CESOP: Υποχρεωτική αναφορά για σκοπούς ΦΠΑ των διασυνοριακών πληρωμών από το 2024

Σε μία ακόμη προσπάθεια εντοπισμού και καταπολέμησης της απάτης που εντοπίζεται στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου στον τομέα του ΦΠΑ, η ΕΕ θα εφαρμόσει Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Πληροφοριών Πληρωμών (CESOP - Central Electronic System of Payment Information) με προβλεπόμενη ημερομηνία έναρξης ισχύος την 1η Ιανουαρίου 2024. Στo πλαίσιo λειτουργίας του CESOP οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα πρέπει να διαβιβάζουν συγκεκριμένες πληροφορίες αναφορικά με διασυνοριακές πληρωμές, κάτι που θα επιτρέψει στις φορολογικές Aρχές των Κρατών Μελών τον έλεγχο πωλητών με εγκατάσταση τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ, για τον εντοπισμό πιθανής απάτης ΦΠΑ.

Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Πληροφοριών για πληρωμές (CESOP)

Σύμφωνα με την Οδηγία (ΕΕ) 2020/284 και τον Κανονισμό (ΕΕ) 2020/283, το CESOP ουσιαστικά αποτελεί βάση δεδομένων, στην οποία οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα υποχρεούνται να παρέχουν πληροφορίες προς τις φορολογικές Aρχές των Κρατών Μελών σχετικές με πληρωμές.

Οι εν λόγω πληροφορίες θα μεταφέρονται στη συνέχεια από τα Κράτη Μέλη στο κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα πληρωμών (CESOP), όπου και θα αποθηκεύονται, θα συγκεντρώνονται και τελικά θα διασταυρώνονται με άλλες ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων. Όλες οι αποθηκευμένες πληροφορίες στο CESOP θα καταλήγουν στους εμπειρογνώμονες των Κρατών Μελών, στους οποίους και θα διατίθενται, για διενέργεια ελέγχων στo πλαίσιo εντοπισμού πιθανής απάτης στον τομέα του ΦΠΑ στο ηλεκτρονικό εμπόριο.

Θα πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι, παρόλο που οι προαναφερθείσες απαιτήσεις για τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών έχουν ενσωματωθεί στην Οδηγία ΦΠΑ, εντούτοις γίνεται αναφορά και στη 2η Ευρωπαϊκή Οδηγία σχετικά με τις υπηρεσίες πληρωμών (Payment Services Directive 2 - PSD2) και, ως εκ τούτου, οι νέοι κανόνες απαιτούν ολοκληρωμένη γνώση τόσο των κανόνων ΦΠΑ όσο και των κανόνων PSD2.

Ποιοι επηρεάζονται από το CESOP

Σύμφωνα με την Οδηγία (ΕΕ)2015/2366 (PSD2), επηρεάζεται ένα ευρύ φάσμα παρόχων υπηρεσιών πληρωμών. Συγκεκριμένα, επηρεάζονται πιστωτικά ιδρύματα, ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος, γραφεία ταχυδρομικών επιταγών, ιδρύματα πληρωμών, ακόμη και φυσικά και νομικά πρόσωπα που εξαιρούνται βάσει του PSD2 ορίζονται ως πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών για σκοπούς CESOP. Επιπλέον, οι κατευθυντήριες γραμμές που έχουν δοθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθιστούν σαφές ότι υπερέχει η ουσία έναντι του τύπου (substance over form). Κατά συνέπειαν, ακόμα και πλατφόρμες (marketplaces) που συλλέγουν και διατηρούν κεφάλαια στο δικό τους όνομα προτού τα διανείμουν στον εκάστοτε δικαιούχο, θα θεωρούνται πάροχοι υπηρεσιών πληρωμής για σκοπούς του CESOP.

Τι δεδομένα θα συγκεντρώνουν τα Κράτη Μέλη

Η ΕΕ έχει καθορίσει συγκεκριμένη μορφή στην οποία θα πρέπει να συλλέγονται τα σχετικά δεδομένα, ορισμένα από τα οποία θα είναι προαιρετικά ενώ άλλα υποχρεωτικά. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι, ενώ οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών αναμένεται να εκτελούν περιορισμένες μόνο εργασίες επαλήθευσης των δεδομένων, ωστόσο θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι παρέχουν όλα τα σχετικά δεδομένα που κατέχουν στο αρχείο τους. Στην Επίσημη Εφημερίδα της η ΕΕ έχει ήδη κυκλοφορήσει ως παράρτημα της Οδηγίας έναν οδηγό που περιγράφει τη μορφή, καθώς και τα στοιχεία που θα πρέπει να συλλέγει ένας πάροχος υπηρεσιών πληρωμών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι θα πρέπει να προσκομίζεται ο κωδικός αναγνώρισής τους (BIC), το όνομα του δικαιούχου πληρωμής, ο αριθμός ΦΠΑ/ΑΦΜ του δικαιούχου πληρωμής, το IBAN του δικαιούχου πληρωμής, κτλ.

Χρόνος διαβίβασης των δεδομένων

Από τον Ιανουάριο του 2024 τα εν λόγω δεδομένα θα πρέπει να διαβιβάζονται τουλάχιστον σε τριμηνιαία βάση και μάλιστα το αργότερο μέχρι το τέλος του μήνα που ακολουθεί την κάθε επιμέρους τριμηνία ως εξής:

• 1η περίοδος (Ιανουάριος-Μάρτιος): 30 Απριλίου
• 2η περίοδος (Απρίλιος-Ιούνιος): 31 Ιουλίου
• 3η περίοδος (Ιούλιος-Σεπτέμβριος): 31 Οκτωβρίου
• 4η περίοδος (Οκτώβριος-Δεκέμβριος): 31 Ιανουαρίου

Αναμένονται περισσότερες λεπτομέρειες από το Τμήμα Φορολογίας αναφορικά με τα τρίμηνα, καθώς και την ημερομηνία υποβολής.

Προετοιμασία παρόχων υπηρεσιών πληρωμής

Η εισήγηση της KPMG προς όσους παρέχουν υπηρεσίες πληρωμής είναι να αρχίσουν να προετοιμάζονται άμεσα για τους νέους κανόνες, λόγω του ότι η περίοδος εφαρμογής πλησιάζει. Ως πρώτο βήμα, εισηγούμαστε όπως οι εταιρείες προσδιορίσουν:

• Εάν πληρούν τις προϋποθέσεις ως '‘πάροχος υπηρεσιών πληρωμών’' για τους σκοπούς του CESOP.
• Εάν πραγματοποιούνται σχετικές πληρωμές που θα πρέπει να αναφέρονται.
• Υπό ποίες συνθήκες θα πρέπει να αναφέρονται οι σχετικές πληρωμές.
• Πού θα πρέπει να γίνεται η αναφορά.
• Εάν κατέχουν τα υποχρεωτικά δεδομένα και εάν όλα τα δεδομένα επαληθεύονται κατάλληλα.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο τα προαιρετικά όσο και τα υποχρεωτικά δεδομένα είναι καθορισμένα στο νομοθετικό πλαίσιο και εφόσον ήδη γνωρίζουμε ότι τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να υποβάλλονται σε μορφή XML, θεωρούμε ότι οι επηρεαζόμενες εταιρείες μπορούν από τώρα να αρχίσουν να εναρμονίζουν τα εσωτερικά τους συστήματα με τις τεχνικές προδιαγραφές του CESOP, καθώς ενδέχεται η συγκεκριμένη διαδικασία να διαρκέσει αρκετά. Άλλωστε, με βάση την επαγγελματική μας εμπειρία, θεωρούμε ότι, εάν οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών περιμένουν πρώτα την επίσημη εφαρμογή των νέων κανόνων σε τοπικό επίπεδο, προτού προβούν στις απαραίτητες αναπροσαρμογές των συστημάτων τους, ενδέχεται να μην έχουν επαρκή χρονικά διαθέσιμα για την έγκαιρη υλοποίησή τους.

*Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited

**Senior Manager, KPMG Limited