Ναρκωτικά: «Γάγγραινα» που ακρωτηριάζει τη ζωή

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, ο Υποδιοικητής της ΥΚΑΝ, κ. Στέλιος Σεργίδης, σε διάσκεψη Τύπου, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, με τα στοιχεία να φωτογραφίζουν μια κοινωνία που μέρα με τη μέρα θρέφει το «θηρίο» των ναρκωτικών.

Η πανδημία έκανε πιο ευρηματικούς τους «εμπόρους» ναρκωτικών, στην εξεύρεση νέων τρόπων διακίνησής τους, ενώ στο παιχνίδι μπήκε και το διαδίκτυο, εντείνοντας ακόμη περισσότερο το πρόβλημα.

Οι αριθμοί, άλλωστε, μιλούν από μόνοι τους. Το 2021, 11 άτομα έχασαν τη ζωή τους από υπερβολική δόση. Αριθμός διπλάσιος σε σχέση με το 2020. Το πρώτο πεντάμηνο του 2022 οι υποθέσεις ναρκωτικών αυξήθηκαν κατά 16%, ενώ ο αριθμός των ατόμων, στην πλειοψηφία τους νέοι, τα οποία μυούνται στον κόσμο των ναρκωτικών, συνεχώς μεγαλώνει.

Η 26η Ιουνίου έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους και αποτελεί μια ημέρα αναφοράς και ευαισθητοποίησης για τον καθημερινό αγώνα που απαιτεί η αντιμετώπιση του προβλήματος της εξάρτησης

Αυξάνονται χρήση και διακίνηση

Η πανδημία ανέδειξε την ανθεκτικότητα και τη μεταλλαξιμότητα της αγοράς των ναρκωτικών, καθώς παρατηρείται αύξηση της παραγωγής, της διακίνησης και διαθεσιμότητας των ναρκωτικών στην Ευρώπη, η οποία επηρεάζει και την Κύπρο. Έμποροι και χρήστες διεύρυναν τη μαύρη αγορά παράνομων ουσιών, επιστρατεύοντας -μεταξύ άλλων- και το διαδίκτυο, με τον κ. Σεργίδη να κάνει λόγο για «ψηφιακή αγορά ναρκωτικών».

Αύξηση έχει σημειωθεί και στην παραγωγή της κοκαΐνης, με αντίκτυπο την αύξηση των κατασχέσεων και στην Κύπρο.

Τα τελευταία χρόνια συλλαμβάνονται από την Υπηρεσία περίπου χίλια άτομα κάθε χρόνο, στην πλειοψηφία τους μόνιμοι κάτοικοι.

Κι όμως δεν είναι αρκετά τα όσα κάνει η Πολιτεία, την ώρα που η «μάστιγα» των ναρκωτικών γιγαντώνεται κι εξελίσσεται σε μια Λερναία Ύδρα.

Ανησυχία προκαλεί και το γεγονός πως τα ναρκωτικά ενδεχομένως, στο εγγύς μέλλον, να φθάνουν στην Κύπρο μέσω Τουρκίας, από τα κατεχόμενα. Πράγμα που σηματοδοτεί αλλαγή στις οδούς διακίνησης ναρκωτικών, λόγω πολέμου, όπως ανέφερε ο κ. Σεργίδης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ουκρανία δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δίοδος ναρκωτικών προς την Ευρώπη, άρα υπάρχει πιθανότητα να έρχονται ναρκωτικά μέσω Τουρκίας στα κατεχόμενα. Ωστόσο, όπως είπε, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν μια τέτοια πιθανότητα, αλλά το αποδεικνύουν εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων.

Επιπολασμός και τάσεις ναρκωτικών

Πλέον γίνεται χρήση ενός ευρύτερου φάσματος παράνομων ουσιών. Το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό είναι η κάνναβη -τα ποσοστά επιπολασμού της χρήσης της είναι περίπου πενταπλάσια αυτών της χρήσης άλλων ουσιών. Στην Κύπρο τρομακτική αύξηση καταγράφει και η μεθαμφεταμίνη. Η μεθαμφεταμίνη η οποία παρασκευάζεται στο Αφγανιστάν είναι πολύ πιο φθηνή από τη μεθαμφεταμίνη που παρασκευάζεται στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο φόβος να διοχετευτεί στην κυπριακή αγορά φθηνότερο crystal ice, πιο προσιτό στους νέους. Με γοργούς ρυθμούς εξαπλώνεται και η χρήση συνθετικών ναρκωτικών.

Σύμφωνα με τον κ. Σεργίδη, η πανδημία ανέδειξε την ανθεκτικότητα και τη μεταλλαξιμότητα της αγοράς των ναρκωτικών, καθώς παρατηρείται αύξηση της παραγωγής, της διακίνησης και διαθεσιμότητας των ναρκωτικών στην Ευρώπη, η οποία επηρεάζει και την Κύπρο.

Επιπλέον, ανέφερε πως έχει παρατηρηθεί αύξηση της παραγωγής της κοκαΐνης, με αντίκτυπο την αύξηση των κατασχέσεων και στην Κύπρο.

Κάνναβη: Επικίνδυνη για την υγεία

Όσο κι αν την βαφτίζουν «αθώο» ναρκωτικό, μπορεί ν’ αποβεί μοιραία για την υγεία και φυσικά δεν μιλάμε για τη θεραπευτική κάνναβη. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έκθεση για τα ναρκωτικά, η χρήση κάνναβης παραμένει σταθερά υψηλή, αλλά η αυξημένη περιεκτικότητα σε THC δημιουργεί ανησυχίες για την υγεία. Η ρητίνη κάνναβης που πωλείται στην Ευρώπη έχει μιαν άνευ προηγουμένου δραστικότητα, με περιεκτικότητα σε THC κατά μέσο όρο μεταξύ 20% και 28%, σχεδόν διπλάσια από αυτήν της φυτικής κάνναβης. Τα προϊόντα κάνναβης που διατίθενται σήμερα στην Ευρώπη περιλαμβάνουν προϊόντα υψηλής περιεκτικότητας σε THC και νέες μορφές κάνναβης στην αγορά παράνομων ουσιών, καθώς και ένα φάσμα προϊόντων που περιέχουν εκχυλίσματα κάνναβης με χαμηλή περιεκτικότητα σε THC, τα οποία πωλούνται νόμιμα. Παράλληλα με αυτές τις μεταβολές στην αγορά, αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων που εισάγονται σε θεραπεία για πρώτη φορά για χρήση κάνναβης. Το πεδίο αυτό χρειάζεται προσεκτική παρακολούθηση για να ανιχνευθούν οι μεταβολές στην προβληματική χρήση κάνναβης και να γίνει κατανοητή η επίδραση που ασκούν σε αυτήν οι αλλαγές στην αγορά ουσιών.

424 υποθέσεις τους πρώτους πέντε μήνες του 2022

Τα στοιχεία δίνουν την εικόνα ακόμη κι αν εθελοτυφλούμε πολλές φορές. Ο Υποδιοικητής της ΥΚΑΝ ανέφερε ότι τους πρώτους πέντε μήνες του 2022 καταγράφηκαν 424 υποθέσεις ναρκωτικών, με 460 ενεχόμενα άτομα, με το ποσοστό αύξησης να ανέρχεται στο 16,5%. Οι υποθέσεις αφορούν 289 Ελληνοκύπριους και 174 αλλοδαπούς. Επιπλέον, κατασχέθηκαν 58 φυτά κάνναβης, πέραν των 174 κιλών κάνναβης, πέραν των 15 κιλών κοκαΐνης και ενός κιλού μεθαμφεταμίνης, 55 δισκία ecstasy και 14 χαρτάκια LSD.

Το 2021 καταγράφηκαν 861 υποθέσεις ναρκωτικών με 945 ενεχόμενα άτομα, ενώ το ίδιο έτος καταγγέλθηκαν 622 υποθέσεις με κάνναβη, 46 με κοκαΐνη, 122 με μεθαμφεταμίνες, 25 με φυτά κάνναβης και 25 με ουσίες ντόπινγκ. Κατασχέθηκαν 190 φυτά κάνναβης, πέραν των 240 κιλών κάνναβης, πέραν των 5 κιλών κοκαΐνης και 3 κιλών μεθαμφεταμίνης, 62 δισκία ecstasy, καθώς επίσης 13 χαρτάκια LSD.

Διαδίκτυο: Ο παράδεισος των διακινητών

Αύξηση καταγράφουν οι πωλήσεις ναρκωτικών μέσω διαδικτύου. Η πανδημία άνοιξε νέα δίοδο και οι ψηφιακές πλέον αγορές αποτελούν πρώτη επιλογή για τους χρήστες. Αν και δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία κατά πόσον έχει αυξηθεί, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταπολέμησης Ναρκωτικών καταγράφει ότι έχουν αυξηθεί οι παραγγελίες μέσω του διαδίκτυού και μέσω των διαδικτυακών πλατφόρμων.

Χρησιμοποιούνται ιδιωτικές εταιρείες/ταχυδρομεία για τη μεταφορά και παράδοση, μιας και οι παραγγελίες γίνονται μέσω διαδικτύου. Η ΥΚΑΝ έχει μιαν άψογη συνεργασία με το Τμήμα Τελωνείων και τις Ταχυδρομικές Υπηρεσίες, ώστε να μπορούν να αναχαιτίσουν αυτό το φαινόμενο, σύμφωνα με τον κ. Σεργίδη.

Συγκλονίζει η εξομολόγηση μητέρας χρήστη στη «Σ»

Η μητέρα ενός νεαρού χρήστη εξομολογείται στη «Σ» τη δική της ιστορία. Μας περιγράφει τις «συμπληγάδες» που έπρεπε να περάσει για να δει το παιδί της να... «ανασταίνεται», να βγαίνει νικητής από τη μάχη του με τα ναρκωτικά και να διεκδικεί μια θέση στην κοινωνία, ως άνθρωπος με αξία, όπως η ίδια λέει.

- Πότε ξεκίνησε να κάνει χρήση ο γιος σας;

Ο γιος μου άρχισε να κάνει χρήση ναρκωτικών από μικρή ηλικία. Τον παρέσυραν οι τότε «φίλοι» του στο σχολείο, η παρέα. Από τότε άρχισε ένας Γολγοθάς και για εκείνον και για εμάς. Προσπαθούσαμε απεγνωσμένα να τον βοηθήσουμε, δοκιμάζοντας διάφορους τρόπους, αλλά δεν το δεχόταν. Ήταν αρνητικός. Πήγαμε σε διάφορα προγράμματα, αλλά δεν είχε κάποια εξέλιξη.

- Πότε ξεκίνησε να κάνει χρήση και με τι ναρκωτικό;

Άρχισε από μικρή ηλικία, ήταν 16 χρονών. Πήγαινε σχολείο. Άρχισε με κάνναβη, αλλά στην πορεία έκανε και crystal.

- Πώς το κατάλαβες και τι έκανες;

Αν ήμουν πιο δυνατή, θα μπορούσα να τον βοηθήσω πιο γρήγορα. Αλλά δεν ήξερα και πολλά για τα ναρκωτικά. Στην πορεία τα έμαθα όλα που είχαμε το πρόβλημα. Πρέπει να ξέρουμε οι γονείς για τα ναρκωτικά και να εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας.

- Πώς δέχτηκε να πάει στην Αγία Σκέπη;

Μετά από αρκετή ταλαιπωρία, μπήκε φυλακή κι έτσι αποφάσισε να πάει στην Αγία Σκέπη. Από το πήγαινε-έλα στη φυλακή αποφάσισε ότι ο μόνος τρόπος για να μην ξαναμπεί φυλακή ήταν να απεξαρτηθεί. Ήρθε στο σημείο να καταλάβει μόνος του ότι έπρεπε να κάνει απεξάρτηση... να γιάνει.

Τώρα μας λέει, έπρεπε να είχα πάει πριν πέντε χρόνια στην Αγία Σκέπη. Δεν σας άκουσα.

Στην Αγία Σκέπη περνάει πολύ καλά, του αρέσει πολύ, βρήκε πολλή στήριξη εκεί από όλους, τους θεραπευτές… είναι μια οικογένεια. Τους ευχαριστώ ένα εκατομμύριο φορές που τον έσωσαν. Θεραπευτές, καθηγητές, τα παιδιά της Αγίας Σκέπης τον αγκάλιασαν σαν αδερφό τους.

«Στους γονείς θα έλεγα, αν θέλουν το καλό των παιδιών τους, να γίνουν σκληροί απέναντί τους, να θέσουν όρια για να τα σώσουν. Και φυσικά να ζητήσουν βοήθεια από την Αγία Σκέπη»

- Τι ήταν αυτό, που θεωρείς ότι τον οδήγησε στα ναρκωτικά;

Τον οδήγησε η περιέργεια νομίζω, γιατί ξεκίνησε με τσιγάρο, με κάνναβη, και μετά δοκιμάζουν και πιο επικίνδυνα ναρκωτικά. Στη φυλακή μπήκε γιατί έκλεβε για να αγοράσει τη δόση του. Η φυλακή όμως δεν είναι κέντρο απεξάρτησης, παρόλα αυτά τον στήριξαν στη φυλακή.

- Τι θα άλλαζες στον χειρισμό σου, αν γύριζες το χρόνο πίσω;

Θα ήθελα να ήμουν πιο δυνατή και πιο σκληρή μαζί του, για το καλό του. Για να τον βοηθήσω, πήγα κι εγώ σε πρόγραμμα για γονείς στην Αγία Σκέπη, που με βοήθησαν αφάνταστα πώς θα του σταθώ, τι πρέπει να του λέω, τι να κάνω.

Τα κατάφερε και προχωρεί με τα πάνω του και τα κάτω του και η χαρά που παίρνουμε σαν γονείς και τα αδέρφια του δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια.

- Τι θα έλεγες στους υπόλοιπους γονείς που αντιμετωπίζουν παρόμοια κατάσταση;

Στους γονείς θα έλεγα, αν θέλουν το καλό των παιδιών τους, να γίνουν σκληροί απέναντί τους, να θέσουν όρια για να τα σώσουν. Και φυσικά να ζητήσουν βοήθεια από την Αγία Σκέπη, μόνοι τους δεν μπορούν. Τους βοηθούν να ξανακτίσουν τη ζωή τους από την αρχή.

- Έχεις κάποιο παράπονο;

Η κοινωνία μας πρέπει να αλλάξει, να τους στηρίξει, να μην τους κλείνει την πόρτα. Να τους δώσει την ευκαιρία να βρουν μια δουλειά. Κάνουν δύσκολο αγώνα για να επιβιώσουν. Στιγματίζονται και το κουβαλάνε μια ζωή.

Δυστυχώς, η κοινωνία λέει δεν θέλω έναν ναρκομανή ή έναν κλέφτη στη δουλειά μου. Και λόγω τις απόρριψης ξαναπέφτουν στα ναρκωτικά.

Ο γιος μου πάντα μας ρωτά, «δεν ντρέπεστε πια για μένα; Με αγαπάτε και τώρα; Δεν θέλω να σας προσβάλω αλλά δεν τα καταφέρνω, όσο κι αν προσπαθώ δεν μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου».

Θα το λέω όσο ζω, πάντα θα είμαι ευγνώμων στην Αγία Σκέπη!

Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου κάνει χρήση ναρκωτικών;

Η μάστιγα των ναρκωτικών προσβάλλει αδυσώπητα νέους, παιδιά και τις οικογένειές τους ανεξάρτητα από το κοινωνικό, μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο. Προ μηνών εντοπίστηκαν ανήλικα κορίτσια να κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών, στη Λεμεσό. Ο κ. Σεργίδης έκανε αναφορά στη χρήση της ουσίας crystal ice, η οποία εντοπίστηκε στον οργανισμό της 13χρονης μαθήτριας.

Πώς θα καταλάβει, όμως, ένας γονέας;

- Εάν δούμε να πέφτει η απόδοση του παιδιού στο σχολείο υπάρχει άμεση συσχέτιση βαθμού και εκπαιδευτικής πορείας του με τη χρήση ουσιών.

- Εάν το παιδί αλλάζει παρέες, κάνει παρέες με μεγαλύτερα άτομα, τα οποία ίσως να μη θέλει να τα γνωρίσουν οι γονείς.

- Εάν σπαταλάει λεφτά και δεν ξέρουμε πού τα σπαταλάει ή συνεχώς ζητάει χρήματα.

- Εάν δούμε, ακόμα, στις χειρότερες περιπτώσεις, ότι λείπουν πράγματα από το σπίτι.

Επιπλέον εάν το παιδί:

• Είναι κυκλοθυμικό.
• Κλείνεται στον εαυτό του.
• Έχει υπνηλία ή το αντίθετο.
• Έχει μειωμένη ή αυξημένη όρεξη.
• Τα λεγόμενά του δεν έχουν συνοχή.

Σε περίπτωση που ένας γονιός διαπιστώσει αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού του, θα πρέπει να επικοινωνήσει με τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Προκατάληψη στην κοινωνία

Ο ψυχολόγος Στέλιος Κωνσταντίνου, μιλώντας στην «Σ», μας δίνει το πλαίσιο στο οποίο γεννιέται η προκατάληψη στην κοινωνία.

«Συνήθως η τάση για προκατάληψη διαμορφώνεται στον άνθρωπο από τις επιρροές που πιθανώς να λαμβάνει από διάφορες πηγές. Μέσω αυτών των επιρροών το άτομο διαμορφώνει μια ‘‘δική’’ του άποψη για κάποιο θέμα, η οποία δεν αντικατοπτρίζει πάντα ή/και πλήρως την πραγματικότητα. Με παρόμοιο τρόπο θα μπορούσε να εξηγηθεί και προκατάληψη προς τα άτομα που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα απεξάρτησης και αναζητούν εργασία. Με απλά λόγια, ένας αριθμός ατόμων, μικρός ή μεγάλος, έχοντας επηρεαστεί από μη αντιπροσωπευτικούς με την πραγματικότητα παράγοντες, διαμορφώνει ‘‘μία στάση’’ του προς τους ανθρώπους που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα απεξάρτησης, με την πιθανότητα η εν λόγω στάση να έχει αντίκτυπο σε αυτά τα άτομα».

Για να καταλήξουμε στο γεγονός ότι δεν υπάρχει επαρκής ή και λανθασμένη ενημέρωση. Μένουμε προσκολλημένοι σε πεποιθήσεις του παρελθόντος, ενώ η κοινωνία απαιτεί εξέλιξη και προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Ίσως να μας λείπει μια προληπτική πολιτική ενημέρωσης, ένα σχολείο γονέων που μετά θα ενημερώσουν τα παιδιά τους τόσο στο ν’ αποφύγουν τα ναρκωτικά όσο και να αποδεχθούν τον διπλανό τους γι’ αυτό ακριβώς που είναι.

Τα ναρκωτικά, σαν μια άλλη πανδημία τρώνε τα παιδιά μας. Δεν είναι τυχαίο που οι ηλικίες 19-34 κατέχουν τη μερίδα του λέοντος.

Ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι τα παιδιά στο σχολείο μπορούν να έρθουν σ’ επαφή με τα ναρκωτικά. Τρομακτικό, το γεγονός ότι ανήλικοι έχουν τον τίτλο του διακινητή.

Και διερωτώμαι: αλλάζει το έργο που παρακολουθούμε ή μήπως το τέλος είναι προδιαγεγραμμένο;