Μόσχα χάνει το παιχνίδι.

Δύο επιλογές πυρηνικών

Οι εισηγήσεις αυτές διατυπώνονται και δημόσια και περιλαμβάνονται σε ενημερωτικά σημειώματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επί τη βάσει των οποίων αναλύονται οι τελευταίες εξελίξεις του πολέμου. Στα σημειώματα γίνεται καταγραφή των όσων διαλέγονται στη Ρωσία. Σύμφωνα με όσα αναφέρουν Ρώσοι ειδικοί κοντά στον Πρόεδρο Πούτιν:

1) Τα τακτικά πυρηνικά μπορούν να δημιουργήσουν μια ζώνη πενήντα χιλιομέτρων χωρίς ραδιενεργό διασπορά και δη στο πεδίο της μάχης κοντά στη Χερσώνα, όπου χιλιάδες Ουκρανοί στρατιώτες θα χάσουν τη ζωή τους αφού, εκτός των άλλων, δεν θα μπορούν να βρουν καταφύγιο λόγω του στεπώδους χαρακτήρα του εδάφους. Η επιλογή του χώρου, όπως τονίζεται, θα είναι τέτοια, ώστε να αποφευχθούν οι απώλειες αμάχων, οι οποίοι ήδη μετακινούνται.

2) Η ρίψη τακτικών πυρηνικών στον αέρα, σε τέτοιο ύψος, ώστε να μην υπάρχουν θύματα, ως προειδοποίηση ότι, εάν ο ουκρανικός στρατός δεν συνθηκολογήσει, θα ακολουθήσει άλλη επίθεση επί του εδάφους.

Τι αναφέρουν Ρώσοι διπλωμάτες για τον πόλεμο

Ποια οικονομικά σχέδια έχει ο Πούτιν

Γιατί οι Ευρωπαίοι θα ζήσουν με τα προβλήματά τους

Ώς το τέλος και η ψυχολογική κατάρρευση

Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι οι Ρώσοι «θα το πάρουν ώς το τέλος», και στο πεδίο της μάχης και σε αυτό του ψυχολογικού πολέμου, μια στρατηγική που είναι συναφής με την καταστροφή των υποδομών της Ουκρανίας για να παγώσουν και να διψάσουν και ο απλός πολίτης και οι ένοπλες δυνάμεις. «Είναι θέμα», όπως προσθέτουν, «να σπάσει το ηθικό των Ουκρανών και να καταρρεύσει ο κρατικός και στρατιωτικός μηχανισμός. Είναι μια προσπάθεια -παρατηρούν- που δεν είναι βέβαιο πού θα καταλήξει». Η χρήση των «τακτικών πυρηνικών» εκτιμάται από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, γενικά από Δυτικές διπλωματικές πηγές, ότι «θα είναι μια τρέλα». Όπως συναφώς επισημαίνεται, μια τέτοια δράση θα τύχει προφανώς της αντίστοιχης Δυτικής απάντησης και θα σημάνει τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμη και στην υποθετική περίπτωση, κατά την οποία δεν υπάρχει πυρηνική ανταπόδοση από τη Δύση για την αποφυγή μιας γενικευμένης σύρραξης, ο κόσμος ολόκληρος θα στραφεί εναντίον της Ρωσίας, η οποία στην παρούσα φάση προχωρεί σε διάφορες γεωπολιτικές συνεργασίες που αφορούν ακόμη και τη δημιουργία οικονομικού μπλοκ στην Ασία και στενότερη συνεργασία με την Κίνα. Μετά τη φυγή των ευρωπαϊκών εταιρειών, η Μόσχα δεν στρέφεται προς την Κίνα μόνο για τα θέματα της ενέργειας, αλλά και για άλλα, όπως είναι αυτά της τεχνολογίας και δη εκείνο που αφορά στην επαναλειτουργία του εργοστασίου παραγωγής αυτοκινήτων «Μόσχοβιτς», μετά την αποχώρηση της γαλλικής «Renault». Συν του γεγονότος ότι η ρωσική εταιρεία «Aurus», η οποία κατασκευάζει υπερπολυτελείας αυτοκίνητα, μεταξύ των οποίων και εκείνα που χρησιμοποιεί ο Πρόεδρος Πούτιν, προγραμματίζει τώρα να επεκτείνει τις δραστηριότητές της στις χώρες της Ασίας και ειδικότερα προς τις αραβικές.

Πότε θα γίνει επικίνδυνη η κατάσταση…

Εκείνο το οποίο Ρώσοι διπλωμάτες αναφέρουν σε ξένους συναδέλφους τους, είναι ότι δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής και συνδιαλλαγής στην παρούσα φάση με τη Δύση, διότι θα εκληφθεί ως αδυναμία και ήττα. Πέραν τούτου, τονίζουν ότι δεν υπάρχει η απαιτούμενη εμπιστοσύνη. Για τον Πρόεδρο Πούτιν είναι ζήτημα γοήτρου και αξιοπιστίας η νίκη στην Ουκρανία, εξ ου και η επιστράτευση των 300 χιλιάδων Ρώσων, που κλήθηκαν στα όπλα, γεγονός όμως που δημιούργησε μεγάλη φυγή. Σύμφωνα με τις εσωτερικές εκθέσεις της ΕΕ, που συντάσσονται επί τη βάσει ρωσικών πηγών, η Μόσχα έχει απαγορεύσει την έξοδο από τη χώρα σε πέραν του 1 εκατομμυρίου πολιτών. Εάν και πότε θα αρχίσει μια νέα ρωσική επίθεση είναι ζήτημα που μόνον ο Πούτιν και οι συνεργάτες του μπορούν να απαντήσουν. Επί του παρόντος ο ρωσικός στρατός αμύνεται στις κατεχόμενες περιοχές λόγω της ουκρανικής αντεπίθεσης. Οι μεν Ρώσοι εργάζονται στην επιστράτευση, οι δε Ευρωπαίοι και Αμερικανοί στέλνουν όπλα στις Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις για να απελευθερώσει κατεχόμενα εδάφη, αλλά και για να οδηγήσουν οι Δυτικοί τη Μόσχα σε κατατριβή, ακόμη και στην ήττα, καθώς και στην πρόκληση εσωτερικών προβλημάτων, που θα ήταν δυνατό να αποδυναμώσουν, ακόμη και να ρίξουν τον Πούτιν από την εξουσία. Εδώ είναι που μπορεί να συμβεί το ατύχημα… Εάν, δηλαδή, ο Ρώσος Πρόεδρος αισθάνεται ότι χάνει τη γη κάτω απ’ τα πόδια του και ότι το κεφάλι του φεύγει από το σβέρκο του, τότε θα είναι επικίνδυνος στη λογική της χρήσης τακτικών πυρηνικών.

Οι αποφάσεις της ΕΕ…

Στην παρούσα φάση, ενώ ο Πρόεδρος Πούτιν επιβιώνει και εργάζεται για τη σύναψη συμμαχιών στην Ασία και αλλού, εντός της ΕΕ δεν έχει εξευρεθεί η πολιτική φόρμουλα για τη χαλιναγώγηση των τιμών της ενέργειας και του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Οι δηλώσεις περί χρήσης τακτικών πυρηνικών αναστατώνουν όντως την αγορά και τα χρηματιστήρια. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πριν από δέκα ημέρες, λήφθηκαν μεν αποφάσεις επί της ενέργειας και της οικονομίας, αλλά επί τη βάσει κατευθυντήριων γραμμών, που σημαίνει ότι δεν θα έχουν άμεση θετική επίδραση στην καθημερινότητα του Ευρωπαίου πολίτη. Όσο, δε, για τη χρήση των τακτικών πυρηνικών, ενώ αρχικά τα Δυτικά ΜΜΕ κλιμάκωναν την προβολή του θέματος για να σπιλώσουν την εικόνα του Πούτιν, το τελευταίο διάστημα προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι σενάρια υπάρχουν, όχι όμως αποδείξεις ότι η Μόσχα ετοιμάζει μια τέτοια επίθεση στην παρούσα φάση. Και το κάνουν αυτό για να προστατεύσουν την αγορά.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και γενικότερα η ΕΕ δέχονται κριτική για την αδυναμία εξεύρεσης λύσεων στο θέμα της ενέργειας και του πληθωρισμού. Οι 27 ανακοίνωσαν τη λήψη αποφάσεων, αλλά επί της ουσίας η Σύνοδος δεν έχει δώσει ακόμη πρακτικές λύσεις. Μεταξύ άλλων τα συμπεράσματα αναφέρονται σε:

1. «Προσωρινό πλαίσιο της ΕΕ για να τεθεί ανώτατο όριο στην τιμή του αερίου, στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης ανάλυσης κόστους και οφέλους», επί τη βάσει μια σειράς άλλων μεταβλητών, που αφορούν στην οικονομία και στις ιδιαιτερότητες κάθε κράτους μέλους. Τώρα, δηλαδή, η υπόθεση παραπέμπεται στους τεχνοκράτες, για να βρουν τη μαγική φόρμουλα, αλλά ο χρόνος τρέχει και ο χειμώνας γίνεται όλο και πιο έντονος.
2. Προστασία της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ εσωτερικά και εξωτερικά, ένα ζήτημα το οποίο είναι συναφές με τις τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος, που πλήττουν όχι μόνο τα νοικοκυριά, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό επί του οποίου δίδεται άλλη μια μάχη, αλλά και τις επιχειρήσεις, καθώς και τις επενδύσεις που δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος λόγω της αύξησης του επιτοκίου.

Τιμές, πυρηνικά και αγορά

Έχουμε μια ΕΕ που στα δύσκολα αποκαλύπτεται ο έντονος πολυεθνικός της χαρακτήρας και η αδυναμία λήψης άμεσων αποφάσεων, μέχρι να καταλήξουν οι 27 σε ένα ελάχιστο δείκτη κοινών συμφερόντων. Όμως, τα προβλήματα παραμένουν και η κύρια επίλυσή τους μετατίθεται στις εθνικές κυβερνήσεις, επί τη βάσει βεβαίως της νομισματικής πολιτικής, την οποία χαράσσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο Πούτιν, πάντως, αφού έχει σταθεροποιήσει το ρούβλι, συνεχίζει να παίζει με την ψυχολογία της ελεύθερης αγοράς, όταν αναφέρεται σε πυρηνική αποτροπή και όταν Ρώσοι αναλυτές, κατόπιν συνεννόησης με δικούς του συνεργάτες, μιλούν για τη χρήση τακτικών πυρηνικών. Η λογική της προσωρινής κήρυξης του φυσικού αερίου ως στρατηγικού αγαθού, και η αποσύνδεσή του από την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, ακόμη και από το χρηματιστήριο, για να προστατευθεί η αγορά, ο πολίτης και το κράτος, σκοντάφτει σε διάφορα συμφέροντα και κατά μία άποψη δημιουργεί κινδύνους για νέα ρωσικά αντίποινα. Από την άλλη, όμως, αληθές είναι ότι σήμερα δεν λειτουργεί ομαλά η ελεύθερη αγορά, λόγω έκτακτης πολεμικής κατάστασης. Ούτε η αύξηση του επιτοκίου από την ΕΚΤ μπορεί να δώσει ριζικές λύσεις στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, ο οποίος -υπό τις υφιστάμενες συνθήκες- θα είναι δυνατό να χαλιναγωγηθεί ένεκα της συρρίκνωσης των εισοδημάτων των Ευρωπαίων πολιτών, που θα επιφέρει ταυτοχρόνως μείωση της ζήτησης στην αγορά και την αναγκαστική πτώση των τιμών. Τι θα συμβεί όμως με το κόστος παραγωγής εάν μείνει υψηλό, εφόσον δεν πέσουν οι τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος; Πώς θα διαφυλαχθεί η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ;

Βεβαίως οι 27 αναφέρονται στα τελευταία συμπεράσματα της Συνόδου τους σε επενδύσεις στην εναλλακτική ενέργεια. Τα όσα αναγράφονται, όμως, δεν επιλύουν τα τρέχοντα προβλήματα. Θέλουν χρόνο. Και αυτό τι μαρτυρεί; Ότι ο πόλεμος και οι επιπτώσεις του δεν θα τελειώσουν σύντομα. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων θα είναι σταδιακή. Κατά άλλους, όσον αφορά κάποια από αυτά, όπως για παράδειγμα ο περιορισμός στην κατανάλωση της ενέργειας, οι πολίτες θα πρέπει να μάθουν να ζουν μαζί τους. Το ίδιο και οι επιχειρηματίες, δηλαδή τα εργοστάσια και οι εταιρείες.

Εάν υπήρχε στρατηγική φυσικού αερίου…

Και να σκεφθεί κανείς ότι, ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η Κύπρος διαθέτει στις θάλασσές της μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου, ακόμη και υδρογόνου, που θα μπορούσαν να είχαν ήδη τύχει εκμετάλλευσης, γεγονός που: 1. Θα έδινε κέρδη στο κράτος και τους πολίτες. Συνεπώς, από την κρίση θα ήμασταν από τις χώρες που θα επωφελούμασταν. 2. Θα ήταν ενισχυμένος ο ενεργειακός και πολιτικός της ρόλος εντός της ΕΕ. 3. Θα δημιουργούσε νέα οικονομικά και στρατιωτικά ισοζύγια δυνάμεων, που θα αύξαναν την αποτροπή και τις πιθανότητες δημοκρατικής λύσης στο Κυπριακό.

Δυστυχώς, ακόμη δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή ένας ενεργειακός στρατηγικός σχεδιασμός εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου, διότι το ζήτημα αυτό είχε συνδεθεί με τη λύση του Κυπριακού και τον αγωγό προς Τουρκία. Με άλλα λόγια, προσφέρεται το φυσικό μας αέριο ως δώρο στην Άγκυρα για να δεχθεί τη διχοτομική λύση των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα, επειδή τώρα, αφού έχει κατοχυρώσει την ομοσπονδία, προχώρησε στο επόμενο βήμα, δηλαδή αυτό των δύο κρατών με ισότιμη κυριαρχία. Θα το γράφουμε φορτικά για να εμπεδωθεί: Εάν η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι θέλουν σύνδεση του φυσικού αερίου με τη λύση, αυτή μπορεί να γίνει μόνο εάν αποδεχθούν να αναγνωρίσουν την Κυπριακή Δημοκρατία και να εμπλακούν, όπως λένε οι ίδιοι, σε μια διαδικασία «bottom up», που σημαίνει από τα κάτω προς τα πάνω, για να καθορίσουν οι δημοκρατικές αρχές το περιεχόμενο της λύσης και όχι οι κανόνες των τανκς, που γέννησαν τη διχοτομική ομοσπονδία και τον κατακερματισμό του δικαίου. Η πολιτική του εξευμενισμού έφερε τη λογική της παρθενογένεσης, που έχει ως στόχο τη διάλυση του υφιστάμενου κράτους και την αντικατάστασή του από ένα τρικέφαλο πολιτειακό σύστημα υποτελές στην Τουρκία (δύο συνιστώντα κράτη - δηλαδή δύο κεφαλές - και μια κεντρική εξουσία, τρίτη κεφαλή. Που θα είναι νομικά ισοϋψείς μεταξύ τους).

Το Ισραήλ και η Τουρκία…

Επί των ανωτέρω τίθεται ακόμη ένα ερώτημα για προβληματισμό: Εφόσον είναι τόσο συμφέρουσα η επιλογή αγωγού προς Τουρκία και ασφαλής μάλιστα, γιατί ώς τώρα το Ισραήλ δεν υλοποίησε ένα τέτοιο πρόγραμμα; Και αναφερόμαστε σε ένα κράτος στρατιωτικά πανίσχυρο. Προφανώς, δεν το έπραξε, διότι δεν εμπιστεύεται την Άγκυρα και διότι γνωρίζει ότι, εάν εμπλακεί σε μια τέτοια διαδικασία και πάει κάτι στραβά, το επόμενο βήμα απεμπλοκής θα είναι η πιθανή εμπλοκή σε στρατιωτική κρίση. Ήταν άλλωστε το θέμα της ενέργειας εδώ και χρόνια μια από τις αιτίες της αντιπαράθεσης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, εξ ου και η κατασκευή των αγωγών Βόρειος αγωγός 1 και 2. Άλλο, λοιπόν, τι θέλουμε να πιστεύουμε και άλλο τι είναι η πραγματικότητα. Έχουμε φορτωθεί αρκετά δικά μας λάθη δεν υπάρχει λόγος να αντιγράψουμε αποτυχημένες φόρμουλες και να επωμιστούμε νέα προβλήματα, χειρότερα από τα υφιστάμενα…

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων