Μαρτυρία: Ο Γεώργιος στα κελιά των Τούρκων (ΒΙΝΤΕΟ)
Η συγκλονιστική αδημοσίευτη μαρτυρία του νέου Αρχιεπισκόπου Γεωργίου για τη σύλληψη και κράτησή του από τους Τούρκους το 1989 - Μαζί του συνελήφθησαν και κρατήθηκαν μεταξύ άλλων ο τότε Μητροπολίτης Κιτίου και ο δημοσιογράφος Μακάριος Δρουσιώτης
Μια αδημοσίευτη μαρτυρία – συνέντευξη του νέου Αρχιεπισκόπου Γεωργίου για την εν πολλοίς άγνωστη ιστορία της σύλληψης και φυλάκισής του από τους Τούρκους το καλοκαίρι του 1989 δημοσιεύει η «Σημερινή».
Ο νυν Αρχιεπίσκοπος που ήταν τότε Αρχιμανδρίτης, περιγράφει το πώς έγινε η σύλληψη και το πώς έζησε για μέρες στα κρατητήρια των Τούρκων. Μιλά για την απεργία πείνας, για τους Τούρκους τραμπούκους που προπηλάκιζαν και ζητούσαν από τις κατοχικές αρχές να δώσουν «τους παπάδες στον λαό». Μιλά ακόμα για την συγκλονιστική περίπτωση της αδερφής κάποιου αγνοουμένου που έσπευσε να τον ρωτήσει όταν απελευθερώθηκε, αν είδε ή αν άκουσε κάτι για τον αδερφό της όσο ήταν κρατούμενος στα κατεχόμενα…
Η διαδήλωση που οδήγησε στη σύλληψη 114 ατόμων
Στις 19 Ιουλίου του 1989 πραγματοποιήθηκε η μαχητικότερη διαδήλωση του αντικατοχικού γυναικείου κινήματος που δρούσε στην Κύπρο και το εξωτερικό από το 1975. Η διαδήλωση της 19ης Ιουλίου του 1989 που έγινε στον Άγιο Κασσιανό της εντός των τειχών Λευκωσίας, οργανώθηκε από την κίνηση «Επιστροφή» που ήταν μέρος του ευρύτερου αντικατοχικού γυναικείου κινήματος.
Στην εξέλιξη της διαδήλωσης του Αγίου Κασσιανού, γυναίκες πέρασαν τα συρματοπλέγματα της κατοχής με σκοπό να μπουν στο κατεχόμενο σχολείο του Αγίου Κασσιανού. Οι Τούρκοι καταχτητές προχώρησαν σε συλλήψεις μεγάλου αριθμού διαδηλωτριών και διαδηλωτών. Συγκεκριμένα συνελήφθησαν και κρατήθηκαν για μέρες περίπου 104 γυναίκες και 10 άντρες. Στους άντρες συλληφθέντες ήταν και ο νυν Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος ο οποίος ήταν τότε Αρχιμανδρίτης. Ήταν επίσης και ο τότε Μητροπολίτης Κιτίου όπως και οι γνωστοί δημοσιογράφοι όπως ο Μακάριος Δρουσιώτης.
Πιο κάτω είναι μια αδημοσίευτη μέχρι τώρα μαρτυρία του ίδιου του Αρχιεπισκόπου Γεώργιου για τα όσα έζησε ως κρατούμενος των Τούρκων το καλοκαίρι του 1989. Ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος παραχώρησε στις 17.11.2021 (ως Μητροπολίτης Πάφου) συνέντευξη στον ερευνητή συγγραφέα Τάσο Χατζηαναστασίου στο πλαίσιο έρευνας αναφορικά με την πορεία της Παγκύπριας Γυναικείας Κίνησης "Επιστροφή" του 1989 στον Άγιο Κασσιανό. Την συνέντευξη μας παραχώρησε ο Τάσος Χατζηαναστασίου.
Αυτούσια η συνέντευξη - μαρτυρία του Γεώργιου
Πώς βρεθήκατε στον Άγιο Κασσιανό;
Ως Αρχιμανδρίτης της Αρχιεπισκοπής πήρα παράκληση για να πάρω μέρος στην παράκληση στον Άγιο Κασσιανό για τα θύματα της εισβολής. Υπήρχε ένας υπαινιγμός ότι θα γινόταν και παράκληση στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που είναι προστάτης των αιχμαλώτων. Κατάλαβα ότι θα γινόταν κάποια προσπάθεια να γίνει και παράκληση και διαμαρτυρία. Έτσι, πήγα προπαρασκευασμένος ψυχικά.
Πώς βρεθήκατε στον Άγιο Γεώργιο;
Τελείωσε η παράκληση και πήγαμε κι εμείς αφού είχαν πάει πρώτα οι γυναίκες και είχαν μπει στην περιοχή. Ψάλλαμε το απολυτίκιο και το τη Υπερμάχω και ενώ ψάλλαμε μπήκαν οι Τούρκοι στρατιώτες. Εγώ ήμουν μπροστά και άρχισαν να χτυπούν και να προσπαθούν να απαγάγουν τις γυναίκες. Αντιστάθηκα για να δώσω καιρό στις γυναίκες να φύγουν. Δέχτηκα χτυπήματα στο κεφάλι, και μου είχαν ξεριζώσει τα γένια. Το καλιμαύχι είχε καταστραφεί. Το ίδιο και ο Κιτίου. Όταν είχαν φύγει οι γυναίκες, παραδόθηκαμε.
Μας οδήγησαν στο Γκαράζ Παυλίδη. Άρχισαν οι ανακρίσεις. Μας πήραν στοιχεία. Μας έβαλαν να υπογράψουμε αλλά είπαμε να μην υπογράψουμε και εγώ και ο Κιτίου. Αρνηθήκαμε κάθε καταγραφή. Δε δώσαμε καν στοιχεία.
Τους ιερωμένους μας επήγαν στο Σεράι, σαν αστυνομικό σταθμό το πρώτο βράδυ. Μας άφησαν όλη νύχτα. Καθόμαστε σε μία πολυθρόνα, δεν μας κακομεταχειρίστηκαν. Πηγαίναμε και στο αποχωρητήριο. Το πρωί μας έφεραν σάντουιτς αλλά το αρνηθήκαμε.
Από εκεί μας πήραν στο δικαστήριο. Έγινε υποτίθεται μία ακρόαση που θα συνεχιζόταν την επομένη. Μας πήγαν στις φυλακές. Εκεί οι άντρες σε ξεχωριστό μπλοκ. Αυτές κατά διαστήματα έψαλλαν για να τις ακούμε. Είμασταν στο ίδιο κελλί με τον Άγιο Κιτίου. Κάθε μία ώρα, έρχονταν μας ξυπνούσαν για να μας μετρήσουν. Ψυχολογικός πόλεμος.
Την Τρίτη μέρα μας ξαναπήγαν στο «δικαστήριο», αρνηθήκαμε να απολογηθούμε γιατί η κατηγορία ήταν ότι εισήλθαμε παράνομα σε στρατιωιτκή ζώνη. Είπαμε ότι είναι η πατρίδα μας και δεν δεχόμαστε περιορισμούς στη διακίνηση.
Μας επέβαλαν ένα χρηματικό πρόστιμο ή φυλάκιση. Τις γυναίκες στις τρεις μέρες τις απέλυσαν* και μείναμε οι άντρες. Κατά τη μεταφορά μας στο λεγόμενο «δικαστήριο», μαζευόταν όχλος και μας πετούσαν πέτρες κάτι που ανησύχησε και τους φρουρούς μας. Φώναζαν: «παπαδίμ ασκερίμ», δηλαδή «τους παπάδες στον λαό». Αυτά κι όταν ήμασταν στο δικαστήριο και όταν φεύγαμε.
Όταν ήταν Τουρκοκύπριος ο φρουρός μας φώναζε να δούμε και τηλεόραση. Όταν έβλεπε να έρχεται κάποιος το άλλαζε το ΡΙΚ. Ένας (σ.σ. φρουρός) ήταν από τη Λουρουτζίνα και θέλοντας να μας συμπαρασταθεί έλεγε έτσι είναι η ζωή. Αυτός είναι ο ψευτόκοσμος, ο άλλος είναι ο αληθινός!
Ζητήσαμε ρούχα και άλλα είδη και μας έστειλαν μέσω των ΗΕ. Εν όψει της Κυριακής ζητήσαμε να λειτουργηθούμε και μας είπαν ότι δεν γίνεται. Ζητήσαμε και τα άμφιά μας. Τα έφεραν αλλά δε μας τα έδωσαν. Είχαν μαδήσει τα γένια μας... Ούτε να μας πάρουν σε εκκλησία ούτε να κάνουμε λειτουργία, αλλά εμείς ψάλλαμε και ήρθαν και μας έβαλαν στα κελιά . Αυτό έγινε Σάββατο. Κι εμείς αρχίσαμε απεργία πείνας.
Ήταν μαζί μας ο γιατρός ο Κωνσταντινίδης που μας συμβούλευσε μαζί με το νερό να παίρνουμε και άλας. Αυτό τους ανησύχησε, η απεργία πείνας. Μας έπαιρναν κατά περιόδους έναν έναν για να μας ανακρίνουν, κυρίως για να σταματήσουμε την απεργία πείνας. Μας έλεγαν ο τάδε έφαγε και μας έβαζαν μπροστά μας το πιάτο. Εμείς αρνιόμαστε και την κρατήσαμε.
Μέσα στην εβδομάδα άφησαν και τους λαϊκούς, κι εμείναμε μόνο οι δυο μας
Την Παρασκευή πριν από την Κυριακή της απόλυσής μας. Είχαν φέρει στα κελιά δίσκο με κοτόπουλο και πατάτες και τις κάμερες της τηλεόρασης. Εμείς δεν αγγίξαμε τίποτα. Ήταν και Παρασκευή και μας έφεραν κρέας! Ο Άγιος Κιτίου είχε αρχίσει να έχει προβλήματα. Ζαλιζόταν , έχανε τις αισθήσεις του, ήταν στο κρεβάτι. Όταν ερχόταν να μας δουν. Δεν δεχτήκαμε να μας εξετάσει δικός τους γιατρός. Και το πρωί της Κυριακής μας ανακοίνωσαν ότι φεύγαμε. 31 Ιουλίου. Ήταν και το μνημόσυνο του Μακαρίου.
Μας έβαλαν οι Τούρκοι σε έναν αυτοκίνητο μέσα σε αστυνομικό κλοιό και μας επήραν μέσω Μόρφου. Στο στρατόπεδο της Σκυλλούρας μας έδειξαν τα τανκς για να μας δείξουν ότι δεν έπρεπε να έχουμε αυταπάτες... Μας έδειξαν κι έναν άγαλμα Μεχμετζίκ. Στην πάνω Ζώδια, περάσαμε από τον Αρχάγγελος και εγώ έκανα τον σταυρό μου και μου είπαν γιατί. Εμείς τους είπαμεν ότι πάντα δικά μας θα είναι. Προς τον Αστρομερίτη θα μας παρέδιδαν στα ΗΕ. Εκεί μας έδωσαν γάλα προς το μεσημέρι. Μας καθυστέρησαν γιατί έπρεπε να περιμένουμε τον Βασιλείου (σ.σ. τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Γιώργο Βασιλείου) . Μας συμβούλευσε για να μην εκτραχυνθούν τα πράματα να μην πούμε κάτι που θα όξυνε τα πνεύματα. Βέβαια δεν τον ακούσαμε. Μετά πήγαμε στην Αρχιεπισκοπή και μετά στην Μητρόπολη Κιτίου. Μετά πήγα στο χωριό μου στην Αθηαίνου όπου έγινε δοξολογία.
Έκανα αγωγή εναντίον της Τουρκίας στο Στρασβούργο στο Συμβούλιο της Ευρώπης, εμένα μόνο έγινε δεκτή η προσφυγή. Πήγαμε δύο φορές και στην περίπτωσή μου, τον Μάρτιο του 1994 βγήκε απόφαση για μένα, δεκτή η προσφυγή και μου κατεβλήθη πρόστιμο. Η Τουρκία πλήρωσε 11.000 γαλλικά φράγκα. Καταβλήθηκε στην Εθνική Φρουρά. (κοινωφελή σκοπό).
Το πιο συγκινητικό όταν πήγα στο σπίτι και ήρθε μια χωριανή και με ρώτησε για τον αδερφό αγνοούμενο, εάν τον είδα! Μήπως άκουσα κάτι. Ακόμη είναι αγνοούμενος. Λέγεται ότι τους έκαψαν σε καμίνι στη Μια Μηλιά. Πρόκειται για τον Βάσος Χειμώνας και την αδερφή του Θεοδώρα…
Ήμουν 40 χρονών. Ο Μητροπολίτης Κιτίου 51.
*εκ παραδρομής ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος στη συνέντευξή του, είπε πως οι γυναίκες που συνέλαβαν οι Τούρκοι, κρατήθηκαν για τρεις μέρες και μετά απολύθηκαν. Στην πραγματικότητα οι γυναίκες κρατήθηκαν λίγο περισσότερο από μία βδομάδα και οι άντρες δύο μέρες περισσότερο από τις γυναίκες, δηλαδή περίπου 10 μέρες.
