Αναλύσεις

Αλλάζει το εκπαιδευτικό σύστημα για την ομαλή ένταξη αλλοδαπών μαθητών

Την τρέχουσα σχολική χρονιά φοιτούν στα κυπριακά σχολεία 606 παιδιά με Μεταναστευτική Βιογραφία

Η Κύπρος αποτελεί καταφύγιο για πολλούς ανθρώπους που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη γενέτειρά τους, είτε λόγω πολέμου είτε στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο «αύριο» για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Όπως φαίνεται από τα διαθέσιμα στοιχεία, οι μεταναστευτικές ροές αυξάνονται ραγδαία καθημερινά, με τους αρμόδιους να βρίσκονται σε αδιέξοδο, αδυνατώντας να διαχειριστούν τα χιλιάδες άτομα που εισέρχονται παρανόμως στη Δημοκρατία.

Πάντως, το κράτος επιδιώκει την παροχή όλων των αναγκαίων εφοδίων προς αυτά τα άτομα, όπως είναι η εκπαίδευση των παιδιών. Η ένταξή τους όμως σε μια μικρή κοινότητα, όπως το σχολείο, επιφέρει προβλήματα τόσο στα ίδια τα παιδιά όσο και στο εκπαιδευτικό σύστημα ως θεσμό. Έτσι διαμορφώθηκαν ειδικά προγράμματα, ώστε να εξασφαλιστεί στα παιδιά μεταναστών και προσφύγων αντίστοιχη μόρφωση με αυτήν των ελληνόφωνων.

Ειδικά προγράμματα για μαθητές Μεταναστευτικής Βιογραφίας

Στην Κύπρο έχουν σχεδιαστεί, βάσει και εισηγήσεων των εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που επισκέφθηκαν το νησί τον Μάρτιο του 2019, ποικίλα εκπαιδευτικά μοντέλα για μαθητές με Μεταναστευτική Βιογραφία (ΜΒ), ώστε να καλυφθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ανάγκες, τόσο σε ηλικιακό όσο και σε μαθησιακό επίπεδο.

Στο πρώτο πρόγραμμα για τις Μεταβατικές Τάξεις Α΄ και Β΄ Γυμνασίου, οι μαθητές διδάσκονται συγκεκριμένα μαθήματα σε χωριστή αίθουσα διδασκαλίας. Συγκεκριμένα, διδάσκονται 14 περιόδους Ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα, καθώς και τα εξεταζόμενα μαθήματα: Μαθηματικά (5π. στην Α΄ και 4π. στη Β΄ Γυμνασίου), Φυσική (2π.), Χημεία (1π.), Βιολογία (2π. στην Α΄ και 1π. στη Β΄ Γυμνασίου), Αγγλικά (3π. στην Α΄ και 2π. στη Β΄ γυμνασίου) και Μουσική (2π.). Διδάσκονται, επίσης, ενισχυτικά μαθήματα (3,5π. ενίσχυσης στην Α΄ και 4π. ενίσχυσης στη Β΄ Τάξη: 2 Μαθηματικά, 1 Φυσική, 1 Βιολογία και στην Α΄ τάξη 0.5π. Αγγλικά). Περαιτέρω ενώνονται εργαστηριακά με τμήμα ελληνόφωνων του σχολείου στα μαθήματα Οικιακής Οικονομίας, Πληροφορικής και Τέχνης. Στη Γυμναστική οι μαθητές των δύο τμημάτων χωρίζονται βάσει φύλου.

Στο δεύτερο πρόγραμμα (ολιγόωρο) συμμετέχουν μικρός αριθμός μαθητών Μεταναστευτικής Βιογραφίας. Τα παιδιά διδάσκονται Ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα (μέχρι και 5 περιόδους), ενώ παρακολουθούν κανονικά όλα τα μαθήματα (και τα Νέα Ελληνικά). Προκειμένου να παρακολουθήσουν μαθήματα Ελληνικών ως δεύτερη γλώσσα, έχουν τη δυνατότητα να αποχωρήσουν από μη εξεταζόμενα μαθήματα (κατά προτεραιότητα από τα Αρχαία Ελληνικά, τα Θρησκευτικά και τα Γαλλικά). Ακόμα, σε αυτό το πρόγραμμα μπορούν να ενταχθούν και νεοεισερχόμενοι μαθητές, που εγγράφονται για πρώτη φορά σε Δημόσιο Σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης και των οποίων η μητρική γλώσσα δεν είναι η Ελληνική και δεν την κατέχουν επαρκώς.

Τρίτο πρόγραμμα είναι το «Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Ασυνόδευτους Ανήλικους / Αιτητές Διεθνούς Προστασίας», όπου μαθητές παρακολουθούν 14 με 16 ώρες Ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα και 19 ώρες άλλα μαθήματα. Επιπλέον, κάθε σχολείο παρέχει διαφορετικό πρόγραμμα ανάλογα με τις μαθητικές ανάγκες. Στο τρίτο πρόγραμμα δεν εντάσσονται άλλοι μαθητές με ΜΒ, παρά μόνο οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που βρίσκονται υπό την προστασία του Γραφείου Ευημερίας και δεν παίρνουν απολυτήριο. Το εν λόγω πρόγραμμα λειτουργεί σε οκτώ σχολεία παγκυπρίως.

Το τέταρτο και τελευταίο πρόγραμμα λειτουργεί τα απογεύματα στα Κρατικά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης (ΚΙΕ) με συμμετοχή ασυνόδευτων ανηλίκων, οι οποίοι διδάσκονται μόνο Ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα και Μαθηματικά. Στο τέλος του χρόνου οι μαθητές εξετάζονται στα συγκεκριμένα δύο μαθήματα. Αν επιτύχουν, έχουν το δικαίωμα να παρακαθίσουν σε εξετάσεις μετάταξης και να παρακολουθήσουν κανονικά το πρόγραμμα της Β΄ και Γ΄ Λυκείου.

Σε όλα τα Προγράμματα χρησιμοποιούνται τα εγχειρίδια «ΚΛΙΚ στα ελληνικά» (Επίπεδο Α1, Α2, Β1), ενώ στην αρχή του χρόνου χορηγείται διαγνωστικό γραπτό στους μαθητές της Α΄ Γυμνασίου, αλλά και σε αυτούς που εγγράφονται απευθείας στο Γυμνάσιο, ώστε να διαπιστωθεί το επίπεδο της ελληνομάθειάς τους. Τα προγράμματα αξιολογούνται με δοκίμια στο μέσο και στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Στο τέλος του χρόνου γνωστοποιούνται στο Υπουργείο οι βαθμοί των τετραμήνων και των εξετάσεων Ελληνικών ως δεύτερης γλώσσας, καθώς και των υπόλοιπων εξεταζόμενων μαθημάτων.

Περαιτέρω, το Υπουργείο Παιδείας έχει προχωρήσει σε δημιουργία διαγνωστικών, τα οποία βοηθούν στην εξακρίβωση των γνώσεων των μαθητών σε πεδία όπως τα Μαθηματικά, η Βιολογία και η Φυσική. Τα δοκίμια αυτά είναι μεταφρασμένα σε διάφορες γλώσσες (όπως τα Αραβικά, τα Ρωσικά, τα Αγγλικά κ.λπ.) και χρησιμοποιούνται στην αρχή του έτους ή κατά την εγγραφή του μαθητή.

Τέλος, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς γίνονται επιμορφώσεις τόσο για παιδαγωγικά όσο και για λειτουργικά θέματα που αφορούν τα παιδιά και τα ίδια τα προγράμματα ΜΒ. Οι επιμορφώσεις απευθύνονται στις Διευθυντικές Ομάδες των Σχολείων και στους εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων που διδάσκουν στα συγκεκριμένα προγράμματα.

606 αλλοδαποί μαθητές στη Μέση Εκπαίδευση

Την τρέχουσα σχολική χρονιά φοιτούν στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα 606 παιδιά με ΜΒ (νοείται ότι οι αριθμοί μεταβάλλονται συχνά λόγω της συνεχούς ροής μεταναστών και προσφύγων). Εξ αυτών, οι 145 βρίσκονται στη Λευκωσία, οι 155 στη Λεμεσό, οι 160 στη Λάρνακα και την Αμμόχωστο, και οι 146 στην Πάφο.

Το πρόγραμμα με τις Μεταβατικές Τάξεις, στο πλαίσιο του οποίου οι μαθητές διδάσκονται συγκεκριμένα μαθήματα σε χωριστή αίθουσα (επίπεδα Α1 και Α2) παρακολουθούν 207 και 206 μαθητές αντιστοίχως. Στα Ολιγόωρα Προγράμματα φοιτούν μικρός αριθμός μαθητών με ΜΒ (συμμετέχουν συνολικά 58 παιδιά). Τα ασυνόδευτα παιδιά που συμμετέχουν στα απογευματινά προγράμματα των ΚΙΕ είναι 81, ενώ στα μεταβατικά προγράμματα λυκείου Α1 και Α2 συμμετέχουν συνολικά 54 μαθητές παγκυπρίως.