Καμπανες κινδύνου για τα σχολεία μετά το νέο κύμα βίας - Τα μέτρα που εξετάζονται γι’ αντιμετώπιση του φαινομένου

Θύελλα αντιδράσεων έχει προκαλέσει το μπαράζ περιστατικών βίας που σημειώνονται το τελευταίο διάστημα σε σχολεία της Κύπρου. Η παραβατικότητα και οι ομάδες εξωσχολικών φαίνεται να περικυκλώνουν σχολικές μονάδες, αναδεικνύοντας την αδυναμία της Πολιτείας να διασφαλίσει την προστασία των μαθητών.

Αποκορύφωμα της κατάστασης αποτέλεσε το σοβαρό επεισόδιο σε εκδήλωση γνωριμίας που διοργάνωσε Γυμνάσιο στο Πλατύ Αγλαντζιάς. Ένας 14χρονος μαθητής δέχθηκε απρόκλητη επίθεση από εξωσχολικό άτομο συριακής καταγωγής και τραυματίστηκε στο πρόσωπο.

Όταν ο πατέρας του μαθητή ζήτησε εξηγήσεις, ο δράστης φέρεται να επέστρεψε λίγη ώρα αργότερα με ομάδα ομοεθνών του και τον πατέρα του, επιτιθέμενοι με μανία εναντίον του γονέα, προκαλώντας του τραυματισμούς στο πρόσωπο και στα πλευρά.

Το περιστατικό οδήγησε σε συλλήψεις και άνοιξε έντονη δημόσια συζήτηση για την ασφάλεια των σχολικών χώρων. Η Κυβέρνηση, οι τοπικές Αρχές και οι γονείς ζητούν πλέον άμεση λήψη μέτρων και ουσιαστικές λύσεις απέναντι στη σχολική βία που λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις.

Την επόμενη ημέρα, εξωσχολικοί επιχείρησαν ξανά να εισέλθουν στον χώρο του σχολείου, με την Αστυνομία να επεμβαίνει έγκαιρα και να προβαίνει σε συλλήψεις δύο ατόμων, ενώ εντοπίστηκε και αιχμηρό αντικείμενο. Λίγες ημέρες αργότερα συνελήφθησαν τρεις αλλοδαποί ηλικίας 53, 18 και 16 ετών, οι οποίοι φέρονται να εμπλέκονται στην επίθεση.

Οργή και φόβος

Οι γονείς του μαθητή εκφράζουν οργή και απογοήτευση, κάνοντας λόγο για πλήρη απουσία μέτρων ασφαλείας. Όπως δήλωσε η μητέρα του, ο γιος της «μπορεί να ήταν ο δέκατος που δέχθηκε χτύπημα εκείνο το βράδυ», ζητώντας από το κράτος ν’ αναλάβει τις ευθύνες του και να προστατεύσει τα παιδιά.

Την ίδια ώρα, ο Σύνδεσμος Γονέων του σχολείου αναφέρει ότι ομάδες εξωσχολικών παραμονεύουν έξω από το σχολείο σχεδόν καθημερινά, παρενοχλώντας μαθητές και προκαλώντας φόβο στην περιοχή.

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσαν και οι δηλώσεις του Αντιδημάρχου Αγλαντζιάς, Ανδρέα Κωνσταντίνου, αυτόπτη μάρτυρα του επεισοδίου. Όπως ανέφερε, δεν επρόκειτο για «συμπλοκή μαθητών», αλλά για απρόκλητη επίθεση από εξωσχολικό, που δεν είχε καμία σχέση με το σχολείο. Τόνισε δε ότι η άμεση επέμβαση της Αστυνομίας απέτρεψε τα χειρότερα και πως οι πολίτες δικαίως δεν αισθάνονται ασφαλείς.

Αντίδραση από Κυβέρνηση και τοπικές Αρχές

Η υπόθεση έφτασε μέχρι το Προεδρικό, με τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο Κωνσταντίνο Λετυμπιώτη να δηλώνει πως «καμία ανοχή δεν μπορεί να υπάρξει απέναντι σε τέτοια περιστατικά, ανεξαρτήτως καταγωγής των δραστών». Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο απέλασης, ανέφερε ότι η Κυβέρνηση έχει ήδη καταθέσει νομοσχέδιο για άμεση απέλαση και αφαίρεση ασύλου από άτομα που εμπλέκονται σε ποινικά αδικήματα.

Παράλληλα, η Υπουργός Παιδείας Αθηνά Μιχαηλίδου χαρακτήρισε το περιστατικό «ιδιαιτέρως ανησυχητικό», σημειώνοντας πως, αν και συνέβη εκτός σχολικού ωραρίου, αφορά την ασφάλεια μαθητών και εκπαιδευτικών. Ανακοίνωσε την άμεση εγκατάσταση καμερών στο Γυμνάσιο Αγλαντζιάς και σε άλλα σχολεία όπου έχουν παρατηρηθεί παρόμοια φαινόμενα.

Όπως πληροφορείται η «Σ», η Σχολική Εφορεία ξεκίνησε ήδη τη διαδικασία τοποθέτησης καμερών και προβολέων σε σκοτεινά σημεία της αυλής, ενώ σχεδιάζεται ενίσχυση της περίφραξης του συγκροτήματος, που χαρακτηρίζεται «ανεπαρκής» από τους γονείς.

Η Υπουργός συγκάλεσε σύσκεψη με συμμετοχή της Αστυνομίας, της Σχολικής Εφορείας, εκπαιδευτικών και γονέων, δίνοντας αυστηρές οδηγίες για ενίσχυση της πρόληψης και της φύλαξης. Η σύσκεψη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο αντιμετώπισης της σχολικής βίας, η οποία έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια.

Παγκύπρια τα φαινόμενα

Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στην Αγλαντζιά. Σε σχολική μονάδα της Λεμεσού, μητέρα κατήγγειλε ότι ο γιος της υπέστη ράγισμα στο κρανίο μετά από επίθεση μέσα στο σχολείο, ενώ στην Πάφο μαθητής με ιστορικό παραβατικής συμπεριφοράς φέρεται να απείλησε συμμαθητές του με αιχμηρό αντικείμενο. Σε άλλο γυμνάσιο της ίδιας επαρχίας, 15χρονος μαθητής δέχθηκε άγριο ξυλοδαρμό από συμμαθητή του και χρειάστηκε νοσηλεία.

Η συσσώρευση αυτών των επεισοδίων υπογραμμίζει ότι το αίτημα των γονιών για άμεσα και ολοκληρωμένα μέτρα ασφαλείας είναι επιτακτικό. Γονείς, εκπαιδευτικοί και τοπικοί φορείς επιμένουν ότι τα σχολεία πρέπει να λειτουργούν ως ασφαλείς χώροι μάθησης κι όχι ως πεδία κινδύνου. Η δήλωση της Υπουργού Παιδείας ότι «επρόκειτο για ανοησία των παιδιών» προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, καθώς θεωρήθηκε υποβάθμιση της σοβαρότητας των γεγονότων.

Ένα σχολείο που «οχυρώνεται»

Η ανάγκη για ενίσχυση της πρόληψης μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ψυχολογικής υποστήριξης, αυστηρών κανόνων εισόδου και εξόδου, καθώς και τεχνικών μέτρων όπως κάμερες και περίφραξη, φαντάζει πλέον επείγουσα. Το σχολείο κινδυνεύει να χάσει τον ρόλο του ως ασφαλούς και δημιουργικού περιβάλλοντος, μετατρεπόμενο σε χώρο φόβου και ανασφάλειας.

Ζουν στη σιωπή

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», το πιο ανησυχητικό είναι πως πολλά περιστατικά δεν φτάνουν ποτέ στις Αρχές, καθώς παιδιά και γονείς φοβούνται τα αντίποινα. Η ουσία του δημόσιου σχολείου ως χώρου ασφάλειας και δημοκρατίας φαίνεται να χάνεται.

Η κατάσταση εκτείνεται σε όλη τη χώρα, από τη Λευκωσία ώς τη Λεμεσό και την Πάφο, αποκαλύπτοντας ένα ευρύτερο κοινωνικό πρόβλημα, που απαιτεί άμεση και συντονισμένη δράση.

Μια γενιά σε κίνδυνο

Όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο ρεπορτάζ της «Σ», πανευρωπαϊκή έρευνα αποκαλύπτει ανησυχητικές τάσεις στις συνήθειες των Κυπρίων μαθητών, με τον τζόγο, το ηλεκτρονικό τσιγάρο, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, τα οποία συνθέτουν ένα επικίνδυνο μείγμα συμπεριφορών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, 16% των μαθητών 16 ετών δήλωσαν ότι στοιχημάτισαν χρήματα τον τελευταίο χρόνο, ενώ 6,1% παρουσιάζουν προβληματικό ή εθιστικό στοιχηματισμό. Το 25% των στοιχημάτων γίνονται με φυσική παρουσία και το 15% διαδικτυακά, με αρκετούς ανηλίκους να παρακάμπτουν τους κανόνες μέσω VPN ή με την ανοχή των γονιών τους, που πολλές φορές παρέχουν τα χρήματα ή τις κάρτες.

Παράλληλα, η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου σημειώνει άνοδο, με 8,6% των μαθητών να το χρησιμοποιούν καθημερινά, ενώ η κατανάλωση αλκοόλ παραμένει υψηλή, αφού το 37% των μαθητών παραδέχονται ότι ήρθαν σε κατάσταση μέθης τον τελευταίο μήνα, ποσοστό άνω του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η κάνναβη παραμένει η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη παράνομη ουσία, με 28% των μαθητών να θεωρούν ότι μπορούν να την προμηθευτούν εύκολα.

Το φαινόμενο της εξάρτησης πλέον αντιμετωπίζεται θεσμικά με νομοσχέδιο που επεκτείνει τις αρμοδιότητες της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ), ώστε να περιλαμβάνει και παθολογική ενασχόληση με τυχερά ή ηλεκτρονικά παιχνίδια. Παρά την πρόοδο, η Αρχή δεν διαθέτει ακόμη ειδικά θεραπευτικά προγράμματα για τον εθισμό στον τζόγο, αν και το Κέντρο «Κίνητρο» στην Πάφο αναφέρει τριπλασιασμό των ατόμων που ζητούν βοήθεια.

Συνολικά, η έρευνα αναδεικνύει μια γενιά μαθητών που εκτίθενται σε πολλαπλούς κινδύνους εξάρτησης, γεγονός που καθιστά επείγουσα την ανάγκη πρόληψης, εκπαίδευσης και ουσιαστικής θεσμικής παρέμβασης.

«Ας σταματήσουμε να εθελοτυφλούμε»

Η πραγματικότητα είναι ότι στα σχολεία της Κύπρου υπάρχει βαθύ και ανησυχητικό πρόβλημα, το οποίο οφείλουμε να αναγνωρίσουμε. Ως κοινωνία και ως Πολιτεία έχουμε αποτύχει να προστατεύσουμε τα παιδιά μας. Το περιστατικό στην Αγλαντζιά δεν ήταν μια τυχαία στιγμή βίας, αλλά η κορύφωση μιας κρίσης που σιγόκαιγε εδώ και καιρό.

Το ζήτημα αφορά αφενός την ελλιπή ασφάλεια και επιτήρηση στους σχολικούς χώρους και αφετέρου τη νεανική παραβατικότητα, που τα τελευταία χρόνια λαμβάνει ολοένα και πιο βίαιες μορφές. Μέχρι να αναζητήσουμε τις βαθύτερες αιτίες που γεννούν αυτήν την έκρηξη συμπεριφορών, το άμεσο καθήκον μας είναι να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μας θα πηγαίνουν σχολείο χωρίς να φοβούνται για τη σωματική ή ψυχική τους ακεραιότητα.

Το σχολείο οφείλει να είναι χώρος μάθησης, ασφάλειας και σεβασμού, όχι σημείο συνάντησης της βίας, των ναρκωτικών ή του εκφοβισμού. Αν θέλουμε τα σχολεία μας να παραμείνουν χώροι γνώσης, ελπίδας και προόδου, οφείλουμε να δράσουμε τώρα. Διαφορετικά, δεν θα μιλάμε πια για «φαινόμενα βίας», αλλά για μια γενιά που μεγαλώνει μέσα στον φόβο και την αδιαφορία.