Οικονομικές πολιτικές

Σε κάθε κράτος, η κυβέρνηση είναι θεμιτό να εφαρμόζει τις δικές της πολιτικές, στη βάση των οποίων έχει εκλεγεί και στη βάση της ιδεολογίας και του τρόπου σκέψης. Υπάρχουν, ωστόσο, ζητήματα όπως οι εκποιήσεις, για τα οποία απαιτούνται κοινές πρωτοβουλίες και προσπάθειες. Στις πλείστες των περιπτώσεων υπάρχει το κοινό σημείο, ώστε να υπάρχει ισοζύγιο μεταξύ της κοινωνικής συνοχής και της οικονομικής σταθερότητας (άλλωστε το απέδειξε και ο Nash με τη θεωρία των παιγνίων και το «δίλημμα του φυλακισμένου»).

Το ζήτημα των εκποιήσεων συζητείται τα τελευταία δέκα χρόνια και προβληματίζει ιδιαίτερα την κοινωνία λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό ιδιωτικό χρέος, ανεξαρτήτως αν είναι καταχωρημένο στους ισολογισμούς των τραπεζών ή στα βιβλία των εταιρειών διαχείρισης. Για τον δανειολήπτη και την κοινωνία το πρόβλημα παραμένει.

Υπάρχει επιπλέον ένα «ηθικό» πλαίσιο, μέσα στο οποίο καλείται να λειτουργήσει η Πολιτεία. Σεβασμός στους καταθέτες και στους δανειολήπτες που στερούνται για να είναι σωστοί με τις δανειακές τους υποχρεώσεις, ενισχυμένη κοινωνική αρωγή στους δανειολήπτες που πραγματικά έχουν πρόβλημα ή υπήρξαν κάποιες ατυχίες στη ζωή τους και ξεκάθαρο πλαίσιο εκποιήσεων με διαφανείς διαδικασίες για όσους επιλέγουν να μην πληρώνουν τα δάνειά τους ή έχουν δανειστεί περισσότερο απ’ όσο έπρεπε (άτομα ή επιχειρήσεις που δεν έχουν ιδιαίτερα προβλήματα αλλά αντιμετωπίζουν υψηλά ποσοστά μόχλευσης σύμφωνα με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές).

Για παράδειγμα οικογένειες που έκτισαν το σπιτικό τους, λογικών διαστάσεων, με πολλά βάσανα και στερήσεις και λόγω ζητημάτων που ενδεχομένως να ήταν εκτός του ελέγχου τους, δεν μπορούν να αποπληρώσουν τις δόσεις τους, θα πρέπει να στηριχθούν τόσο μέσα από κυβερνητικές πολιτικές όσο και από τα προγράμματα της εταιρικής διακυβέρνησης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Επιπλέον είναι καλό να αναλύουμε τα μέτρα και τις πολιτικές που εφάρμοσαν άλλα κράτη σε σχέση με τις εκποιήσεις αλλά και γενικότερα σε ό,τι αφορά τα μέτρα οικονομικής πολιτικής. Πέρα από τη δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα, βασικοί πυλώνες κάθε οικονομικής πολιτικής πρέπει να είναι η οικονομική ανάπτυξη, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων, της ανταγωνιστικότητας, της μείωσης του διοικητικού κόστους και η βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών που προσφέρονται και της ευημερίας των πολιτών του. Ένα κράτος θεωρείται ότι ευημερεί όταν διασφαλίζει τη στέγαση, την εκπαίδευση και την υγεία των πολιτών του.

Διαβάστε ακόμα: Διορία τριών μηνών στην Κυβέρνηση για τις εκποιήσεις

Μέσα σε ένα δύσκολο, ομολογουμένως, εξωτερικό περιβάλλον, στόχος της οικονομικής πολιτικής είναι να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν την αναπτυξιακή πορεία της Κύπρου, προωθώντας ένα ευέλικτο, φιλικό προς τις επιχειρήσεις και τους πολίτες οικονομικό μοντέλο, κοινωνικά ευαισθητοποιημένο, μακριά από υπερβολές, και ισχυρότερα οχυρωμένο στις προκλήσεις του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος, με πλήρη έλεγχο και λογοδοσία. Δυστυχώς παρατηρούνται και πάλι σημαντικές καθυστερήσεις στα προαπαιτούμενα του Ταμείου Αλληλεγγύης, το οποίο ως κύριο στόχο έχει την πράσινη και τεχνολογική μετάβαση.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και η εξυγίανση μέσω της μείωσης των μη παραγωγικών δαπανών και η ενίσχυση των εσόδων, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, είναι συστατικά απαραίτητα. Σε αυτά προστίθενται η μείωση του ποσοστού του δημόσιου χρέους, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, με τον χρηματοπιστωτικό τομέα να διαδραματίζει τον δικό του σημαντικό ρόλο.

Διασφαλίζοντας ότι η οικονομία έχει γερές βάσεις, δίνεται η δυνατότητα προώθησης μέτρων κοινωνικής προστασίας που θα διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και την προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, τα οποία δεν ευθύνονται για τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, και που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Σημαντική παράμετρος είναι ο έλεγχος των δαπανών ώστε να υπάρχει πλήρης αξιοποίησή τους, μακριά από πολιτικές άκρατης παροχολογίας, ούτως ώστε να μην καταστούν τα επιδόματα και οι παροχές, οι εύκολες λύσεις.

Στην οικονομική θεωρία δεν υπάρχει το βέλτιστο οικονομικό μοντέλο που πρέπει να ακολουθεί κάθε χώρα. Αυτό όμως που διατυπώνεται είναι ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να αξιολογούνται οι στρατηγικές και οι αποφάσεις, ώστε η κάθε κυβέρνηση να διαμορφώνει τις πολιτικές που είναι καλύτερες για τον τόπο.

Πρέπει απαραίτητα να υπάρξει αξιολόγηση των ανθρώπινων και άλλων πόρων της χώρας, να αναλυθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται. Απαιτούνται συγκεκριμένες ενέργειες και υλοποιήσιμοι σχεδιασμοί (πολλές φορές στο παρελθόν ακούστηκαν υπερβολικοί στόχοι, χωρίς να υπάρχει κάποια ουσιαστική κατάληξη στην πράξη).

Η διασύνδεση των οικονομιών των χωρών μεταξύ τους γίνεται σταδιακά εντονότερη, ειδικά σε ό,τι αφορά τις εξωγενείς οικονομίες χωρίς μεγάλη εσωτερική ζήτηση. Μετασχηματισμός της οικονομίας δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση διαγραφή του παρελθόντος, αλλά ενίσχυση των υφιστάμενων οικονομικών τομέων μέσα από πιο ευέλικτες διαδικασίες, συνέργειες, εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη νέων, μέσα από την εξέταση των αναγκών των επιχειρηματιών / επενδυτών και της κοινωνίας σε συνδυασμό με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει ο τόπος.

Η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος (αν για παράδειγμα ζητήματα δανειοληπτών εκδικάζονταν σε μόλις μερικούς μήνες δεν θα υπήρχε η ατέρμονη συζήτηση για τις εκποιήσεις), η εξειδίκευση στις δημόσιες συμβάσεις, η διασφάλιση ενός πιο φιλικού προς το περιβάλλον οικονομικού μοντέλου και η διασφάλιση της σωστής αξιολόγησης, ανέλιξης και του μισθολογίου στον δημόσιο τομέα.

Σημαντική παράμετρο αποτελεί η κοινωνική δικαιοσύνη, ο πολίτης να νιώθει και να βλέπει ότι όλοι είναι ίσοι έναντι των διαδικασιών, της αντιμετώπισης από το κράτος και των θεσμών. Για παράδειγμα, η πάταξη της φοροδιαφυγής πρέπει να παραμένει υψηλά στην ατζέντα της εκάστοτε κυβέρνησης.

Η στρωματοποιημένη κατανομή των πόρων και η ανάπτυξη εκτεταμένων τομέων της οικονομίας, σε αντίθεση με την προσήλωση μόνο σε μερικούς, αποτελεί υγιές φαινόμενο και δίνει τη δυνατότητα απορρόφησης οποιωνδήποτε αρνητικών συνεπειών και κραδασμών. Το ίδιο συμβαίνει όταν η οικονομία μιας χώρας βασίζεται σε συγκεκριμένες αγορές.

Η Πολιτεία έχει τρεις μήνες, πλην ενδεχομένως καμιά βδομάδα που δικαιούται διακοπές και μαύρισμα, να βρει μια ολιστική λύση στο πρόβλημα των εκποιήσεων, μακριά από υπερβολές και με σεβασμό σε όλους τους εμπλεκομένους. Η διάγνωση έχει γίνει και αυτό που απαιτείται είναι η πολιτική βούληση για την εξεύρεση των λύσεων.