Ν. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ Υπάρχει ακόμα δρόμος για τη λύση
Ν. Χριστοδουλίδης: Θεωρούμε ότι το θέμα των εγγυήσεων δεν είναι δύσκολο να επιλυθεί
Σάββατο 02 Ιαν 2016
Είναι προφανές ότι οι Βρετανοί δεν διεκδικούν ρόλο εγγυήτριας δύναμης, αλλά, αν τους ζητηθεί και από τις δύο πλευρές, είναι έτοιμοι να το μελετήσουν και να πράξουν αναλόγως
Όσον αφορά το θέμα της πληθυσμιακής αναλογίας, είναι ξεκάθαρη η θέση της δικής μας πλευράς ότι, αυτή, την πρώτη μέρα λειτουργίας τού υπό μετεξέλιξη κράτους, θα πρέπει να είναι κοντά και να ανταποκρίνεται στα δεδομένα που υπήρχαν το 1960
Είναι αδύνατος αυτήν τη στιγμή ένας ακριβής προσδιορισμός του χρονικού ορίζοντα για επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό, καθώς, όπως έχουν δείξει οι τελευταίες εξελίξεις στη διαπραγματευτική τράπεζα, αλλά και οι πρόσφατες δηλώσεις του Μουσταφά Ακιντζί, παραμένουν αρκετά σημεία διαφωνίας σε σημαντικά ζητήματα, αλλά και αρκετή δουλειά να γίνει στη διαπραγμάτευση, επισημαίνει ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, ξεκαθαρίζοντας ότι όλα εξαρτώνται από τη διεξαγόμενη συζήτηση.
Διευκρινίζει, ωστόσο, ταυτόχρονα, ότι με τις θέσεις που συνεχίζει να υιοθετεί ο Τ/κ ηγέτης, δεν είναι δυνατόν να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα, που είναι μια λύση η οποία θα στηρίζεται πλήρως στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου και θα ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα ενός κράτους - μέλους της Ε.Ε., που θα σέβεται απόλυτα τις βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και θα διασφαλίζει την ανεξαρτησία και κυριαρχία τού υπό μετεξέλιξη κράτους.
Αναβάθμισαν την ΚΔ οι επισκέψεις των ΥΠΕΞ
Το προσφάτως διαρρεύσαν διάστημα σημαδεύτηκε από τις επισκέψεις στην Κύπρο των ΥΠΕΞ τεσσάρων χωρών μονίμων μελών του ΣΑ των ΗΕ, ενώ είχαμε και την επίσκεψη-αστραπή Ολάντ. Γεγονότα που ερμηνεύθηκαν ως ενισχυτικά του μομέντουμ στο Κυπριακό ή ακόμα και ως προπομπός καθοριστικών εξελίξεων. Τι απέδωσαν επί της ουσίας οι συγκεκριμένες επισκέψεις, πέρα από τον προφανή συμβολισμό τους;
Όπως ορθά και εσείς σημειώνετε, το γεγονός και μόνον των επισκέψεων από σημαντικό αριθμό ξένων προσωπικοτήτων έχει τη δική του συμβολική σημασία. Απ' εκεί και πέρα, οι συζητήσεις που έγιναν ήταν ουσιαστικές, αφού, από τη μια, όσον αφορά το Κυπριακό, μας δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσουμε την πραγματική κατάσταση πραγμάτων στις συνομιλίες, πώς εξελίσσεται η όλη διαδικασία, τα προβλήματα και οι δυσκολίες που υπάρχουν, καθώς επίσης πώς μπορεί να συμβάλει η διεθνής κοινότητα στην προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Πέρα, όμως, από το Κυπριακό, στις συναντήσεις αυτές συζητήθηκαν σημαντικά θέματα που αφορούν τις διμερείς μας σχέσεις, αλλά και τον ρόλο που διαδραματίζει η Κυπριακή Δημοκρατία στην ιδιαιτέρως σημαντική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ειδικότερα σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι, μέσα από πολύ συγκεκριμένη στρατηγική που ακολουθούμε, πετύχαμε οι συνομιλητές μας να αναγνωρίζουν πλέον το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι μόνον το κυπριακό πρόβλημα και, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί να συνεισφέρει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση προβλημάτων και προκλήσεων στην περιοχή μας. Πρόκειται για μια θετική εξέλιξη, που όχι μόνο αναβαθμίζει διεθνώς την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά στέλνει και μηνύματα σε σχέση με το Κυπριακό.
Όλα εξαρτώνται από τη συζήτηση
Ο κ. Ακιντζί παραμένει εκφραστής πάγιων τουρκικών θέσεων, καθώς συνεχίζει να μιλά για ιδρυτικά κρατίδια, πληθυσμιακές και εδαφικές πλειοψηφίες, παραμονή εποίκων, διατήρηση εγγυήσεων, κ.λπ. Πώς είναι δυνατόν να τετραγωνιστεί ο κύκλος του Κυπριακού έως την ερχόμενη άνοιξη ή τον ερχόμενο Ιούνιο, που εμμέσως διαμηνύεται ότι είναι ένας «εφικτός» χρονικός στόχος;
Να αναφέρω κατ' αρχήν σε σχέση με τον χρονικό προσδιορισμό ότι κανείς δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει το πότε θα επιλυθεί το Κυπριακό, γιατί, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν χρονοδιαγράμματα, όλα θα εξαρτηθούν από τη συζήτηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ή, αν θέλετε, για να είμαι πιο ακριβής, ο χρονικός προσδιορισμός θα εξαρτηθεί αποκλειστικά και μόνον από τα αποτελέσματα του εν εξελίξει διαλόγου. Άρα, εκ των πραγμάτων, κανείς δεν μπορεί να απαντήσει στο ερώτημά σας ή και να προχωρήσει σε ασφαλή και αξιόπιστη εκτίμηση, και, κατά τη γνώμη μου, αυτό δεν θα ήταν ούτε φρόνιμο ούτε και χρήσιμο.
Ανάγκη σεβασμού του Κεκτημένου
Όσον αφορά, τώρα, τις πρόσφατα εκφρασθείσες θέσεις του κ. Ακιντζί, ο οποίος δεν πρέπει να λησμονούμε ότι εκπροσωπεί την τουρκοκυπριακή πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, επιβεβαιώνουν, ανάμεσα σε άλλα, τη θέση που κατ’ επανάληψιν έχουμε εκφράσει, ότι υπάρχει ακόμη σημαντική δουλειά να γίνει. Να αναφέρω, επίσης, ότι η προσπάθεια που γίνεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα μπορεί να καταλήξει σε ένα θετικό αποτέλεσμα, εάν και εφόσον θα πρόκειται για μια λύση που να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα ενός κράτους - μέλους της ΕΕ και η οποία θα σέβεται απόλυτα τις βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και θα διασφαλίζει την ανεξαρτησία και κυριαρχία τού υπό μετεξέλιξη κράτους. Σε περίπτωση εμμονής σε θέματα που δεν διασφαλίζουν τα πιο πάνω, καθώς επίσης και την ανάγκη η λύση να είναι λειτουργική και βιώσιμη, τότε δεν θα καταλήξουμε στα επιθυμητά αποτελέσματα.
Όσον αφορά τη δική μας πλευρά, θα ήθελα να επαναλάβω ότι παραμένουμε σοβαροί, προσηλωμένοι στην ανάγκη για σκληρή δουλειά και σκληρή διαπραγμάτευση, ούτως ώστε να δημιουργηθούν εκείνες οι συνθήκες που να μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε για θετική κατάληξη, η οποία θα τερματίζει την κατοχή και θα επανενώνει πραγματικά την πατρίδα μας, δεν θα αφήνει νικητές και ηττημένους και θα διασφαλίζει το μέλλον της Κύπρου ως ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους.
Καθρέφτης η διαπραγμάτευση
Αρκετοί υποστηρίζουν την άποψη ότι, θα ήταν αποδοτικότερο, αντί να αναλίσκεται και να «βραχυκυκλώνεται» η διαπραγματευτική διαδικασία στα ζητήματα όπου έχουν λόγο οι Τουρκοκύπριοι, να επιχειρηθεί η ανίχνευση, εκ των προτέρων, μέσω μιας διεθνούς διάσκεψης, των πραγματικών διαθέσεων της Τουρκίας στα «μείζονα» θέματα της λεγόμενης διεθνούς πτυχής του Κυπριακού, ήτοι ασφάλεια-εγγυήσεις, στρατεύματα, έποικοι, κ.λπ., για τα οποία θα αποφασίσει εξ ολοκλήρου εκείνη και τα οποία θα καθορίσουν εν τέλει και την πραγματική προοπτική επίλυσης του Κυπριακού. Γιατί η Κυβέρνηση δεν εξετάζει και αυτήν την προσέγγιση;
Για να πραγματοποιηθεί μια τέτοια πολυμερής διάσκεψη, θα πρέπει να υπάρχουν και εκείνα τα αναγκαία δεδομένα για να είναι επιτυχής, να οδηγήσει δηλαδή σε κατάργηση του απαράδεκτου υφιστάμενου συστήματος εγγυήσεως. Ταυτόχρονα, θα πρέπει οι συνομιλίες να έχουν προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό, να είμαστε σε ακτίνα λύσης του Κυπριακού, έτσι ώστε να δικαιολογείται να πραγματοποιηθεί μια τέτοια πολυμερής διάσκεψη.
Προς αυτήν την κατεύθυνση να σας θυμίσω ότι στο Ψήφισμα 2026 του Συμβουλίου Ασφαλείας τον Δεκέμβριο του 2011 καταγράφεται συγκεκριμένα, στην προοιμιακή παράγραφο 6, ότι θα πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία στις εσωτερικές πτυχές προηγουμένως, ώστε να προχωρήσουμε σε μια πολυμερή διάσκεψη. Σε σχέση τώρα με τις πραγματικές διαθέσεις της Τουρκίας στα θέματα που αναφέρεστε και γενικότερα στην προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη, αυτές θα διαφανούν πραγματικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και από αυτές θα εξαρτηθεί αν θα υπάρξει θετικό αποτέλεσμα από την παρούσα διαδικασία.
Ξεκάθαρη η θέση μας για τις πληθυσμιακές αναλογίες
Πρόσφατα έχει εγερθεί, εκ νέου, ζήτημα αξιοπιστίας για την τ/κ πλευρά, που αφορά στο θέμα των πληθυσμιακών αναλογιών, καθώς προχωρεί, κατά παρέκκλιση ενός οιονεί πλαισίου συμφωνίας στις διαπραγματεύσεις, σε περαιτέρω πληθυσμιακή αλλοίωση στα κατεχόμενα, με παραχώρηση μαζικών υπηκοοτήτων σε εποίκους. Πώς πρόκειται να αντιδράσει η πλευρά μας έναντι της τουρκικής στάσης; Δεν μας προβληματίζει η τουρκική αυτή ανακολουθία;
Αναμφίβολα, τέτοιου είδους εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν κάποιους σε ερωτήματα, όπως αυτό που έχετε θέσει. Φυσικά και θα υπάρξει αντίδραση από δικής μας πλευράς, όπως και υπήρξε και στο πρόσφατο παρελθόν. Ισχύουν αυτά που σας έχω αναφέρει στο δεύτερό σας ερώτημα προηγουμένως. Όσον αφορά το θέμα της πληθυσμιακής αναλογίας, είναι ξεκάθαρη η θέση της δικής μας πλευράς, ότι, αυτή, την πρώτη ημέρα λειτουργίας τού υπό μετεξέλιξη κράτους, θα πρέπει να είναι κοντά και να ανταποκρίνεται στα δεδομένα που υπήρχαν το 1960.
Η βρετανική θέση για τις εγγυήσεις
Εξακολουθεί να υφίσταται ένα συγκεχυμένο τοπίο όσον αφορά τη βρετανική στάση στο θέμα των εγγυήσεων, καθώς σειρά επίσημων δηλώσεων από βρετανικής πλευράς δημιουργούν ασάφεια επί του θέματος. Για την Κυβέρνηση, η θέση του Λονδίνου είναι ξεκάθαρη και δεδομένη ή χρήζει περαιτέρω διευκρινίσεων;
Σας ευχαριστώ θερμά για το ερώτημά σας και την ευκαιρία που μου δίνετε να διευκρινίσω ένα θέμα για το οποίο μου ασκήθηκε καλόπιστη κριτική από συνάδελφό σας στην εφημερίδα, ενδεχομένως λόγω του ότι αυτά που ανέφερα να επιδέχονταν διάφορες ερμηνείες. Δεν θα αναφερθώ σε διαμειφθέντα του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Βρετανό Πρωθυπουργό ή/και τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών. Θα περιοριστώ στις δημόσιες δηλώσεις του κ. Χάμοντ, στο πλαίσιο της κοινής διάσκεψης Τύπου που είχε με τον κ. Κασουλίδη κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κύπρο.
Ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών ανέφερε, μεταξύ άλλων, απαντώντας σε ερώτηση συναδέλφου σας για το θέμα των εγγυήσεων, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν διεκδικεί τον όποιο ειδικό ρολό και, αν τους ζητηθεί να διαδραματίσουν τον όποιο ρόλο, θα το πράξουν με τρόπο που να βοηθά και να υποστηρίζει τη λύση. Ταυτόχρονα, σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος», ο κ. Χάμοντ, απαντώντας για το θέμα των εγγυήσεων, επανέλαβε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν επιδιώκει κάποιον ιδιαίτερο ρόλο και ότι, εάν οι δύο κοινότητες έλθουν σε μια συμφωνία για το πώς επιθυμούν να προχωρήσουν, το Ηνωμένο Βασίλειο θα λάβει υπόψη οποιαδήποτε πρόταση.
Άρα, αν θέλετε να συνοψίσουμε, οι Βρετανοί δεν διεκδικούν ρόλο εγγυήτριας δύναμης, αλλά, αν τους ζητηθεί και από τις δύο πλευρές, είναι έτοιμοι να το μελετήσουν και να το πράξουν. Λαμβάνοντας υπόψη ότι εμείς, η μία από τις δύο πλευρές, έχουμε ξεκάθαρη θέση ότι δεν επιθυμούμε συνέχιση του καθεστώτος των εγγυήσεων, τότε δεν τίθεται ένα τέτοιο θέμα για τους Βρετανούς. Για μας είναι ξεκάθαρη και δεδομένη η θέση του Λονδίνου.
Θέλω να αναφέρω και κάτι περισσότερο για το συγκεκριμένο θέμα των εγγυήσεων, που σχετίζεται και με το πρώτο ερώτημά σας σε σχέση με το τι απέδωσαν επί της ουσίας οι τόσες πολλές επισκέψεις ξένων αξιωματούχων στην Κύπρο το τελευταίο δίμηνο. Από τις συζητήσεις με όλους είναι ξεκάθαρο ότι εν έτει 2015 δεν είναι δυνατόν να μιλούμε για στρατιωτικές εγγυήσεις για ένα κράτος, και πολύ περισσότερο κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό είναι ένα δεδομένο που κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει και είναι γι’ αυτόν τον λόγο που θεωρούμε ότι το θέμα των εγγυήσεων δεν είναι δύσκολο να επιλυθεί.
Η ρωσοτουρκική αντιπαράθεση
Πώς σταθμίζει η Κυβέρνηση την όξυνση των ρωσοτουρκικών σχέσεων, που προφανώς επηρεάζουν τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς στην περιοχή;
Όντως, πρόκειται για μια εξέλιξη την οποία παρακολουθούμε καθημερινά, αξιολογούμε τα δεδομένα και ορθά επισημαίνετε ότι επηρεάζει και τους ευρύτερους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς. Ως γενικότερο σχόλιο, εκείνο που θα ήθελα να σημειώσω είναι ότι η κατάσταση πραγμάτων στην περιοχή μας επηρεάζει και το Κυπριακό και, αν θέλετε πιο συγκεκριμένα, το περιεχόμενο που πρέπει να διέπει μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού, αφού η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να μπορεί να συνεχίσει και να έχει, αν θέλετε, και πιο αναβαθμισμένο ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Είναι και αυτός ένας από τους λόγους που προβάλλουμε την απαραίτητη ανάγκη, όπως η όποια λύση θα πρέπει να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα ενός κράτους - μέλους της ΕΕ στην καθοριστικής σημασίας περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και η οποία θα πρέπει, πέραν από το να διασφαλίζει απόλυτα τις βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, να διασφαλίζει την ανεξαρτησία και κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το αμερικανικό εμπάργκο
Είχατε προβεί πρόσφατα από τη Μάλτα σε αναφορά για άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων προς της Κυπριακή Δημοκρατία, κάτι που, ωστόσο, δεν επιβεβαιώθηκε από αμερικανικής πλευράς. Πώς έχει αυτήν τη στιγμή το θέμα;
Όντως, στη Μάλτα, κληθείς να σχολιάσω από συνάδελφό σας απόφαση του Αμερικανικού Κογκρέσου που υπεγράφη εκείνες τις μέρες από τον Αμερικανό Πρόεδρο και που σχετιζόταν και με το θέμα της πώλησης όπλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Κύπρο, ανέφερα, και χρησιμοποιώ ακριβώς το τι είπα τότε, ότι «είναι μια ιδιαιτέρως σημαντική απόφαση, που ανάμεσα σε άλλα αποδεικνύει και στην πράξη τον γεωστρατηγικό ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη σπουδαιότητα που οι ΗΠΑ προσδίδουν στον ρόλο αυτό για την Κυπριακή Δημοκρατία ειδικότερα, σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή, όπως είναι η Ανατολική Μεσόγειος».
Πρόσθεσα, επίσης, ότι «η Κυβέρνηση θα χειριστεί με προσοχή το θέμα και αναμένεται να συζητηθεί με περισσότερη λεπτομέρεια στη συνάντηση του Υπουργού Εξωτερικών Ιωάννη Κασουλίδη με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζον Κέρι, κατά τη διάρκεια της παρουσίας του κ. Κέρι στην Κύπρο, την ερχόμενη εβδομάδα». Πρόκειται για μια σημαντικότατη εξέλιξη, που ναι μεν δεν ακυρώνει το εμπάργκο πώλησης αμυντικού εξοπλισμού στην Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά είναι ενδεικτική του αναβαθμισμένου ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην περιοχή και στέλνει, αν θέλετε, πολλαπλά μηνύματα, συμπεριλαμβανομένων και ενδεχόμενων εξελίξεων, στο μέλλον, στο υπό μελέτη θέμα. Να εξηγήσω τι ακριβώς διαλαμβάνει η εν λόγω απόφαση, για να μην υπάρχει ούτε παρεξήγηση ούτε διαφορετική ερμηνεία.
Στις 25 Νοεμβρίου 2015, ο Αμερικανός Πρόεδρος υπέγραψε το τελικό νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό του αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας (δηλαδή το National Defense Authorization Act 2016), που συμπεριλαμβάνει σχετική παράγραφο αναφορικά και με το εμπάργκο όπλων κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πιο συγκεκριμένα, με πρωτοβουλία Αμερικανών βουλευτών και γερουσιαστών έχει ενσωματωθεί στο εν λόγω νομοσχέδιο αναφορά, βάσει της οποίας ζητείται όπως, εντός 120 ημερών, οι Αμερικανοί Υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών υποβάλουν έκθεση στις Επιτροπές Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής και της Γερουσίας, που θα περιλαμβάνει σε γενικές γραμμές,
(α) περιγραφή της υφιστάμενης διμερούς συνεργασίας των Ηνωμένων Πολιτειών με την Κυπριακή Δημοκρατία σε θέματα άμυνας και ασφάλειας,
(β) αναφορά σε δυνητικά βήματα για ενίσχυση της συνεργασίας της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, περιλαμβανομένων μέτρων για ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας,
(γ) ανάλυση της επίδρασης του αμερικανικού εμπάργκο στη διμερή συνεργασία,
(δ) εξέταση συμβατότητας του εμπάργκο με τις ευρύτερες γεωπολιτικές επιδιώξεις των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή, και
(ε) αξιολόγηση του δυνητικού αντίκτυπου που θα έχει η άρση του εμπάργκο.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε αφήσει, προ ημερών, ανοικτό το ενδεχόμενο μετάθεσης των βουλευτικών εκλογών του ερχόμενου Μαΐου, σε περίπτωση επίτευξης προόδου για συμφωνία στο Κυπριακό. Εξ αντιθέτου, ο Πρόεδρος της Βουλής υποστήριξε ότι, συνταγματικά, δεν είναι δυνατό να γίνει κάτι τέτοιο. Ποια είναι η θέση της Κυβέρνησης επί τούτου;
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στο πλαίσιο της πρόσφατης ενημέρωσης των μελών του Εθνικού Συμβουλίου, αναφέρθηκε, ανάμεσα σε άλλα, και σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αν οι εξελίξεις το απαιτούν. Εν πάση περιπτώσει, ως έχει η κατάσταση πραγμάτων αυτήν τη στιγμή και, όπως κατ’ επανάληψιν έχουμε αναφέρει, υπάρχει ακόμη σημαντική δουλειά να γίνει σε σχέση με μια ενδεχόμενη επίλυση του Κυπριακού, και κανείς δεν μπορεί να προβεί σε ασφαλείς εκτιμήσεις σε σχέση με τον χρονικό προσδιορισμό.
