Στήνει παιχνίδι με τις ΑΟΖ ο Ερντογάν και θέλει την Αίγυπτο «Πέμπτη Φάλαγγα»

Η Τουρκία επιδιώκει να εμπλέξει, μετά τη Βρετανία, και την Αίγυπτο στο παιχνίδι του επανακαθορισμού των ΑΟΖ μεταξύ της ιδίας, της Κύπρου και της Ελλάδας. Εάν κάποιος αποκωδικοποιήσει τη λογική της Άγκυρας, θα αντιληφθεί ότι απώτερος στόχος είναι η υλοποίηση της Γαλάζιας Πατρίδας, η αποκοπή των ΑΟΖ Κύπρου - Ελλάδας και το κλείσιμο των πυλών του Αιγαίου. Αυτά, βεβαίως, δεν είναι αποσυνδεδεμένα από την τουρκική νεο-οθωμανική αντίληψη, που φτάνει ώς τη Σομαλία. Η συμφωνία με την Τουρκία καθιστά την Άγκυρα εγγυήτρια δύναμη, που θα προστατεύει με τον στόλο της την ΑΟΖ της Σομαλίας. Η τουρκική προστασία δεν θα προσφερθεί με το αζημίωτο, αλλά με οικονομικά και άλλα ανταλλάγματα, που φτάνουν τα 500 δις δολάρια. Η Τουρκία ενώνει τον δικό της γεωπολιτικό χώρο από την Ανατολική Μεσόγειο ώς το Κέρας της Αφρικής μέσω Σουέζ και Ερυθράς Θαλάσσης. Και δεν σταματά εκεί…

Γιατί η Σομαλία συνιστά την προέκταση της Ανατολικής Μεσογείου και το μακρύ χέρι της Τουρκίας

Πώς η Άγκυρα βάζει χέρι στην είσοδο και έξοδο του Σουέζ και στον Κόλπο του Άντεν

Η σκυτάλη στην Αίγυπτο

Καθόλου τυχαία δεν ήταν η προσπάθεια επαναπροσέγγισης της Τουρκίας με την Αίγυπτο. Συναφείς διπλωματικές πληροφορίες αναφέρουν ότι η Άγκυρα θα ήθελε να δει εμπλοκή του Καΐρου ως τρίτου μέρους στην τουρκική ιδέα, την οποία προωθούν οι Βρετανοί για την επανέναρξη των συνομιλιών, που αφορά στη δημιουργία Κοινής Επιτροπής μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων για τη συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου, χωρίς να τελεί κάτω από το νομικό κέλυφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η πολιτική της Άγκυρας αποσκοπεί στην υιοθέτηση της ισότιμης κυριαρχίας μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, βάζοντας στο πλάι την Κυπριακή Δημοκρατία. Επί τούτου: 1) Έχει επιστρατευθεί η Βρετανία, η οποία, όπως έχουμε γράψει την περασμένη Κυριακή, προσέγγισε περί τούτου τόσο την Αθήνα όσο και τη Λευκωσία. Αμφότερες διατυπώνουν τη θέση ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί εκτός του νομικού πλαισίου της Κυπριακής Δημοκρατίας και δη πριν από τη λύση. Παρόλ’ αυτά, ούτε οι Τούρκοι ούτε οι Βρετανοί εγκαταλείπουν τον σχεδιασμό. 2) Έχει επιδιώξει να εμπλέξει την Αίγυπτο ως τρίτο μέρος, ως αρωγό στη λογική: Α) Της προώθησης της αντίληψης περί της Κοινής Επιτροπής Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, που έχει διπλό σκοπό: Ο ένας είναι η συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου και ο δεύτερος, όπως έχουν αναφέρει οι Βρετανοί, αφορά στην εμπλοκή της Τουρκίας για τον καθορισμό των ΑΟΖ της Τουρκίας με τους Ελληνοκυπρίους και τους Τουρκοκυπρίους. Χωρίς, προφανώς, το κέλυφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε ένα τέτοιο σενάριο χρειάζεται και η Αίγυπτος, διότι έχει υπογράψει και καθορίσει ΑΟΖ με την Κυπριακή Δημοκρατία, οπότε στον επανακαθορισμό των ΑΟΖ επιβάλλεται και η δική της συμβολή. Επί τη βάσει των στοιχείων που δίνει η Τουρκία, για να κτίσει γέφυρες με την Αίγυπτο, προσφέρει στο Κάιρο το 17% της Κυπριακής ΑΟΖ.

Δύο σενάρια και το «τριεθνικό»

Υπάρχουν δύο σενάρια, επί τη βάσει των οποίων η Τουρκία επιθυμεί να εμπλέξει την Αίγυπτο. Σενάριο πρώτο: Επανακαθορισμός ΑΟΖ με την Τουρκία, η οπαία παίρνει το 41% της Κυπριακής ΑΟΖ και προσφέρει το 17% στην Αίγυπτο. Πρόσθετα, η Άγκυρα θεωρεί ότι η Ελλάδα θα πρέπει να χάσει περί το 16% της δικής της ΑΟΖ. Από αυτό το ποσοστό, η Τουρκία λαμβάνει το 14% και η Αίγυπτος το 2%. Η Αίγυπτος έχει ήδη καθορίσει ΑΟΖ: Α) Με την Κυπριακή Δημοκρατία, που δεν καλύπτει ένα μικρό σημείο στο λεγόμενο «τριεθνικό». Εκεί, δηλαδή, όπου ενώνονται οι ΑΟΖ Κύπρου, Ελλάδας, Αιγύπτου. Και αυτό διότι η Ελλάδα δεν καθόρισε ΑΟΖ με την Κύπρο. Β) Με την Ελλάδα, αλλά ο καθορισμός ήταν μερικός. Μέχρι τον 28ο μεσημβρινό, με δικαίωμα στις δυο χώρες για επέκταση της ΑΟΖ τους προς την περιοχή της Κύπρου και της Τουρκίας.

Σενάριο δεύτερο: Μερικός επανακαθορισμός των ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας, χωρίς να ενοχληθούν οι υφιστάμενες ΑΟΖ της Κύπρου και της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα χάνει το 0,6%. Η Αίγυπτος κερδίσει ένα μικρό κομμάτι στο «τριεθνικό» και η Τουρκία το υπόλοιπο, οπότε αποκόπτονται οι ΑΟΖ της Κύπρου και της Ελλάδας, με την Τουρκία να παίρνει το 41% της Κυπριακής ΑΟΖ.

Κλείσιμο του Αιγαίου και το τουρκικό δόγμα

Είναι πρόδηλο ότι η αποδοχή μιας Κοινής Επιτροπής Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων χωρίς το κέλυφος της Κυπριακής Δημοκρατία θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου. Είναι, δε, ολοφάνερο ότι η Άγκυρα, παρότι έχει αρχίσει διάλογο με την Ελλάδα, ουδόλως εγκαταλείπει τις πάγιες θέσεις της για τη Γαλάζια Πατρίδα. Επιμένει στην αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου και αυτό είναι εμφανές και από την τελευταία ΝΟΤΑΜ που έχει εκδώσει, αλλά και κάτι άλλο: Η αλλαγή των ΑΟΖ σημαίνει ότι πέφτει η Κύπρος και μαζί της κλείνει τις εισόδους και εξόδους του Αιγαίου στα ανατολικά, δηλαδή από την Κρήτη, στην Κάρπαθο και από την Κάρπαθο στη Ρόδο. Ταυτοχρόνως, μετά την Αίγυπτο, ελέγχει τον δίαυλο από το Σουέζ προς το Γιβραλτάρ και προς την Αλεξανδρέττα, εδραιώνοντας, ταυτοχρόνως, την τουρκική λίμνη από τη Μαρμαρίδα προς την Αλεξανδρέττα. Μπορεί μεν να έχει ακυρωθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο της Λιβύης το μνημόνιο με την Τουρκία, αλλά η Άγκυρα διαθέτει Βάσεις εκεί που της προσφέρουν γεωπολιτικό πλεονέκτημα. Χάνει μεν μια νομική μάχη, αλλά δεν σταματά να αμφισβητεί τα δικαιώματα της Ελλάδας στην περιοχή και να τα θέτει κάτω από σιωπηρό casus belli. Το τουρκικό δόγμα έχει ως εξής: Εφόσον δεν ασκώ εγώ (η Τουρκία) δικαιώματα, δεν θα ασκήσεις ούτε εσύ (η Ελλάδα ή η Κύπρος) που σου ανήκουν, μέχρι να μου αναγνωρίσεις δικαιώματα είτε καθ’ ολοκληρίαν είτε μερικώς. Άλλωστε ποιος πιστεύει ότι, με τον ελλαδοτουρκικό διάλογο να είναι σε εξέλιξη, θα ασκήσει η Ελλάδα τα ειδικά της κυριαρχικά δικαιώματα εντός των τμημάτων εκείνων της ΑΟΖ ή της Υφαλοκρηπίδας της. Θα κατηγορηθεί ότι τινάζει το νέο ειδύλλιο στον αέρα.

Αλλαγή γραμμών αμύνης

Έχουμε, λοιπόν, έναν ελλαδοτουρκικό διάλογο και προσπάθειες για την επανέναρξη της επίλυσης του Κυπριακού, χωρίς η Τουρκία να εγκαταλείπει τις πάγιες θέσεις της είτε στο Αιγαίο είτε στην Κύπρο. Γίνεται δε αντιληπτό ότι, μέσω του Κυπριακού, των Κοινών Επιτροπών Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, επιδιώκει την ισότιμη κυριαρχία, αλλά και το άνοιγμα της αλλαγής των υφιστάμενων ΑΟΖ, προσφέροντας δέλεαρ στην Αίγυπτο και σε γειτονικές χώρες για να την καταστήσει Πέμπτη σε βάρος μας Φάλαγγα. Άρα, θέλει την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, για να φέρει την πρώτη γραμμή αμύνης της Ελλάδας από τα νησιά στην Εύβοια και να κλείσει, εφόσον κερδίσει στην Κύπρο αυτό που θέλει, τις ανατολικές πύλες του Αιγαίου.

Νεο-οθωμανισμός και Σομαλία

Πέραν των ανωτέρω, θα πρέπει να επισημανθεί ότι όλες αυτές οι τουρκικές φιλοδοξίες είναι συναφείς με την πολιτική του Νεο-Οθωμανισμού. Σε αυτήν τη στρατηγική λογική εντάσσεται και η νέα συμφωνία της Τουρκίας με τη Σομαλία, όπου διαθέτει ήδη Βάσεις. Η Σομαλία βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής, περιλαμβανομένου του Κόλπου του Άντεν, και σε ένα σημαντικό γεωπολιτικό σημείο στην είσοδο και την έξοδο της Ερυθράς Θάλασσας, που είναι η φυσική προέκταση της Ανατολικής Μεσογείου. Στην ουσία, η συμφωνία παρέχει στην Τουρκία το καθεστώς εγγυήτριας δύναμης με ανταλλάγματα, που αφορούν σε κέρδη της τάξης του 30% από τον πλούτο της σομαλικής ΑΟΖ, την οποία το τουρκικό πολεμικό ναυτικό αναλαμβάνει να προστατεύσει είτε από την Αιθιοπία είτε από οποιαδήποτε άλλη απειλή, όπως είναι η τρομοκρατία και η πειρατεία. Τα κέρδη της Τουρκίας από την ΑΟΖ και δη από την εκμετάλλευση του πετρελαίου μπορούν να φτάσουν ώς τα 500 δις δολάρια. Ενισχύεται, δηλαδή, το γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό τρίγωνο των τουρκικών Βάσεων, από το Κατάρ, όπου βρίσκονται τα στενά του Ορμούζ, τη Σομαλία και την Κύπρο. Η νέα συμφωνία Σομαλίας - Τουρκίας είναι δεκαετής και ενισχύει τη ναυτική και στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας, συν του γεγονότος ότι αναλαμβάνει την εκπαίδευση του Σομαλικού Στρατού και δη των αξιωματικών, με ό,τι αυτό σημαίνει στο μέλλον. Σημειώνουμε ότι, εκτός από τη Σομαλία, τουρκικά στρατεύματα εδρεύουν και στο λιμάνι του Σουδάν.

Συνομιλίες και φινλαδοποίηση

Εκ των πραγμάτων, η Άγκυρα δεν υποχωρεί από τις πολιτικές της, που έχουν στρατηγικό βάθος και θέλουν την Κύπρο, όπως και την Ελλάδα, ως τμήμα της δικής της ζώνης ευθύνης, στην ουσία μια μορφή, στην καλύτερη για μας περίπτωση, φινλανδοποίησης, την οποία η ίδια η Φιλανδία, στη σχέση της με τη Ρωσία, θέλει να τερματίσει ή να περιορίσει στο ελάχιστο. Εξ ου και η ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Εμείς; Χανόμαστε τα τελευταία 50 χρόνια σε συνταγές, που ακόμη και αν έχουν αποτέλεσμα, είναι σε βάρος μας. Διότι, παγιώνονται τα τουρκικά τετελεσμένα. Και τι λέει σήμερα η Τουρκία; Βάλτε μια υπογραφή για την καταδίκη σας, να τελειώνουμε…

Η Τουρκία εκτός των συνόρων…

Ο τουρκικός στρατηγικός σχεδιασμός. Είναι ό,τι ο Ερντογάν εξηγεί ως την Τουρκία εκτός των συνόρων, με στρατιωτικές Βάσεις, για να ελέγχει τα στρατηγικά σημεία σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική και δη τις θαλάσσιες οδούς. Από τα στενά του Ορμούζ ώς τη Σομαλία, το Σουδάν, το Σουέζ, την Κύπρο, την Ανατολική Μεσόγειο, την Αλβανία, τη Λιβύη μέχρι το Γιβραλτάρ.

Ο χάρτης αυτός έχει δημοσιευτεί από το 2017 στη «Σημερινή» και αποτυπώνει το τρίγωνο του τουρκικού διαβόλου με κορυφές τις Βάσεις σε Κύπρο, Κατάρ και Σομαλία.

Υπάρχει άλλο ένα τρίγωνο που εγκλωβίζει την είσοδο και την έξοδο των στενών Μπαμπ Ελ Μαντέμ με ένα γεωστρατηγικό τρίγωνο Βάσεων με κορυφές το Σουδάν, τη Σομαλία και το Κατάρ. Είναι, δε, εμφανής η ΑΟΖ της Σομαλίας, της οποίας την ασφάλεια αναλαμβάνει ο τουρκικός στόλος.

Ο χάρτης απεικονίζει δυο σενάρια:

Σενάριο 1: Η Τουρκία επιδιώκει να επιτύχει στην Κυπριακή και Ελληνική ΑΟΖ, εάν καταφέρει να φέρει την Αίγυπτο με τα νερά της. Θέλει για την ίδια το 41% της Κυπριακής ΑΟΖ και προσφέρει το 17% στην Αίγυπτο. Ταυτοχρόνως, θεωρεί ότι η Ελλάδα θα πρέπει να χάσει περί το 16% από την ΑΟΖ της. Από αυτό το ποσοστό η Τουρκία λαμβάνει το 14% και η Αίγυπτος το 2%.

Σενάριο 2: Η Τουρκία επιδιώκει μερικό καθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας, χωρίς να ενοχληθούν οι υφιστάμενες ΑΟΖ της Κύπρου και της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Υπό αυτές τις συνθήκες, η Ελλάδα χάνει το 0,6%. Η Αίγυπτος κερδίζει ένα μικρό κομμάτι στο «τριεθνικό» και η Τουρκία το υπόλοιπο, οπότε αποκόπτονται οι ΑΟΖ της Κύπρου και της Ελλάδας, με την Τουρκία να λαμβάνει το 41% της Κυπριακής ΑΟΖ.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων