Αναλύσεις

Μοναχοπαίδια είναι η πλειοψηφία των γεννήσεων Ελληνοκυπρίων

Μειώνονται οι γεννήσεις παιδιών από πολύτεκνες μητέρες, με τις περισσότερες να σταματούν στα δύο παιδιά

Μέτρα για να καταπολεμήσει την υπογεννητικότητα είναι έτοιμη να λάβει η Κυβέρνηση. Στήριξη της οικογένειας και της εργασίας, όπως οικονομική ενίσχυση για απόκτηση παιδιού, αλλά και επέκταση της τηλεργασίας, είναι μερικές από τις εισηγήσεις που έχουν τεθεί στο τραπέζι κατά τη συνεδρίαση της Ad Hoc Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη Μελέτη του Δημογραφικού Προβλήματος στην Κύπρο. Ο Φορέας για την Αντιμετώπιση του Δημογραφικού Προβλήματος αναμένεται να συνεδριάσει στις 22 Ιουνίου, υπό τον Υπουργό Εργασίας Γιάννη Παναγιώτου.

Η μείωση των γεννήσεων από Κύπριους γονείς δημιουργεί έντονο προβληματισμό. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία που εξασφάλισε η «Σ» από το Υπουργείο Εσωτερικών, παρατηρείται ότι μειώνονται οι γεννήσεις παιδιών από πολύτεκνες μητέρες, οι περισσότερες αποκτούν μέχρι δύο παιδιά, ενώ η πλειοψηφία των γεννήσεων είναι σε οικογένεια με μόνο ένα παιδί.

Συγκεκριμένα, οι γεννήσεις από Ελληνοκύπριες μητέρες το 2021 ανήλθαν συνολικά σε 7.867, ενώ το 2022 μειώθηκαν στις 7.316. Μάλιστα, από αυτές του 2021, οι 3.790 μητέρες γέννησαν μόνο ένα παιδί. Οι πολύτεκνες οικογένειες μειώνονται, αφού 838 γεννήσεις αντιστοιχούν σε τρία παιδιά και 164 σε τέσσερα παιδιά. Ενώ, δύο παιδιά αφορούν 2.960 γεννήσεις που καταγράφηκαν πριν από δύο χρόνια. Πέρυσι, οι αριθμοί ήταν μειωμένοι. Συγκεκριμένα, 3.510 μητέρες γέννησαν μόνο ένα παιδί. Οι πολύτεκνες οικογένειες μειώνονται αφού 790 γεννήσεις αντιστοιχούν σε τρία παιδιά και 177 σε τέσσερα παιδιά. Δύο παιδιά αφορούν 2.751 γεννήσεις που καταγράφηκαν το 2022.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που εξασφαλίσαμε από το Υπουργείο Εσωτερικών, το 2022 σε σχέση με το 2021 καταγράφηκε μείωση στις γεννήσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Συγκεκριμένα, πέρυσι γεννήθηκαν 551 λιγότερα παιδιά από Ελληνοκύπριες και 46 λιγότερα παιδιά από Τουρκοκύπριες. Αντίθετα, αυξήθηκαν οι γεννήσεις από αλλοδαπές μητέρες εκτός ΕΕ, οι οποίες ανήλθαν σε 1.803 από τις 1.343, αντίστοιχα, καταγράφοντας 460 περισσότερες γεννήσεις πέρυσι.

4.6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ  .png

Λύσεις στο δημογραφικό

Σύμφωνα με τον βουλευτή του ΔΗΣΥ, Πρόδρομο Αλαμπρίτη, ο δείκτης γονιμότητας είναι στο 1,4, ενώ πρέπει να είναι στο 2,1 για την αναπλήρωση του πληθυσμού. «Ο ΔΗΣΥ θα καταθέσει απόψεις για μέτρα στήριξης των οικογενειών, συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής και στήριξης των γεννήσεων. Κάποια από αυτά είναι η φορολογική μεταρρύθμιση ανάλογα με τη σύνθεση της οικογένειας, η επέκταση των στεγαστικών προγραμμάτων για νέα ζευγάρια, η στήριξη του εφάπαξ ποσού των γεννήσεων από το τρίτο παιδί και η επέκταση του ολοήμερου σχολείου, καθώς και της τηλεργασίας».

«Πράγματα πρωτάκουστα τα τελευταία είκοσι χρόνια», χαρακτηρίζει ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Παύλος Μυλωνάς, τα μέτρα που θα ανακοινώσει σύντομα η Κυβέρνηση για τη στήριξη των πολυτέκνων, των γεννήσεων και της οικογένειας.

Λόγοι υπογεννητικότητας

Ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής Κύπρου, Ανδρέας Μορφίτης, μιλώντας στη «Σ», τονίζει ότι «το Ινστιτούτο από την ίδρυσή του το 2013, έχει κατ’ επανάληψιν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σε όλους τους πολιτειακούς αξιωματούχους -Κυβέρνηση, Βουλή, ανεξάρτητους θεσμούς και τους κοινωνικούς εταίρους- για το ορατό ενδεχόμενο οι Έλληνες της Κύπρου να καταστούν μειοψηφία στην ίδια την πατρίδα τους.

»Επισημάναμε ότι οι κύριοι λόγοι είναι:

»1. Η διαχρονική αδυναμία της Κυπριακής Δημοκρατίας να ελέγξει και να διαχειριστεί τις ανεξέλεγκτες ροές παράτυπων μεταναστών, οι οποίοι εγκαθίστανται σε όλες τις ελεύθερες περιοχές της πατρίδας μας με αυξημένους δείκτες γεννητικότητας, και

»2. η απουσία μιας συγκροτημένης και αποτελεσματικής στρατηγικής, η οποία να στηρίζει με στοχευμένα κοινωνικά και οικονομικά μέτρα τα νέα ζευγάρια Ελληνοκυπρίων, για αύξηση των γεννήσεων, οι οποίες διανύουν ολοένα και πτωτική πορεία με επακόλουθο τις σημερινές τραγικές πραγματικότητες.

»Προς επιβεβαίωση των πιο πάνω διαπιστώσεών μας παραθέτουμε ενδεικτικά μερικά μόνο επίσημα στοιχεία Κυπρίων και αλλοδαπών μαθητών στην Προδημοτική, Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση, τα οποία εξασφαλίσαμε από τη Σχολική Εφορεία Λευκωσίας. Και αυτά ισχύουν μόνο για την Επαρχία Λευκωσίας, με την πιθανότητα η κατάσταση στις άλλες πόλεις να είναι χειρότερη!», εξηγεί ο κ. Μορφίτης.

Σχολεία Προδημοτικής Εκπαίδευσης Λευκωσίας:

- Αριθμός μαθητών από μεικτό γάμο: 86

- Αριθμός αλλοδαπών μαθητών: 414

- Αριθμός Κυπρίων μαθητών: 164

- Συνολικός αριθμός μαθητών Προδημοτικής Εκπαίδευσης: 664

Σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης Λευκωσίας:

- Αριθμός μαθητών από μεικτό γάμο - ένας γονιός αλλοδαπός, ένας Κύπριος: 323

- Αριθμός αλλοδαπών μαθητών - και οι δύο γονείς αλλοδαποί: 1.048

- Αριθμός Κυπρίων μαθητών - και οι δύο γονείς Κύπριοι: 786

- Συνολικός αριθμός μαθητών Δημοτικής Εκπαίδευσης: 2.144

Σχολεία Μέσης εκπαίδευσης Λευκωσίας:

- Αριθμός μαθητών από μεικτό γάμο: 359

- Αριθμός αλλοδαπών μαθητών: 770

- Αριθμός Κυπρίων μαθητών: 1.089

- Συνολικός αριθμός μαθητών Μέσης Εκπαίδευσης: 2.218

Πηγή στοιχείων: Ινστιτούτο Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής Κύπρου.

Προτάσεις κατά της υπογεννητικότητας

Το Ινστιτούτο Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής Κύπρου, σε επιστολή που απέστειλε προς τα μέλη της Επιτροπής για το Δημογραφικό, παραθέτει τις εξής 11 προτάσεις, οι οποίες άπτονται κυρίως των αρμοδιοτήτων των Υπουργείων Οικονομικών, Εσωτερικών και Εργασίας:

  1. Διεξαγωγή ενδελεχούς μελέτης-απογραφής για τη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού, ως εκ της μαζικής εισροής αλλοδαπών-υπηκόων τρίτων χωρών και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της.
  2. Αυστηρή εφαρμογή της τήρησης πρόνοιας για μέγιστη παραμονή και απασχόληση αλλοδαπών μέχρι 4 χρόνια και να μη δίνονται παρατάσεις/εξαιρέσεις, με σκοπό τον περιορισμό της παροχής υπηκοοτήτων σε μη δικαιούχους, σύμφωνα με την κείμενη Νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
  3. Επεξεργασία και εφαρμογή δέσμης κοινωνικών και οικονομικών μέτρων και κινήτρων, που να ενθαρρύνουν την αύξηση των γεννήσεων και τη δημιουργία πολυμελών οικογενειών από νεαρά ζευγάρια Κυπρίων υπηκόων.

Εισήγηση: Μόλις ένα ζευγάρι παντρευτεί, βάσει οικονομικών κριτηρίων, να προικοδοτείται από το κράτος με τουλάχιστον 50.000 ευρώ, για διευκόλυνση απόκτησης χαμηλού κόστους κατοικίας, που το κράτος ή εργολάβοι που θα ελέγχονται από το κράτος θα κτίζουν ειδικά για νέα ζευγάρια. Προς τούτο, υπάρχει η δυνατότητα άντλησης κονδυλίου από το πακέτο στήριξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αν η Κύπρος περιλάβει κονδύλι για τη στέγαση. Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία υπήρξε τεράστια αύξηση του οικοδομικού κόστους. Μέχρι στιγμής ο ΥπΟικ δεν έχει αιτηθεί για στέγαση.

Ακολούθως, κάθε νεογέννητο να προικοδοτείται με ένα σταθερό ποσό μέχρι τα 18 χρόνια. Αυτά θα προτρέψουν και θα ενθαρρύνουν νεαρά ζευγάρια να αποκτήσουν περισσότερα του ενός παιδιά.

4) Το επίδομα τέκνου να καταβάλλεται προς όφελος των παιδιών χωρίς οποιαδήποτε οικονομικά ή περιουσιακά στοιχεία, αφού αυτό εντάσσεται στο πλαίσιο της δημογραφικής πολιτικής, όπως γίνεται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Μπορεί μια οικογένεια να κληρονόμησε μια περιουσία από τους γονείς, αλλά αυτή η περιουσία δεν αποφέρει εισόδημα ή άλλο όφελος, και αυτό γίνεται αιτία να στερείται το παιδί τού δικαιώματος επιδόματος. Η πρακτική που εφαρμόζεται στην Κύπρο δεν αποτελεί επίδομα τέκνου, αλλά οικογενειακό επίδομα, που ουδεμία σχέση έχει με το δημογραφικό. Επίσης, για τη φοιτητική χορηγία πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν και τα δάνεια που έχει το νοικοκυριό, όχι μόνο οι καταθέσεις.

5) Nα μελετηθεί επαναφορά φορολογικών εκπτώσεων, ανάλογα με τη σύνθεση της οικογένειας, π.χ. εξαρτώμενα τέκνα, φοιτητές, στρατιώτες. Η κατάργηση των φορολογικών εκπτώσεων ευνόησε τους άγαμους.

6) Δημιουργία προγράμματος παροχής δωρεάν υπηρεσιών σε άτεκνα ζευγάρια που επιθυμούν επέκταση της οικογένειάς τους, αλλά είναι ανέφικτο να τεκνοποιήσουν, καθώς και σε ζευγάρια που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας.

Για ζευγάρια που είναι ανέφικτο να τεκνοποιήσουν, να υπάρξει διακρατική οδός για νόμιμη υιοθεσία, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η υιοθεσία υγιών παιδιών - κάτι το οποίο δεν ισχύει επί του παρόντος.

Για τα δε ζευγάρια που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας, να διευκολύνονται μέσω του ΓεΣΥ για παροχή ιατρικής βοήθειας. Να μελετηθεί η χρηματοδότηση για φύλαξη ωαρίων και σπερματοζωαρίων ατόμων που για διάφορους λόγους δεν δύνανται σε παραγωγική ηλικία να τεκνοποιήσουν. Π.χ. υπόκεινται σε θεραπεία σοβαρών ασθενειών, ή δεν έχουν βρει ακόμη τον κατάλληλο/η σύζυγο.

7)Πέραν της βοήθειας σε άτεκνα ζευγάρια, το κράτος πρέπει να επενδύσει σε γόνιμα ζευγάρια, γι’ απόκτηση περισσότερων τέκνων.

Να δοθούν κίνητρα για τεκνοποίηση πριν από την ηλικία των 35 -σε αρχικό στάδιο- και για τα δύο φύλα, και προϊόντος του χρόνου να μειωθεί η ηλικία στα 30.

8) Επιβάλλεται αύξηση της περιόδου άδειας μητρότητας και ταυτόχρονα ενίσχυση της νομοθεσίας προστασίας των εγκύων από τυχόν απολύσεις.

9) Υιοθέτηση μέτρων και κινήτρων που να ενθαρρύνουν την αύξηση των γεννήσεων.

Έχει εντοπισθεί ότι η αποφυγή τεκνοποίησης εκ μέρους νέων ζευγαριών εδράζεται στους εξής λόγους:

- Δυσκολία απόκτησης ιδιόκτητης στέγης. Γίνονται κάποιες προσπάθειες επ’ αυτού, αλλά δυστυχώς δεν αιτηθήκαμε ως κράτος για την παροχή του σχετικού κονδυλίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι το οποίο έπραξαν πολύ πλουσιότερα κράτη από το δικό μας.

- Πολύπλοκη και δαπανηρή φύλαξη των παιδιών από τη βρεφική ηλικία μέχρι την ενηλικίωσή τους. Γίνονται μεμονωμένες προσπάθειες, οι οποίες πρέπει να ενταθούν και συγκεκριμενοποιηθούν.

- Μειωμένη εμπιστοσύνη στις υπηρεσίες κρατικής παιδείας. Επίσης παρουσιάζεται πρόβλημα στο θέμα της επιτήρησης κατά τον χρόνο μελέτης των παιδιών.

- Περιορισμένη κρατική μέριμνα για την περαιτέρω μόρφωση ή και επιμόρφωσή τους.

- Πολύ μεγάλη και συνεχώς εντεινόμενη ανησυχία για τη διαρκή διάβρωση του κοινωνικού ιστού, με προβλήματα εξαρτήσεων ουσιών και διαδικτύου.

- Μόνιμη εξάρτηση των παιδιών όλων των ηλικιών για τις μετακινήσεις τους από τους γονείς ή άλλους κηδεμόνες στους χώρους διδασκαλίας ή διαφόρων εξωσχολικών ενασχολήσεων.

10) Υιοθέτηση σχεδίων και προτάσεων εκ μέρους του Κράτους, που να αποσκοπούν στην ενθάρρυνση του επαναπατρισμού συμπατριωτών μας και κυρίως των νέων επιστημόνων μας.

11) Επεξεργασία σειράς νομοθετικών και διοικητικών μέτρων από την Κυβέρνηση και τη Βουλή των Αντιπροσώπων για δημιουργία όλων των απαραίτητων υποδομών και διευκολύνσεων για τις εργαζόμενες μητέρες - π.χ. λειτουργία νηπιοβρεφοκομικών σταθμών, ολοήμερο σχολείο κ.λπ.