Πόσο καθαρό είναι το πόσιμο νερό στην Κύπρο; - Κάθε πότε γίνονται οι έλεγχοι ποιότητας του νερού;

Το νερό αποτελεί ένα από τα πολυτιμότερα αγαθά για την επιβίωση και την υγεία του ανθρώπου. Βοηθά σε όλες τις λειτουργίες του οργανισμού μας και αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα «φάρμακα» υπέρ της ευεξίας μας. Καθημερινά καλούμαστε να καταναλώνουμε συγκεκριμένη ποσότητα νερού, ωστόσο τι ισχύει με την ποιότητα του νερού που πίνουμε; Πόσο καθαρό είναι το πόσιμο νερό στην Κύπρο και συγκεκριμένα το εμφιαλωμένο νερό που αγοράζουμε από τα καταστήματα, αλλά και το νερό που προμηθευόμαστε από τα βυτία με κερματοδέκτες στη γειτονιά μας;

Όπως εξηγεί στη «Σ» ο Προϊστάμενος των Υγειονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, Ηρόδοτος Ηροδότου «η υγιεινή και η ασφάλεια του πόσιμου νερού είναι ένας βασικός τομέας των δραστηριοτήτων των Υγειονομικών Υπηρεσιών των Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με τα διαπιστευμένα εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους. Το νερό πρέπει να είναι υγιεινό και καθαρό, χωρίς μικροοργανισμούς και χημικές ουσίες που θα μπορούσαν να βλάψουν την υγεία του ανθρώπου και ο έλεγχος του πόσιμου νερού αφορά τον χημικό, ραδιολογικό, μικροβιολογικό έλεγχο και τον έλεγχο τοξικότητας».

Σύμφωνα με τον κ. Ηροδότου, «στην κυπριακή αγορά κυκλοφορούν τρία «κυπριακά» εμφιαλωμένα νερά στην κατηγορία των Φυσικών Μεταλλικών Νερών, τηρουμένων όλων των προδιαγραφών που απαιτούνται αναφορικά με τη σύσταση τους και μη επιτρέποντας κάθε είδους επεξεργασία/απολύμανση του νερού από το οποίο ενδέχεται να την τροποποιήσει ή να επηρεάσει ουσιώδη συστατικά ή να μεταβάλει το μικροβιακό τους φορτίο». Τονίζει ότι «οι Υγειονομικές Υπηρεσίες μέσω των ετήσιων προγραμμάτων ελέγχου της Υγιεινής των υποστατικών τροφίμων, που εφαρμόζουν δεν έχουν εντοπίσει οτιδήποτε να τα καθιστά μη συμμορφούμενα με τους Κανονισμούς».

«Η ποιότητα του εμφιαλωμένου νερού κρίνεται γενικά ως πολύ ικανοποιητική»

Οι έλεγχοι

Αναφορικά με τους ελέγχους διευκρινίζει ότι «οι έλεγχοι γίνονται σε δύο πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας καλύπτει την υγιεινή κατάσταση του υποστατικού όπου εμφιαλώνεται το νερό με βάση τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (ΕΚ) Αρ. 852/2004 που αφορά την υγιεινή των τροφίμων. Ο δεύτερος πυλώνας αφορά τον δειγματοληπτικό και εργαστηριακό έλεγχο. Σε ό,τι αφορά τον δειγματοληπτικό και εργαστηριακό έλεγχο, διεξάγονται στοχευμένοι έλεγχοι στην αγορά, στα σημεία εμφιάλωσης και στις πηγές των εμφιαλωτηρίων που λειτουργούν παγκύπρια. Η Υπηρεσία μας τηρεί κατάλογο ο οποίος επικαιροποιείται σε τακτική βάση όπου εκεί καταγράφονται όλα τα εμφιαλωμένα νερά που κυκλοφορούν στην αγορά και βάσει αυτού καταρτίζεται πρόγραμμα δειγματοληψιών ώστε να δειγματιστούν και υποστούν εργαστηριακού ελέγχου για μικροβιολογική και χημική ανάλυση στα διαπιστευμένα εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους όλα τα εμφιαλωμένα νερά που κυκλοφορούν στην κυπριακή αγορά κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.

Επίσης, προσθέτει ότι «έλεγχοι γίνονται και στο στάδιο της εισαγωγής όπου αν το εμφιαλωμένο νερό φέρει στη σήμανση του ότι πρόκειται για Φυσικό Μεταλλικό Νερό και αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται στη λίστα της Ε.Ε. των εγκεκριμένων ΦΜΝ, τότε δεν επιτρέπεται η εισαγωγή του. Σε ό,τι αφορά αναγνωρισμένο ΦΜΝ, νερά πηγής και επιτραπέζια κατά κανόνα όταν πρόκειται για πρώτη εισαγωγή στην Κύπρο πάντα δειγματίζεται και ελέγχεται εργαστηριακά προτού τεθεί σε κυκλοφορία στην αγορά». Σημειώνεται ότι «κατά το έτος 2023 λήφθηκαν 205 δείγματα εμφιαλωμένων νερών για μικροβιολογική και χημική εξέταση από 76 εμπορικές επωνυμίες εμφιαλωμένων νερών διαφόρων κατηγοριών και 16 εμφιαλωτήρια παγκύπρια». Ωστόσο, διευκρινίζεται ότι «πέραν των ελέγχων που πραγματοποιούν οι Υγειονομικές Υπηρεσίες, γίνονται έλεγχοι και από τους ίδιους τους επιχειρηματίες / ιδιοκτήτες εμφιαλωτηρίων στα πλαίσια αυτοελέγχων που απαιτείται να εφαρμόζουν μέσω του Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας της επιχείρησης».

Τί είδους εμφιαλωμένο νερό πίνουμε;

Ερωτηθείς για το τι είδους εμφιαλωμένο νερό πίνουμε απαντά ότι «τα εμφιαλωμένα νερά κατηγοριοποιούνται σε Φυσικά Μεταλλικά Νερά, στα φυσικά νερά πηγής και επιτραπέζια. Διαχρονικά παρατηρείται πάρα πολύ μικρό ποσοστό αποκλίσεων από τη σχετική νομοθεσία. Ο έλεγχος του εμφιαλωμένου νερού συνεχίζεται με εντατικό ρυθμό και η ποιότητα του εμφιαλωμένου νερού κρίνεται γενικά ως πολύ ικανοποιητική». Κληθείς να σχολιάσει για τον έλεγχο του νερού αναφέρει ότι «σύμφωνα με τη νομοθεσία για κάθε αδειοδοτημένη πηγή απαιτείται ζώνη προστασίας για προστασία της από ανθρωπογενής δραστηριότητες (όπως γεωργία, κτηνοτροφία, εξορύξεις/λατομεία κ.ά.). Πέραν αυτού πραγματοποιείται και έλεγχος από τις Υγειονομικές Υπηρεσίες, ο οποίος περιλαμβάνει υγειονομική επιθεώρηση ώστε να διαπιστωθεί ότι η πηγή προστατεύεται ικανοποιητικά από πηγές μόλυνσης και ρύπανσης καθώς και εργαστηριακό έλεγχο (μικροβιολογικό και χημικό) της ποιότητας του νερού».

Τα καταχωρημένα βυτία σε όλη την Κύπρο ανέρχονται σε 1.224 για το 2024

Βυτία πόσιμου νερού

Αναφορικά με τους ελέγχους στα βυτία αναφέρει ότι κάθε χρόνο γίνονται οι απαραίτητοι έλεγχοι για να βεβαιωθεί ότι το νερό είναι καθαρό και υγιεινό. «Κάθε χρόνο για την έκδοση πιστοποιητικού καταλληλότητας για έκαστο βυτίο απαιτείται απροειδοποίητος εποπτικός έλεγχος από τις Υγειονομικές Υπηρεσίες Υπουργείου Υγείας, ο οποίος περιλαμβάνει τόσο υγειονομική επιθεώρηση του βυτίου όσο και εργαστηριακό έλεγχο του διατιθέμενου νερού (μικροβιολογική και χημική ανάλυση). Ως εκ τούτου κατά τη διάρκεια του έτος, σε κάθε βυτίο γίνεται τουλάχιστον ένας έλεγχος. Όμως σε περιπτώσεις είτε μη συμμορφώσεων μετά από έλεγχο της αρμόδιας αρχής, είτε υποβολής παραπόνων από καταναλωτές, το βυτίο τίθεται σε κατάσταση επιτήρησης η οποία περιλαμβάνει πρόσθετους εργαστηριακούς ελέγχους. Επίσης, συμφώνα με την νομοθεσία οι ιδιοκτήτες βυτίων, για κάθε βυτίο που έχουν στην κατοχή τους στα πλαίσια των δικών τους αυτοελέγχων είναι υποχρεωμένοι να διενεργούν μία μικροβιολογική εξέταση κάθε μήνα σε ιδιωτικό χημείο και να διατηρούν σχετικό αρχείο. Σε περίπτωση που εντοπιστεί πρόβλημα η ανάλυση επαναλαμβάνεται μέχρι την αποκατάσταση της ποιότητας τους πόσιμου νερού.

Σύμφωνα με το μητρώο, τα καταχωρημένα βυτία σε όλη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας για το έτος 2024 ανέρχονται σε 1.224 και διενεργήθηκαν 1.238 δειγματοληπτικοί και εργαστηριακοί έλεγχοι, από την Υγειονομική Υπηρεσία. Εργαστηριακοί έλεγχοι διεξάγονται επίσης από τους ίδιους τους επιχειρηματίες μία φορά τον μήνα για μικροβιακό έλεγχο». Προστίθεται ότι για το 2023 οι καταγεγραμμένες πηγές υδροληψίας (γεωτρήσεις) ήταν 11, οι οποίες βρίσκονται σε ορεινές ή και ημιορεινές περιοχές.