Η Ευρώπη αιφνιδιάστηκε

Η Ευρωβουλευτής της Ελλάδας Ελίζα Βόζεμπεργκ μιλάει αποκλειστικά στη «Σημερινή» για το προσφυγικό
Έτσι όπως εξελίσσεται το ζήτημα και νοουμένου ότι η Ευρώπη ήρθε προ τετελεσμένων από τις ροές των ανθρώπων, το πρόβλημα συναρτάται άμεσα με την οικονομία
Είναι το προσφυγικό το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρώπης σήμερα;
Κατ' αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι το προσφυγικό με το μεταναστευτικό δεν είναι το ίδιο πρόβλημα. Στις συναντήσεις που έχουμε κάνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τόσο σε επίπεδο Ολομέλειας όσο και σε επίπεδο πολιτικών ομάδων, εκφράζεται η αγωνία να αποσυνδεθεί το προσφυγικό από το μεταναστευτικό, χωρίς να παραγνωρίζεται όμως ότι από την ανεξέλεγκτη ροή των απελπισμένων αυτών ανθρώπων, παρεισφρέουν και άτομα τα οποία δεν έχουν την ιδιότητα του πρόσφυγα. Γι’ αυτό και είναι αναγκαίος από απόψεως Ευρωπαϊκής Ένωσης, με σωστό έλεγχο, ο διαχωρισμός προσφύγων και μεταναστών, έτσι ώστε οι μεν μετανάστες να επιστρέφουν ει δυνατόν στις πατρίδες τους, οι δε πρόσφυγες να αναδιανέμονται με το μέτρο είτε της μετεγκατάστασης, είτε της επανεγκατάστασης στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τα κριτήρια που έχουν τεθεί.
Υπάρχει μέθοδος να ελεγχθεί και να αποτραπεί η είσοδος τρομοκρατών, που καμία σχέση δεν έχουν με τις παραπάνω κατηγορίες μεταναστών και προσφύγων;
Δεν πρόκειται ακριβώς για μέθοδο. Στόχος είναι ο συστηματικός έλεγχος των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών σε συνδυασμό με κάποιες αποφάσεις που πρέπει να πάρει η Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα για το PNR, τη βάση δεδομένων των επιβατών. Αυτή είναι μια συζήτηση για την οποία δυστυχώς δεν έχουν ληφθεί ακόμα αποφάσεις και θα μπορούσε σε μεγάλο βαθμό να ελέγξει το πρόβλημα. Για να το ελέγξει όμως απόλυτα, θα έπρεπε να έχει λυθεί το μεταναστευτικό πρόβλημα. Η Ελλάδα έχει προτείνει και δι’ εμού, στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, τα κέντρα ελέγχου κατανομής των προσφύγων (hot spots) να γίνονται στα παράλια της Τουρκίας. Αυτό θα είχε τρία οφέλη. Το ένα είναι, αν ήθελε η τουρκική πλευρά -κάτι για το οποίο δεν έχει πιέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση-, να ελέγξει καθοριστικά και αποτελεσματικά το οργανωμένο έγκλημα που εστιάζεται στους διακινητές. Δεύτερον, να αποτρέψει τους συνεχιζόμενους θανάτους στη Μεσόγειο, η οποία έχει γίνει ένα νεκροταφείο ψυχών. Τρίτον, η επανεγκατάσταση, θα πρέπει να γίνεται απευθείας από την Τουρκία και όχι μέσω της Ελλάδας.
Η εγκατάσταση των hot spots στην Τουρκία όμως δεν περιλαμβάνεται στο κείμενο της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας.
Αυτό συνέβη επειδή δεν πίεσε ούτε η Ελλάδα αλλά ούτε και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχω μιλήσει προσωπικά με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος μού είπε ότι αυτή η θέση είναι λογική, αλλά δυστυχώς η άλλη πλευρά είναι αδιάλλακτη. Βέβαια, αντιλαμβάνεστε ότι ο όρος «αδιάλλακτη» είναι πολύ σχετικός, καθώς θα μπορούσε να ασκηθεί μεγάλη πίεση αν υπήρχε η βούληση από πλευράς Ευρωπαίων, δεδομένου ότι η Τουρκία ζητάει ελευθέρωση της visa, άνοιγμα των κεφαλαίων για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αύξηση των κονδυλίων. Και ασφαλώς, όλα αυτά βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, χωρίς να έχει δεχθεί η Τουρκία να τηρήσει τις συμφωνίες επανεισδοχής και, φυσικά, χωρίς να αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία? επιπροσθέτως δεν τηρεί καν τις αποφάσεις του ΟΗΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας. Με άλλα λόγια, η Τουρκία είναι ένας προνομιακός συνομιλητής αυτή τη στιγμή, λόγω γεωστρατηγικής θέσεως, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην πιέζει, ώστε να την κάνει να συμμορφωθεί. Ζητάει ανταλλάγματα χωρίς να δίνει τίποτα.
Το προσφυγικό και το οικονομικό πρόβλημα στην Ευρώπη είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Επειδή, όπως ξέρετε, δεν υπάρχει ενιαία οικονομική πολιτική, όπως δεν υπάρχει και ενιαία εξωτερική πολιτική, το προσφυγικό πρόβλημα, έτσι όπως εξελίσσεται, και νοουμένου ότι η Ευρώπη αιφνιδιάστηκε από τις ροές των ανθρώπων, συναρτάται άμεσα με την οικονομία. Αυτό μάς κάνει να υποπτευόμαστε ότι εντάσσεται στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, προκειμένου να ασκήσει πιέσεις. Αντιλαμβάνεστε ότι, πέραν του τρόπου διαχείρισης αυτών των ροών, μιλάμε για ανθρώπους και όχι για αριθμούς, οι οποίοι ζητούν θέσεις εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά εκατοντάδες χιλιάδες. Ζητούν τροφή, περίθαλψη και αξιοπρεπείς συνθήκες και, στο άμεσο μέλλον, ένταξή τους μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια, δηλαδή ενσωμάτωση.

Το πρόβλημα είναι απολύτως σε εξέλιξη. Πριν από ένα χρόνο, η Ευρωπαϊκή Ένωση το αντιμετώπιζε ως ένα πρόβλημα του Νότου, αλλά όταν πλέον οι νότιες χώρες δεν μπορούσαν να τους ενσωματώσουν ή δεν μπορούσαν να τους εξασφαλίσουν τις κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης, απευθυνόμενες στην Ευρώπη, τότε η Ένωση αντιλήφθηκε ότι το πρόβλημα την αφορά ως οικογένεια. Άρα, πάει μόνο ένας χρόνος που έχει αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος και τον τρόπο που επηρεάζεται η οικονομία της Ένωσης. Κατάλαβε ότι οι λύσεις που έχει η ίδια επιλέξει είναι μία προσωρινή διαχείριση. Η οριστική λύση του προβλήματος δεν έχει βρεθεί και δεν μπορεί να βρεθεί αν δεν γνωρίζουμε την πλήρη έκτασή του.
Πόσο απέχουμε από το να δημιουργηθεί μια θρησκευτική ή πολιτισμική πόλωση στην Ευρώπη;
Αυτό είναι ένας κίνδυνος, αλλά σε αυτή τη φάση δεν μπορούμε να πούμε κατά πόσον είναι υπαρκτός ώστε να αποτελεί απειλή. Βλέπουμε όμως ότι ως μέγεθος, αυτός ο κίνδυνος γεννιέται. Παράλληλα, βλέπουμε μια αλλοίωση της ανθρωπογεωγραφίας ως προοπτική σε πολλά κράτη-μέλη. Μην ξεχνάτε ότι η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από χρόνια υπογεννητικότητα. Αντιθέτως, οι άνθρωποι αυτοί που έρχονται έχουν ως στρατηγικό και πολιτικό πρόγραμμα την αύξηση του πληθυσμού τους για να επιτύχουν πολλά οφέλη στο μέλλον. Αυτό από μόνο του ως δεδομένο θα μπορούσε μέσα σε 10 χρόνια να συμβάλει στην αλλοίωση της ανθρωπογεωγραφίας πολλών κρατών-μελών.
Η Κύπρος κινδυνεύει;
Γεωγραφικά, η Κύπρος όπως και η Κρήτη δεν βολεύει τους διακινητές λόγω γεωγραφικής θέσης, γι’ αυτό και δεν αποτελούν τόπους υποδοχής προσφύγων. Τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου είναι ο πρώτος και ευκολότερος προορισμός, ανεξαρτήτως κλιματολογικών συνθηκών. Έτσι δεν φαίνεται να υπάρχει αυτός ο κίνδυνος για την Κύπρο. Επίσης, στην Κυπριακή Δημοκρατία υπάρχει καλή οργάνωση του κράτους και, γνωρίζοντας προσωπικά πώς αυτό λειτουργεί, εκτιμώ ότι θα μπορούσε να διαχειριστεί το ίδιο πρόβλημα με όρους ευρωπαϊκούς, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι ένας τόπος εξαιρετικά νοικοκυρεμένος, παρά το πολύ σοβαρό πρόβλημα του Κυπριακού.
Η Ελλάδα τελικά μπορεί να αποβληθεί από τη συνθήκη του Σένγκεν;
Δυστυχώς, εκείνοι που γράφουν και αναπαράγουν τέτοιες ειδήσεις δεν είναι ενημερωμένοι. Αποβολή από το Σένγκεν δεν μπορεί να γίνει από κανέναν προς καμία χώρα, το απαγορεύει η ίδια συνθήκη. Το ίδιο το κράτος μπορεί να αποχωρήσει, εφόσον το επιθυμεί, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την Ευρωζώνη. Αυτό που θεωρητικά θα μπορούσε να γίνει είναι οι μισές ή παραπάνω χώρες που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη, λόγω του προσφυγικού, να δηλώσουν ότι μόνες τους θέλουν να αποχωρήσουν. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση με τα θεσμικά της όργανα θα κληθεί να αλλάξει τη συνθήκη στο σύνολό της ή να την καταργήσει για όλους. Δεν μπορεί να αποβληθεί ένα κράτος.