Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Πνευματικά Δικαιώματα

Το έργο που παράγει ο καθένας από εμάς, είτε αυτό είναι γραπτό κείμενο (λογοτεχνία) είτε είναι ποίημα είτε ρεπορτάζ είτε επιστημονικό έργο ή καλλιτεχνικό έργο, όπως μια θεατρική παράσταση ή μια κινηματογραφική ταινία, ή ένα τραγούδι ή άλλου είδους έργο, που έχει δημιουργηθεί από κάποιον πολίτη, δεν μπορεί για κανένα λόγο να χρησιμοποιηθεί από κάποιον άλλο για αναδημοσίευση, προβολή κ.λπ, χωρίς τη δική μας έγκριση. Ο μόνος που έχει το δικαίωμα αναπαραγωγής είμαστε εμείς που το έχουμε δημιουργήσει.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει πολύ σημαντικές αποφάσεις γύρω από την πνευματική ιδιοκτησία και υποστηρίζει πολύ αυστηρές ποινές για τους παραβάτες.

Ποιο το χρονικό όριο

Συγκεκριμένα, σε όλες τις χώρες της ΕΕ, τα πνευματικά δικαιώματα προστατεύουν τη διανοητική ιδιοκτησία, επί 70 χρόνια μετά τον θάνατό, ή 70 χρόνια μετά τον θάνατο του τελευταίου επιζώντος δημιουργού σε περίπτωση έργου κοινής δημιουργίας.

Εκτός ΕΕ, στις χώρες που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση της Βέρνης, η διάρκεια της προστασίας μπορεί να διαφέρει αλλά διαρκεί τουλάχιστον 50 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού.

Το πιο σημαντικό και απαραίτητο που επιβάλλεται να κάνει κάθε δημιουργός ενός έργου, οποιασδήποτε μορφής, είναι η καταχώρισή του. Με τον τρόπο αυτό αποδεικνύει την αποκλειστική δημιουργία και ύπαρξη του έργου του και φυσικά λαμβάνει και νομική υπόσταση και κάλυψη αν το έργο τύχει εκμετάλλευσης από παραβάτες.

Τα Πνευματικά Δικαιώματα παρέχουν τα εξής:

1. Οικονομικά δικαιώματα, δηλαδή εγγυώνται ότι έχετε τον έλεγχο του έργου σας και δικαιούστε αμοιβή για τη χρήση του μέσω πώλησης ή αδειοδότησης.
2. Ηθικά δικαιώματα - συνήθως αφορούν την προστασία του δικαιώματός σας να διεκδικήσετε την πατρότητα του έργου (δικαίωμα επί της απονομής της ιδιότητας του δημιουργού) και να απορρίψετε την τροποποίηση του έργου σας (δικαίωμα στην ακεραιότητα).

Ο τρόπος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων σε λογοτεχνικό, επιστημονικό και καλλιτεχνικό έργο, είναι: κατοχυρώνονται αυτομάτως πνευματικά δικαιώματα, τα οποία ισχύουν από τη στιγμή της δημιουργίας του έργου σας, και άρα δεν χρειάζεται η υποβολή επίσημης αίτησης καταχώρισης.

Ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί να ενημερώσετε και άλλα άτομα ότι είστε ο δημιουργός του έργου αυτού. Μπορείτε να προσθέσετε στο έργο σας ανακοίνωση για τα πνευματικά δικαιώματα - όπως τη φράση «Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος» ή το σύμβολο © μαζί με το έτος δημιουργίας του έργου.

Παράδειγμα

Στην επίσημη σελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, https://ec.europa.eu/info/index_el, σε ένα σχετικό παράδειγμα αναφέρεται: Ο «Tiago» έχει ένα αρτοποιείο στην Πορτογαλία και επιθυμεί να δημοσιεύσει διαφήμιση σε τοπικό περιοδικό για την προώθηση της επιχείρησής του. Βρήκε λοιπόν μια ωραία φωτογραφία από ένα παραδοσιακό πορτογαλικό ψωμί σε έναν ιστότοπο και θέλει να χρησιμοποιήσει αυτήν τη φωτογραφία για τη διαφήμιση του αρτοποιείου του.

Πριν ο Tiago αποστείλει φωτογραφία στο περιοδικό, παρατηρεί ότι η φωτογραφία προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα και ο ιδιοκτήτης δεν επιτρέπει την ελεύθερη χρήση της φωτογραφίας. Επομένως, ο Tiago δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τη φωτογραφία στη διαφήμιση. Εάν επιθυμεί να χρησιμοποιήσει μια φωτογραφία δωρεάν, ο Tiago οφείλει να αναζητήσει φωτογραφίες που δεν προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα και είναι διαθέσιμες για εμπορική χρήση, όπως σε μια διαδικτυακή βάση δεδομένων. Στην περίπτωση αυτή, δεν πρέπει να ζητήσει άδεια από τον κάτοχο των δικαιωμάτων για να χρησιμοποιήσει τη φωτογραφία στη διαφήμισή του.