Πράσινη ενέργεια: Η σωτηρία του μέλλοντος

Άνθρακας, μαζούτ, πετρέλαιο, πυρηνική ενέργεια, όλες αυτές είναι πηγές ενέργειας που προκαλούν ή μπορούν να προκαλέσουν, σε περίπτωση ατυχήματος, μεγάλη και/ή ανεπανόρθωτη ζημιά στο περιβάλλον. Ένα τοξικό περιβάλλον που, με την διαρκώς αυξανόμενη χρήση τέτοιων πηγών λόγω και της υπερκατανάλωσης, πολύ φοβούμαι ότι στο μέλλον θα καταστήσει τη Γη μας ακατοίκητη, τόσο από ανθρώπους, όσο και από άλλους ζωντανούς οργανισμούς. Δηλαδή η Γη μας κινδυνεύει να γίνει ένας νεκρός πλανήτης, όπως είναι και οι υπόλοιποι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.

1. Ήδη η τρύπα του όζοντος στην στρατόσφαιρα γύρω από τη Γη έχει μεγαλώσει λόγω των εκπομπών των χλωροφθορανθράκων, η κλιματική αλλαγή έχει δείξει τα δόντια της και όσο πάει η κατάσταση χειροτερεύει, οι εκτάσεις των ερήμων μεγαλώνουν, οι πάγοι του βορείου και νοτίου πόλου λιώνουν με γεωμετρική πρόοδο λόγω της υπερθέρμανσης της Γης, υψώνοντας τα νερά των ωκεανών που απειλούν να σκεπάσουν μεγάλο μέρος της ξηράς, αν όχι να την καταβροχθίσουν ολόκληρη, θυμίζοντας τον Κατακλυσμό την εποχή του Νώε και, κάτω από τα πιο αισιόδοξα σενάρια, με αυτό τον ρυθμό θα επιβιώσουν στη Γη μόνο λίγες ακόμη γενεές έμβιων όντων!
2. Θα μου πείτε: Τι έπαθα σήμερα και μ’ έπιασε τόση απαισιοδοξία; Δεν πρόκειται για απαισιοδοξία! Απλώς, βλέπω τα πράγματα να κλίνουν προς το χειρότερο παρακολουθώντας τον ρουν των γεγονότων ανά την υφήλιο. Η Συμφωνία του Κιότο δεν έχει υπογραφεί ακόμη απ’ όλες τις χώρες και δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση για οποιαδήποτε άλλη πρωτοβουλία σε παγκόσμιο επίπεδο για περιορισμό της κατρακύλας, λόγω κυρίως του διαρκώς αυξανόμενου όγκου της χρήσης των παραδοσιακών πηγών ενέργειας. Η «Αειφόρα Ανάπτυξη» που υιοθετήθηκε το 1992 στην παγκόσμια διάσκεψη του Ο.Η.Ε. στο Ρίο, ως το νέο μοντέλο ανάπτυξης που υπόσχεται τη συνέχεια της ανάπτυξης, χωρίς όμως την καταστροφή του περιβάλλοντος, φαίνεται να σκαλώνει σε ανυπέρβλητες οικονομικές δυσχέρειες λόγω της απροθυμίας ή αδυναμίας των βιομηχανικών χωρών να πριμοδοτούν το σχετικό ειδικό ταμείο (δέστε Ανδρέα Αχιλλείδη «Περιβαλλοντολογική Συνείδηση για μια Καλύτερη Ζωή», Εκδόσεις εν Τύποις, Λευκωσία 2007).
3. Επιπρόσθετα, κάνουμε ό,τι μπορούμε για να καταστρέψουμε το περιβάλλον, μολύνοντας όχι μόνο την ατμόσφαιρα, αλλά και τα υδροφόρα στρώματα της γης, απορρίπτοντας μπάζα, δηλητηριώδεις ουσίες και άλλα απόβλητα στη γη, κόβοντας τα δένδρα στα δάση και, κυρίως στα τροπικά δάση που αποτελούν τους πνεύμονες της Γης, όπως στο δάσος του Αμαζονίου, προκαλώντας και συντηρώντας πολέμους, στους οποίους ρίχνονται βόμβες που γεμίζουν την ατμόσφαιρα με καρκινογόνες διοξίνες και προκαλούν ανυπολόγιστες βλάβες στο περιβάλλον, και παλεύοντας να καταστρέψουμε τον πλανήτη μας με οποιοδήποτε μέσο, ωσάν ο πλανήτης που μας γέννησε και μας θρέφει να είναι ο μεγαλύτερος εχθρός μας!
4. Και, τι μπορούμε να κάνουμε, αν όχι για να ανατρέψουμε ή, τουλάχιστον, για να περιορίσουμε το κακό; Όχι μόνο εμείς, η μικρή Κύπρος! Τα μέτρα που θα ληφθούν θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να είναι σε παγκόσμιο επίπεδο, ίσως από ένα Παγκόσμιο Οργανισμό Ενέργειας, ο οποίος, με τη βοήθεια ειδικών επιστημόνων, θα καθορίζει τις πολιτικές που θα πρέπει να ακολουθούν τα Κράτη-μέλη για καθολική στροφή σε πράσινες πηγές ενέργειας, όπως είναι για παράδειγμα η ηλιακή, η αιολική, η υδροηλεκτρική ενέργεια, κ.λπ.
5. Ένας τέτοιος Παγκόσμιος Οργανισμός θα μπορούσε να είχε ήδη δημιουργηθεί, αν δεν προσέκρουε κατά τα φαινόμενα στα οικονομικά συμφέροντα των χωρών και/ή των πολυεθνικών εταιρειών που κερδοφορούν από την εκμετάλλευση των παραδοσιακών πηγών ενέργειας. Μέχρις ότου γίνει όμως κατορθωτή η δημιουργία τέτοιου Οργανισμού, οφείλουν οι κατ’ ιδίαν χώρες να αναπτύξουν και εφαρμόσουν τις δικές τους πολιτικές για αντιμετώπιση του όλου προβλήματος. Ήδη, εδώ και μερικά χρόνια, ορισμένες χώρες καταβάλλουν αξιέπαινες προσπάθειες προς τούτο.
6. Όπως αναφέρεται στο περιοδικό «2board» , το επίσημο περιοδικό του Αεροδρομίου Αθηνών, αρ. τεύχους 23, Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2013, σελ. 141-161, οι περιβαλλοντικές επιδόσεις 132 χωρών είχαν καταγραφεί κατά το έτος 2013 σε ποσοτικό επίπεδο από τον Δείκτη Περιβαλλοντικής Απόδοσης (the Environmental Performance Index: EPI) του Πανεπιστημίου Yale, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Columbia, χρησιμοποιώντας 22 δείκτες απόδοσης σε δέκα βασικές κατηγορίες. Κάθε δείκτης συνδεόταν με έναν στόχο σχετικό με την περιβαλλοντική δημόσια υγεία ή την αειφορία του οικοσυστήματος.
7. Σύμφωνα λοιπόν με τον ανωτέρω δείκτη, είχαν καταγραφεί οι ακόλουθες δέκα χώρες, ως οι χώρες που είχαν ενσωματώσει τα πιο πολλά «πράσινα» γονίδια στο εθνικό DNA τους: (1) Ελβετία (υδροηλεκτρική ενέργεια, ηλιακή, βιομάζα, αιολική, γεωθερμική και χρήση ποδηλάτων). (2) Λετονία (βιοποικιλότητα, με τη δημιουργία πολλών προστατευόμενων περιοχών). (3) Νορβηγία (ανανεώσιμη μορφή ενέργειας που απελευθερώνεται στα φιόρδς κατά τη συνάντηση του γλυκού με το θαλασσινό νερό, χρήση ποδηλάτων, ανακύκλωση, επιβολή φόρου διοξειδίου του άνθρακα). (4) Λουξεμβούργο (περιορισμός αέριων ρύπων στην ατμόσφαιρα και ρύπανσης των υδάτων, προστασία των 10.000 στρεμμάτων δάσους γύρω από την πόλη). (5) Κόστα Ρίκα (επέκταση εθνικών πάρκων με μαζική αναδάσωση, αειφόρος ανάπτυξη και οικοτουρισμός). (6) Γαλλία (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οικολογικά καύσιμα, βιολογική γεωργία, ηλιακή ενέργεια με παράλληλη μείωση φόρου σ’ όλους που την χρησιμοποιούν, χρήση δεμάτων από άχυρα στην οικοδομική βιοτεχνία). (7) Αυστρία (κατάργηση παρασιτοκτόνων, χρήση ποδηλάτων, διαφύλαξη οικοσυστημάτων και φυσικού πλούτου, οικοτουρισμός). (8) Ιταλία (βιοποικιλότητα, προστασία οικοσυστήματος). (9) Ηνωμένο Βασίλειο (βιοποικιλότητα, προστασία οικοσυστήματος, δημιουργία συνθετικού καυσίμου από αέρα και νερό, φυσικό αέριο, αιολική και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας). (10) Σουηδία (διαφύλαξη των δασών, χρήση σκόνης από βιομάζα για θέρμανση, αιολική ενέργεια με την εγκατάσταση χιλιάδων ανεμογεννητριών ακόμη και στην θάλασσα, ανακύκλωση, οικοτουρισμός). Δεν έχω υπόψη μου πιο σύγχρονη καταγραφή, απ’ ό,τι όμως πληροφορούμαι, η Ισπανία έρχεται σήμερα πρώτη χώρα στη χρήση της ηλιακής ενέργειας.
8. Και, τώρα, στα δικά μας. Η Τουρκία κατασκευάζει πάνω από το κεφάλι μας πυρηνικό εργοστάσιο στη σεισμογενή περιοχή του Akkuyu, κοντά σε τεκτονικό ρήγμα, και οι συμπολίτες μας Τουρκοκύπριοι, εκτός από ελάχιστες γενναίες φωνές, λούφαξαν κυριολεκτικά από φόβο ή για να μην κακοφανίσουν τη μητέρα Τουρκία! Ούτε εμείς, πιστεύω, αντιδράσαμε στον βαθμό που έπρεπε. Σε περίπτωση, όμως, ο μοι γένοιτο, ατυχήματος, κινδυνεύει όχι μόνον η Κύπρος αλλά και ολόκληρη η ανατολική Μεσόγειος από ολοκαύτωμα, με πρώτα θύματα, βεβαίως, τους Τουρκοκυπρίους, οι οποίοι θα πρέπει να το εμπεδώσουν και να αντιδράσουν μαζί μας δυναμικά πριν να είναι πολύ αργά!
9. Κατά τ’ άλλα, εμείς συνεχίζουμε να μετακινούμαστε με αυτοκίνητα, ακόμη και για μικρές αποστάσεις. Απορρίπτουμε όπου λάχει μπαταρίες, ληγμένα φάρμακα, επικίνδυνα υγρά, μπάζα, σκύβαλα και ό,τι άλλο δηλητηριάζει το υπέδαφός μας, με την ψευδαίσθηση, αδιαφορία, αναισθησία, ότι τίποτε δεν θα μας επηρεάσει. Όχι όλοι μας. Ευτυχώς υπάρχουν και αρκετοί ευσυνείδητοι πολίτες.
10. Καθήκον της Πολιτείας είναι να ενθαρρύνει τους ευσυνείδητους πολίτες και να υιοθετήσει τέτοια μέτρα, όπως π.χ. την λήψη φορολογικών και άλλων κινήτρων, όπως την αύξηση της επιχορήγησης για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων με την παράλληλη ενδυνάμωση του ηλεκτρικού δικτύου της Α.Η.Κ., ώστε να ευαισθητοποιήσει και τους υπόλοιπους πολίτες για να αποκτήσουν περιβαλλοντολογική συνείδηση.
11. Ας πάρουμε παράδειγμα από τις προαναφερθείσες χώρες και ας εφεύρουμε και τους δικούς μας τρόπους για αντιμετώπιση του όλου προβλήματος. Δεν είναι ανάγκη να σπαταλήσουμε πολύ χρήμα για να βρούμε τρόπους. Δόξα τω Θεώ, ζούμε σε νησί με άφθονο ήλιο και άνεμο. Υπουργείο Ενέργειας έχουμε. Ας λάβει πρωταγωνιστικό ρόλο και ας μην ασχολείται μόνο με τους υδρογονάνθρακες.

*Δικηγόρος, πρώην Εισαγγελέας της Δημοκρατίας