Πώς ξεκίνησε το ποδόσφαιρο στην Κύπρο

Οι πρώτες ομάδες, επεισόδια και φυλακίσεις αλλά και οι... προικοδοτήσεις από ομάδες
Ξέρετε πότε ξεκίνησε το ποδόσφαιρο στην Κύπρο; Σύμφωνα με την εφημερίδα «Φωνή της Κύπρου» στις 18 Αυγούστου του 1900, ταυτόχρονα με τον εκλογικό οργασμό για τις Αρχιεπισκοπικές εκλογές, μια ομάδα από 30 νέους άρχισε να ασκείται κατ' αγγλικόν τρόπον (η Κύπρος ήταν αποικία των Άγγλων και ουσιαστικά αυτοί έφεραν το ποδόσφαιρο στην Κύπρο) με το ποδόσφαιρο, το οποίο αποκαλείται από την εν λόγω εφημερίδα ως «γύμνασμα ωραιότατον και αθλητικότατον», το οποίο κερδίζει παντού έδαφος, σε βάρος άλλων αθλημάτων.

Όπως αναφέρεται, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1900 πολλοί πολίτες, αφού συνήλθαν σε συνεδρία, ίδρυσαν τον πρώτο Ελληνικό Αθλητικό Σύλλογο, που, σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπός του ήταν η εκγύμναση και ελληνοπρεπής ανάπτυξη της Ελληνικής νεολαίας της Κύπρου, που εκτός από τα διάφορα αγωνίσματα του κλασικού αθλητισμού θα ασχολείται και με το ποδόσφαιρο.
Ο πρώτος αγώνας, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, έγινε την Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 1900, μεταξύ του Ελληνικού Αθλητικού Συλλόγου και ομάδας Άγγλων, παρουσία πολλών «τμηματαρχών» και πλήθους θεατών. Νικητές ήταν οι Άγγλοι αλλά δεν αναφέρονται άλλα στοιχεία.
Η ίδρυση ομάδων
Μέχρι το 1931-32 που άρχισαν τα οργανωμένα πρωταθλήματα στην Κύπρο ιδρύθηκαν και άλλα σωματεία που εκτός του κλασικού αθλητισμού είχαν ποδοσφαιρικές ομάδες. Το πρώτο σωματείο ήταν ο Νέος Αιώνας Τρικώμου που ιδρύθηκε το 1900. Ακολούθησε η Ανόρθωση το 1911, η ΛΑΛΛ Λύσης το 1919, η Αναγέννηση Δερύνειας το 1920, το ΤΡΑΣΤ το 1924, ο ΑΠΟΕΛ και η Ε.Ν. Κεραυνός που το 1932 μαζί με το σωματείο ΑΜΟΛ δημιουργούν την ΕΠΑ (Ένωση Πεζοπορικού Αμόλ). Το 1937 ο ΠΟΛ δημιουργήθηκε εκ νέου ενώ ταυτόχρονα παρέμεινε όπως ήταν η ΕΠΑ. Το 1929 έχουμε ίδρυση της Ομόνοιας Αραδίππου, το 1930 της ΑΕΛ και του Άρη, το 1931 του Διγενή Μόρφου και του Ολυμπιακού, ενώ το 1932 ιδρύθηκε ο ΑΣΙΛ. Αυτές οι ομάδες έδιναν μεταξύ τους αγώνες κατά καιρούς και περιστασιακά, χωρίς κάποια οργανωμένη βάση.
Στο αξιοσημείωτα γεγονότα του 1932 είναι πως για πρώτη φορά στην Κύπρο προσλήφθηκαν προπονητές από κυπριακές ποδοσφαιρικές ομάδες. Οι δύο ομάδες που πήραν προπονητή ήταν η ΑΕΛ (Αργ. Γαβαλάς) και ο ΑΠΟΕΛ (Ζιν).
Επεισόδια και φυλακίσεις
Μη νομίζετε πως τα επεισόδια είναι σημερινό φαινόμενο στο ποδόσφαιρο. Σε πολλά παιχνίδια Α’ και Β’ κατηγορίας, το 1933, δημιουργήθηκαν επεισόδια από φιλάθλους, πράγμα που ανάγκασε τους αθλητικογράφους της εποχής εκείνης να υποστηρίξουν, με πάθος, τη σύσταση μια επίσημης Αρχής που θ' αναλάμβανε την όλη διοργάνωση των πρωταθλημάτων.
Μέσα στις αρμοδιότητες αυτής της Αρχής θα ήταν να επιλαμβάνεται των περιστατικών αυτών που, από τότε, είχαν δημιουργήσει προβλήματα στο κυπριακό ποδόσφαιρο.
Την Πέμπτη, 15 Δεκεμβρίου 1938, προσήχθησαν για πρώτη φορά στα κυπριακά χρονικά, στο Δικαστήριο Λάρνακας, φίλαθλοι για επεισόδια που δημιούργησαν στην ποδοσφαιρική συνάντηση ΕΠΑ-ΑΠΟΕΛ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής οι... ταραχοποιοί ήταν: Αλ. Βαλσασερίδης, Χρ. Τούμπας, Κλ. Μεταξάς, Μ. Ζαρμάος, Σ. Γερασίμου, Γασπάρ Περπεριάν, Ζ. Ζαχαριάν και Πασχάλης Χριστοφίδης. Ο Δικαστής Ιζέτ Μπέης, εκδίδοντας την απόφαση του Δικαστηρίου, κάκισε την πράξη των κατηγορουμένων λέγοντας ότι τέτοια έκτροπα έχουν σοβαρότατα αποτελέσματα. Οι Χρ. Τούμπας και Π. Χριστοφίδης καταδικάστηκαν σε 21 σελίνια πρόστιμο ή 20 μέρες φυλάκιση και οι υπόλοιποι σε 15 σελίνια πρόστιμο.
Και... προικοδοτήσεις!
Το σωματείο ΕΠΑ Λάρνακας εκτός από το ποδόσφαιρο και τον κλασικό αθλητισμό ασχολείτο και με κάτι άλλο. Με την προικοδότηση. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, το σωματείο μάζεψε με έρανο ένα αρκετά σεβαστό ποσό και με κλήρωση προικοδότησε στις 26 Δεκεμβρίου του1938 μια ορφανή κοπέλα. Την ιδέα προικοδότησης είχε ο γνωστός φιλάνθρωπος της εποχής, Μήτσος Καρεμφυλάκης.
Η ΚΕΠΟ το 1948
Τον Οκτώβριο του 1948 ξεκίνησε το πρώτο πρωτάθλημα της νεοϊδρυθείσας Ομοσπονδίας, της ΚΕΠΟ. Στο πρωτάθλημα πήραν μέρος οι ομάδες: Ομόνοια, Νέα Σαλαμίνα, Αλκή, ΑΜΟΛ Λεμεσού, Ορφέας, Νέος Αστέρας Μόρφου.
Η πρώτη εμφάνιση της Ομόνοιας σε ποδοσφαιρικό αγώνα έγινε στις 31 Οκτωβρίου 1948 στο γήπεδο «Γκόουλ» στη Λευκωσία. Η Ομόνοια κέρδισε 5-1 τον ΑΜΟΛ και τον αγώνα παρακολούθησαν 15,000 θεατές!
Η Ομόνοια έπαιξε με τους: Γ. Ταλιάνο, Α. Καριόλου, Χ. Φιλίππου, Αγ. Τσιαλής, Τ. Μισιριάν, Γ. Μακρυγιάννη, Κ. Μπερικιάν, Κ. Μπαλατόνι, Α. Σκαλιώτη, Μ. Κιρεμιτζιάν, Κ. Λυμπουρή.
Η έναρξη του πρωταθλήματος έγινε στις 9/1/1949 με τον αγώνα Ομόνοια - Αλκή που έληξε 3-3. Οι εισπράξεις του αγώνα ανήλθαν σε 127 λίρες.
Flash back
Δεν είναι... κουμμουνισταί
Στις 7 Οκτωβρίου, του 1950, συνήλθε στο οίκημα της Τσεττίν Καγιά στη Λευκωσία το Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΟΠ και πρόεδρος εξελέγη ο Νίκος Στυλιανάκης. Στα πρακτικά της συνεδρίας που ανακοινώθηκαν στον Τύπο φαίνεται καθαρά πως η κομματικοποίηση του ποδοσφαίρου συνεχίζεται. Αναφέρουν σχετικά τα πρακτικά: «Οι ποδοσφαιριστές Μιχ. Π. Κυριακίδης και Παπιέν Σουλτανιάν, αφού υπέγραψαν δήλωση ότι δεν είναι κομμουνισταί (!!) ενεγράφησαν στη δύναμη της ΚΟΠ, ο μεν πρώτος στον Πεζοπορικό, ο δε δεύτερος στην ΕΠΑ. Οι ποδοσφαιριστές αυτοί δικαιούνται να συμμετάσχουν σε παιχνίδια των ομάδων τους, τριάντα μέρες μετά τη δήλωση αυτή». Μέχρι δηλαδή και τον Οκτώβρη του 1950 δεν άλλαξε τίποτε σχετικά με το πρόβλημα που προέκυψε το 1948.
Το ΔΣ της ΚΟΠ ασχολήθηκε και με μετεγγραφές ποδοσφαιριστών. Με βάση κάποια άρθρα του καταστατικού άλλαξαν ομάδα οι ακόλουθοι.
Δημ. Χειμωνίδης από ΕΠΑ στον ΠΟΛ
Κιαμουριάν Κεμάλ από Τσεττίν Καγιά στην ΑΕΛ
Φοίβος Σχολάριος από ΠΟΛ στην Ανόρθωση
Σπύρος Γ. Πλουσίου από ΕΠΑ στην ΑΕΛ
Ανδρέας Λαζαρίδης από Ανόρθωση στην ΕΠΑ
Φρίξος Θαλασσέτης από Ανόρθωση στην ΕΠΑ
Αδάμ Πέτρου από Ανόρθωση στον Ολυμπιακό
Άλλοι ποδοσφαιριστές τιμωρήθηκαν με αποκλεισμό ενός χρόνου για να πάρουν μετεγγραφή, βάση του άρθρο 43 του καταστατικού (τιμωρία ποδοσφαιριστή μετεγγραφομένου από ένα σωματείο σε άλλο, χωρίς τη συγκατάθεση της ομάδας του).
Αυτοί που πήραν μετεγγραφή αφού κάθισαν για ένα χρόνο λόγω τιμωρίας ήταν:
Δημ. Σταυρίδης, από ΑΠΟΕΛ στον Ολυμπιακό
Ανδρέας Δημητρίου, από ΕΠΑ στον ΠΟΛ
Ανδρέας Χρ. Παπαδόπουλος, από ΕΠΑ στον ΠΟΛ
*Να αναφέρουμε πως το πρώτο πρωτάθλημα (που διοργάνωσαν ομάδες) έγινε το 1932-33. Το πρώτο πρωτάθλημα που διοργάνωσε η ΚΟΠ ήταν το 1934-35. Το ποδόσφαιρο ενοποιήθηκε το 1953-54.